Блискоисточна криза: Зошто е реакцијата на пазарите толку мирна?

Блискоисточниот конфликт меѓу Израел и Иран, и покрај прекинот на огнот што во понеделникот вечерта го објави американскиот претседател Доналд Трамп на социјалните мрежи, е далеку од завршен. Но реакцијата на финансиските пазари на ескалацијата на состојбата – со исклучок на скокот на цената на нафтата – може  да се опише дури и како „рамнодушна“.

„Капиталните пазари прилично мирно го прифатија заострувањето на тензиите на Блискиот Исток,“ изјави за „Блумберг Адрија“ Матеј Крајник од „Генерали инвестментс“. Токму вчера, по рекордот во февруари, американскиот технолошки индекс Nasdaq заврши со нов историски рекорд.

„Ако се покаже дека инфлаторните притисоци остануваат умерени, ќе ги намалиме каматните стапки – порано или подоцна,“ изјави вчера првиот човек на американската централна банка Џером Пауел пред конгресмените, одговарајќи на прашањето за евентуално дејствување во јули. „Но, не би сакал да посочам точен датум. Мислам дека нема потреба од брзање, затоа што економијата сè уште е силна.“

Аналитичарите го протолкуваа неговото обраќање како сигнал дека наместо во јули, ФЕД најверојатно ќе ги намали каматните стапки на состанокот во септември.

По прогласувањето на примирјето меѓу регионалните ривали – во чии судири во неделата се вклучија и САД со бомбардирање на три ирански нуклеарни објекти – во вторникот претпладне се појавија извештаи за прекршување на прекинот на огнот. На тие информации подоцна во текот на денот реагираше и претседателот Трамп, изразувајќи посебно незадоволство од Израел, кој најави нови, поголеми напади врз Техеран.

„Ако примирјето се одржи – а за тоа нема никакви гаранции – пазарите тоа без сомнение ќе го пречекаат позитивно, бидејќи ќе ја намали неизвесноста,“ изјави за „Блумберг“ Даниел Мареј, извршен директор во „ЕФГ асет менаџмент“. Ниските цени на нафтата ќе го намалат инфлаторниот притисок и „ќе помогнат да се поддржат трендовите на потрошувачката, а со тоа и севкупниот економски раст“.

Како реагираат пазарите на актуелните случувања?

Во фокусот на финансиските пазари е пред сè нафтата. Блискиот Исток учествува со 31,5 отсто од светското производство на „црното злато“, голем дел од тоа се извезува преку стратегиски важниот Омурски Теснец. Тој последниве денови е често спомнуван во медиумите, бидејќи се шпекулира дали Техеран, како одговор на американското вмешување, ќе го блокира ова тесно грло.

Финансиските пазари во последните две недели беа прилично нестабилни, особено кога станува збор за нафтата. Цената на барел сурова нафта Брент достигна врв од 80 долари, но по објавата за примирје падна на околу 69 долари.

„И покрај тензиите, пазарите реагираа на знаците за можен прекин на конфликтот со значителен пад на цената на нафтата и зголемен апетит за ризични средства, бидејќи инвеститорите препознаваат привремен оптимизам,“ го сумира расположението на финансиските пазари Махди Саади, аналитичар во „Триглав инвестментс“.

„Историјата покажува дека повеќето продажби предизивикани од геополитички настани се краткотрајни или умерени,“ напишаа во понеделникот аналитичарите од „Морган Стенли“, предводени од Мајкл Вилсон, во нивниот извештај. „Цените на нафтата ќе бидат одлучувачки за тоа дали нестабилноста ќе продолжи“.

Дали е паниката зад нас?

„Врвот на паниката веќе е зад нас,“ вели Вен Флорјанчиќ, управител на средства во НЛБ Склади, кој проценува дека евентуалните понатамошни скокови на цената на нафтата се од привремена природа и очекува стабилизација во зоната меѓу 70 и 80 долари за барел.

„Се чини дека Иран испрати сигнал за деескалација со ракетниот напад врз американската база во Катар, каде што беа ипукани исто толку ракети колку што САД употребија во саботниот напад, и притоа ја известија американската администрација однапред. Тоа би можело да се протолкува како желба за смирување.“

Според него, на берзите владее релативен оптимизам, и покрај геополитичката неизвесност.

„Индексот S&P 500 е само неколку проценти под својот врв (во долари), што одразува доверба кај инвеститорите во позитивниот однос меѓу економскиот раст и инфлацијата, како и очекувањата за намалување на каматните стапки во САД. Геополитичките ризици се присутни, но не доминираат во пазарниот сентимент – особено ако конфликтот не се прошири надвор од постојниот обем. Акциите, особено во САД, добија на вредност по американската интервенција, што укажува дека инвеститорите веруваат во брзо смирување на израелско-иранскиот конфликт.“

Во меѓувреме, европските индекси пораснаа за повеќе од еден процент, додека индексот на азиските акции го забележа најголемиот раст во последниот месец.

Доларот, кој претходно профитираше од зголемените тензии, падна во однос на кошничката валути, додека биткоинот се искачи од околу 100.000 на над 105.000 долари по токен.

Во вторникот, цената на златото падна за 1,6 отсто, бидејќи се намали побарувачката за безбедни засолништа. Сепак, зголемената побарувачка поради геополитичките тензии претходно беше еден од главните фактори што ја подигна цената на златото за 27 отсто оваа година.

Реакцијата на пазарот од првиот израелски напад врз Иран овој месец беше генерално смирена. Дури и по падот во изминатите две недели, индексот S&P 500 е само околу три проценти под највисоката вредност од февруари. Дополнителните загуби може да бидат ограничени, бидејќи некои инвеститори веќе се подготвија за евентуално заострување на конфликтот.

„Смирената реакција на пазарот им дава можност на инвеститорите да ја намалат својата изложеност на ризик,“ изјави за „Блумберг“ Мохит Кумар, главен европски стратег во „Џеферис интернешенл“.

„Златото, како класично прибежиште во време на тензии, обично е под притисок на зголемена побарувачка, но сегашното ниво на неизвесност сè уште не предизвика значителни поместувања во цената, што повторно ја потврдува тезата дека Иран сака да ги смири тензиите.

Ако конфликтот се заостри или дојде до поголеми прекини во снабдувањето со енергија, побарувачката за злато може да почне да расте, што би довело и до повисока цена. Но мора да сме свесни дека геополитичките тензии достигнаа точка во која е тешко да се замисли многу полошо сценарио,“ објаснува Флорјанчиќ.

Bloomberg

Стравовите за блокада на Ормускиот Теснец се смируваат

„Главната закана за капиталните пазари произлегува од повисоките цени на суровата нафта, кои, и покрај американскиот напад, не се задржаа над 75 долари за барел“, вели Матеј Крајник од „Генерали инвестмент“  и додава дека благиот одѕив на пазарите е пред сè резултат на очекувањето дека нема да има поголеми поместувања на пазарот на стоки сè додека Иран ја задржува контролата врз островот Харг, од каде што извезува најголем дел од својата нафта и природен гас. „Режимот не може да го затвори Ормус, бидејќи тоа би донело загуби од стотици милиони долари за властите што во голема мера зависат од извозот на нафта и гас“, објаснува тој.

Вен Флорјанчиќ од НЛБ Склади смета дека целосна блокада е малку веројатна: „Иранското раководство знае дека затворањето на теснецот би ги погодило нивните клучни партнери ‒ Кина и Катар ‒ па таков потег би ги компромитирал нивните стратешки интереси“,

Тој додава дека клучно е траењето на евентуален прекин: „Ако инфраструктурата е оштетена, но брзо се обнови, цената на нафтата тешко ќе остане долго висока. Доколку штетата е трајна, ќе видиме посилен и подолготраен ценовен скок.“

Махди Саади од „Триглав Инвестментс“ исто така оценува дека затворањето на Ормус е малку веројатно:

„Ескалација од тој тип би ја кренала нафтата на 120–130 долари за барел, но и силно би го погодила иранското стопанство и односите со Кина ‒ нивниот најголем купувач.“ Тој посочува дека зголеменото производство во САД и стратешките резерви на ОПЕК делумно го амортизираат ризикот, но Европа и Азија и натаму се ранливи по руско-украинската војна.

Според Саади, Иран моментално произведува 3–4 мил. барели дневно (≈3  отсто од светската понуда). Две третини од протокот низ теснецот одат кон клучни увозници како Кина, Јужна Кореја, Јапонија, Сингапур и Индија. Саудиска Арабија и ОАЕ имаат алтернативни нафтоводи со капацитет од околу 7 мил. барели дневно, но Иран, Ирак, Кувајт, Бахреин и Катар речиси целосно зависат од Ормус.

Depositphotos

„Затегнатите услови би можеле да ја засилат побарувачката за одбранбена, сајбер и енергетска опрема – особено во Израел, но и на глобално ниво. Нафтените и гасните компании би можеле да остварат значителни добивки поради повисоките цени на енергенсите, а воедно би се зголемил интересот за безбедни инвестиции како што се златото, американските државни обврзници и швајцарскиот франк. Од друга страна, авиокомпаниите, туризмот и индустриите со висока енергетска зависност – особено во Европа – би биле изложени на зголемена ценовна нестабилност и оперативни ризици. Зависноста на Европа од регионот повторно ги засилува инфлациските ризици и можноста за стагфлација,“ вели Саади.

Кризата се прелеа и во осигурителниот сектор, каде што изминатата недела осигурителните премии за бродови што пловат низ Ормускиот Теснец се зголемиле за повеќе од 60 проценти. „Трошоците за осигурување на танкер во вредност од 100 милиони долари се искачија од 125 илјади на 200 илјади долари. Цените за изнајмување танкери за транспорт на два милиона барели нафта од Персискиот Залив до Кина речиси се удвоија – од 19.998 на 47.609 долари,“ истакнува Саади.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар