Распонот на македонските еврообврзници сигнализира зголемени ризици

Од ден на ден се менува расположението на инвеститорите за македонските еврообврзници, за што најдобри показатели е движењето на висината на нивните приноси и, уште поважно, на распонот во однос на соодветните германски бенчмарк-обврзници, кои сигнализираат дека упорната инфлација односно воздржаноста околу позначителното олабавување на монетарната политика, ревидирањето на проекциите за економскиот раст и другите економски и неекономски фактори во земјава и во Европа влијаат врз перцепцијата на инвеститорите за ризиците во македонската економија.

Движење на приносот на македонската еврообврзница што достасува во 2027 година/Извор: Блумберг терминал

Станува збор за македонските еврообврзници издадени во јануари 2018 година, јуни 2020 година, март 2021 година и во март 2023 година во номинален износ од 500 милиони евра, 700 милиони евра, 700  милиони евра и 500 милиони евра, соодветно, со рок на достасување од 7, 6, 7 и 4 години и годишни каматни стапки од 2,75 проценти, 3,675 проценти, 1,625 проценти и 6,96 проценти, соодветно. Овие хартии од вредност зафаќаат знaчителен дел од јавниот долг на нашата земја, кој во првиот квартал достигна 8,7 милијарди евра.

Сепак, од податоците на терминалот „Блумберг“ претставени во графиконите подолу може да се види дека на почетокот на вториот квартал од годинава, а особено од април наваму, повторно има проширување на распоните кај сите македонски еврообврзници во однос на германските бенчмарк-обврзници.

Што се смени?

Во меѓувреме ЕЦБ ја намали референтната камата за 25 процентни поени, но остана воздржана за следните чекори, со оглед на тоа што инфлацијата покажа жилавост, особено кај услугите. Од друга страна, Народната банка и Фед ги задржаа каматите на исто ниво. Ваквиот чекор на Народната банка се покажа како оправдан, со оглед на тоа што стапката на инфлација во мај годинава забрза на 4,5 проценти во однос на истиот месец минатата година и за 0,9 проценти во однос на април годинава.

„Зголемувањето на инфлацијата во мај 2024 година, во однос на април 2024 година, е резултат на зголемувањето на трошоците на животот во следните групи: ресторани и хотели за 3,1 отсто, рекреација и култура за 2,1 отсто, транспорт за 1,9 отсто, облека и обувки за 1,5 отсто, мебел, покуќнина и одржување на домаќинствата за 1,0 отсто, храна и безалкохолни пијалаци за 0,7 отсто, разновидни стоки и услуги за 0,4 отсто домување, вода, електрика, гас и други горива, здравје за 0,1 отсто“, соопшти ДЗС.

Дополнително, статистичарите информираа дека, според проценетите податоци, стапката на раст на бруто-домашниот производ (БДП) во првото тримесечје од 2024 година е 1,2 проценти, како и дека во април годинава има пад на индустриското производство за 1,2 проценти во однос на истиот месец минатата година. На тоа се надоврза и ревизијата на макроекономските проекции на Народната банка, со што се очекува дека стапките на раст на БДП ќе изнесуваат 2,6 проценти во 2024 година и 3,6 проценти во 2025 година, наспроти октомвриските очекувања за 3 и 4 проценти во 2024 и 2025 година. Не треба да се заборави дека во мај се одржаа избори, по кои дојде до промена на власта во земјава.  

Што очекуваат аналитичарите?

Од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ во анализата на пазарите на капитал во мај годинава констатираа дека и покрај забавувањето на растот на инфлацијата, пониските стапки на инфлација не доведоа до многу пониски приноси на обврзниците. Тие изразија очекување дека во наредниот период ќе има мал пораст на цената на обврзниците со оглед на очекуваниот почеток на намалување на каматните стапки.

„Продолжуваме да очекуваме пораст на цените на обврзниците во регионот Адрија во текот на втората половина на 2024 година, со оглед на очекуваниот пад на каматните стапки. Дополнително, оваа проекција е поттикната од зголемениот интерес на инвеститорите за обврзниците, поттикнат од привлечноста на нивните приноси, што може да придонесе кон пад на приносите“, велат од нашиот аналитички тим.

Оттаму додадоа дека набљудувајќи го обликот на каматните криви, излегува дека финансиските пазари се нешто повнимателни во пресметките за обемот на монетарната релаксација.

„Обликот на кривите ни кажува дека пазарите не се сосема сигурни дека намалувањето на референтните стапки за вкупно еден процентен поен до крајот на 2024 година е остварливо, но сепак можеме да видиме намалување на стапката за најмалку 0,75 процентни поени од ЕЦБ“, укажуваат аналитичарите.

Според нив, причината за одреден скептицизам во однос на степенот на претстојната релаксација лежи во неодамнешните економски податоци, кои упатуваат на солидна состојба на домашната побарувачка во еврозоната. Тие очекуваат во наредниот период Народната банка да ги следи чекорите на ЕЦБ, односно кога ЕЦБ ќе почне да ги намалува каматните стапки, тоа да го сторат и македонските монетарци поради економската поврзаност со ЕУ.

„Намалувањето на каматните стапки треба да ја намали атрактивноста на пазарот на пари и да придонесе кон одржување слични нивоа на каматни стапки на депозитите. Сепак, регионот Адрија е познат по тоа што најмногу се заштеди инвестирани во депозити и/или недвижен имот, така што не очекуваме значителни промени на вкупниот пазар на капитал“, соопштија аналитичарите.