Жетвата на какао ќе биде подобра, но цените на чоколадото нема да паднат

Муса Конате е оптимист кој претпазливо се надева по сезоната во која болеста му го опустоши родот со какао.

Како се приближува жетвата во октомври, така изгледите се подобруваат на неговата мала фарма во Брегот на Слоновата Коска. Има плодови во изобилство, а листовите се здрави и зелени.

Таа среќна состојба ги одразува подобрувањата во појасот на какао во Западна Африка, што би можело да помогне да се олесни огромниот недостиг во снабдувањето што ги поттикна цените на рекордно високо ниво оваа година. Со подобрите временски услови, 47-годишникот конечно доби пестициди за да ја намали штетата предизвикана од болеста на отечените ластари и очекува приносите да бидат многу над тој еден тон што го собра минатата сезона.

Сепак, проблемите кои долго време ја мачеа индустријата остануваат далеку од надминати, што значи дека цената на зрната што се користат за правење чоколадо веројатно нема да се врати на многу пониските нивоа што преовладуваа претходно.

Некои од дрвата не може да се средат, тоа не им остава на земјоделците друга опција освен да ги сечат. Плантажата на Конате од 3,5 хектари, една од трите парцели што ги одгледува со своите три сопруги и девет деца, е полна со исечени стебла.

„Многу земјоделци не знаат дека за да се спречи ширењето на вирусот, не треба да се користи истата мачета што се користеше за сечење заразени дрвја“, рече тој, говорејќи на неговата фарма во селото Бразавил, северно од пристанишниот град Сан Педро.

Ваквите предизвици веројатно ќе ги задржат цените далеку над историските норми, иако транзицијата кон Ла Нина ветува подобро време и некои аналитичари очекуваат глобалното производство да биде најголемо во последните четири сезони.

Аналитичарите од единицата „БМИ Фич солушнс“ прогнозираат дека фјучерсите на какаото во Њујорк за декември 2024 година во просек ќе изнесуваат 7.000 долари за тон што е помалку од неверојатните нивоа од над 11.000 долари претходно оваа година.

„Ние секако не гледаме потенцијал за голем вишок. Има многу нешта што може да се случат во наредните месеци“, рече Стив Вотериџ од „Тропикал Рисрч сервисис“. „Пазарот најверојатно ќе биде избалансиран“, рече тој.

Постојаните проблеми со кои се соочува индустријата за какао во регионот се движат од болести на културите до климатски промени. Потребни се најмалку три години за дрвото какао да достигне плодна зрелост, што ја ограничува стапката со која може да се зголеми производството. Гана и Брегот на Слоновата Коска, исто така, однапред ги одредуваат излезните цени, што е долгогодишна практика на заштита на одгледувачите од пониски од очекуваните цени, со што се затапува поттикот за зголемување на понудата како одговор на растечкиот пазар.

Двете земји направија одредени приспособувања. Но, неколку фармери изјавија за „Блумберг“ дека сè уште не можат да си дозволат да купат доволно ѓубрива и пестициди, или да ангажираат повеќе работна сила за да помогнат во работите што може да помогнат да се зголемат приносите.

Владите исто така ги спречуваат странските инвестиции кои би можеле да го зголемат производството. Статус квото им дава на Брегот на Слоновата Коска и Гана – светските производители број еден и два, кои придонесуваат повеќе од половина од глобалната понуда – силно влијание врз пазарот и тие не се откажуваат од него.

Затоа, очекуваното закрепнување на производството во Западна Африка главно ќе биде поттикнато од подоброто време, бидејќи Ла Нина ќе донесе поповолни услови во регионот подоцна оваа година. Во Брегот на Слоновата Коска, раното пребројување на мешунките покажа дека производството може да се зголеми за околу 10 отсто од претходната сезона на 2 милиони тони, објави неодамна „Блумберг“.

Но, тоа не е загарантирано: посувото време во јули и август доведе до понормална влажност на почвата и го ограничува растот на културите, според Брендон Фокс, оперативен метеоролог во „Максар технолоџис“.

Освен тоа, земјоделците стравуваат од ширење на болеста, деструктивна вирусна инфекција која, според студиите, го намалува приносот на заразените дрвја и до 70 отсто. Брегот на Слоновата Коска и Гана особено се борат со старите дрвја кои се подложни на болести.

„И покрај многуте ветувачки иницијативи насочени кон ова прашање, останува уште многу работа“, рече Мариет Вербруген, потпретседател за корпоративни работи во Светската фондација за какао, осврнувајќи се на болеста. „Овие иницијативи не се нужно координирани и затоа не го достигнуваат обемот потребен за да се постигне трајно влијание“.

Значителен дел од северозападниот регион на Гана – центарот на какаото во земјата – е заразен со болеста, се вели во извештајот на Меѓународната организација за какао, цитиран од локалното регулаторно тело.

Џереми Кан Куаси, директор за поддршка на развојот на земјоделството во регулаторот на индустријата на Брегот на Слоновата Коска, рече дека околу 200.000 хектари плантажи со какао се уништени за да се спречи болеста. Тоа е дел од 3,5 милиони хектари што се одгледуваат во земјата.

Но, Вотериџ проценува дека околу една четвртина од фармите се заразени, а други експерти се согласуваат дека проблемот е значаен.

„За жал, ова е веројатно врвот на ледениот брег бидејќи немате големи тестови за сите дрвја што немаат симптоми“, рече Сања Фабрио, директор за развој на бизнисот во „Свис де код“, компанија која развива алатки за тестирање на заболените дрва.

Единствениот познат лек бара сеча на заразените дрвја и околните дрвја, но останува тешкотијата да се убедат земјоделците дека е неопходно да се уништат навидум здравите стебла.

Заканувачките европски регулативи за уништување на шумите, што значи дека земјоделците не можат едноставно да ги сечат шумите за да започнат нови насади, ги комплицираат напорите за преселување во незагадени области.

„Доброто пресадување помага во ублажување на пустошот од овој вирус“, рече Конан Куаку, 35-годишен фармер во Габијаџи, Брегот на Слоновата Коска. „Тешко е да се прошират плантажите со какао поради тоа што се класифицирани како заштитени шуми.

Сепак, земјоделците во Камерун и Нигерија, исто така, очекуваат да соберат повеќе мешунки во сезоната 2024-2025. И за разлика од нивните соседи во Брегот на Слоновата Коска и Гана, тие имаат корист од неодамнешниот пораст на цените, заработувајќи три пати повеќе од нивните колеги.

„Никогаш досега не сме достигнале вакво ниво на цени“, рече Монда Бакоа, која продаваше мешунки од својата фарма во Ндом, југозападен Камерун, за повеќе 10 долари за килограм, шест пати повеќе од претходната жетва. „Доколку трендот продолжи во главната жетва на културите, многу земјоделци всушност би станале побогати“.

Високите цени привлекуваат многу луѓе да одгледуваат какао, според Муфутау Аболарива, претседател на Здружението на одгледувачи на какао од Нигерија, кој прогнозира жетвата 2024-2025 година да даде род од 285.000 метрички тони во споредба со 270.000 тони во 2023-2024 година.

Спротивно на тоа, земјоделците во Гана и Брегот на Слоновата Коска заработуваат помеѓу 2.100 и 2.500 долари по тон, што е помалку од една третина од терминалната цена. Неколкумина рекоа за „Блумберг“ дека цените мора да се зголемат за да се поддржи одгледувањето какао.

Ниските плати ги наведоа фрустрираните земјоделци да ја продадат својата земја за илегално ископување злато, познато во Гана како галамси, што предизвикува огромно уништување преку рударството и загадувањето.

„Откако ја уништија нашата земја, „галамсиерите“ имаат тенденција да ги киднапираат и нашите фармери“, вели Џонсон Менса, главен фармер кој надгледува повеќе од 150.000 други одгледувачи во Енчи, Гана. „Додека не се прекине галамсејот, какаото во Гана нема иднина“.

Иако тој, исто така, го гледа илегалното рударство како закана, тоа не го намалува духот на Ебенезер Агјарко, кој негодува додека чисти плевел на неговата плантажа од 12,5 хектари во близина на Квабенг, северно од Акра, главниот град.

Насмеан додека покажува на дрвјата полни со мешунки на неговата фарма, тој очекува петкратно зголемување на приносот во споредба со претходната година која беше закржлавена поради лошите временски услови, болестите и недостигот на пестициди.

„Само се молам времето да остане исто за да можам да ги соберам сите овие мешунки и да ги продадам по многу повисока цена за да можам да ги платам сите мои неподмирени сметки“.