.webp){kind=icon}
Цената на нафтата на светските берзи во последните две недели расте по намалувањето на каматните стапки од страна на американските Федерални резерви (Фед) и на Европската централна банка (ЕЦБ), но и новите тензии на Блискиот Исток. Вредноста на глобално ниво на нафтата брент моментално изнесува околу 75 долари за барел, додека пред само две недели беше под 70 долари.
Доколку се погледнат фјучерсите на нафтата брент, се очекува дека таа во периодот до крајот на годината, па и во првото тримесечје следната година, нема да го продолжи растот, туку ќе стагнира на ниво од 73 до 75 долари за барел. Нафтата брент е еден од главните глобални показатели за цената на суровата нафта и се користи како референтна цена за околу две третини од светската трговија со нафта.
Засега пазарот не очекува драстични скокови на оваа суровина, која во текот на енергетската криза во 2022 година достигна 120 долари за барел и со тоа повлече раст и на сите други цени.
Меѓутоа, како и во случајот во 2022 година, кога цената на нафтата драстично скокна поради војната во Украина, исто и сега енергентот поскапува поради тензиите на Блискиот Исток, кои може да прераснат во поширока војна. Во тој регион се произведува 30 проценти од светската нафта и секое нарушување во испораките би влијаело на цената на оваа суровина.
На растот на цената на нафтата може да влијае и најновата прогноза што вчера ја објави Организацијата на земји извознички на нафта (ОПЕК). Имено, авторите на извештајот „Светска перспектива на нафта 2024“ (World Oil Outlook 2024) предвидуваат дека нафтата и гасот ќе претставуваат важен извор на енергија до 2050 година и покрај Парискиот договор и сите видливи последици од климатските промени.
World Oil Outlook 2024
Се прогнозира дека уделот на нафтата и на гасот, како енергенти, во светски рамки ќе остане над 53 отсто до 2050 година, при што нафтата ќе го задржи најголемиот удел од 29 проценти, а гасот 24 проценти.
Причини за раст на цената на нафтата во последните две недели
Цената на нафтата во последните две недели порасна откако прво ЕЦБ ги намали каматните стапки за 25 базични поени, а потоа истото тоа го направи и Фед, но за 50 базични поени. Намалувањето на каматните стапки влијаеше на растот на акциите, па, така, и на растот на цената на нафтата.
Намалувањето на каматните стапки ги поттикнува потрошувачката и инвестициите. Тоа може да доведе до зголемување на економските активности, а со тоа и до поголема побарувачка за енергија, вклучувајќи ја и нафтата. Поевтините кредити им овозможуваат на компаниите да го прошират своето работење.
Друга причина за раст на цената на нафтата се и новите тензии на Блискиот Исток. Хезболах минатата недела го обвини Израел за организација на нападите во Либан, во кои загинаа неколку лица, а илјадници беа ранети. Илјадници пејџери и воки-токија што ги поседуваа оперативците на Хезболах експлодираа во текот на минатата недела.
По тоа борбите меѓу Израел и Хезболах ескалираа. Израел изврши повеќе воздушни напади врз цели на Хезболах во Либан, додека припадници на Хезболах исфрлија ракети во северот на Израел. Хезболах е милитантна организација поддржана од Иран.
Depositphotos
Новите борби на Блискиот Исток ги зголемија стравовите дека во тој регион може да се случи поширока војна во која би можела да биде вклучена и државата Иран. Со оглед на тоа што на Блискиот Исток се произведува 30 проценти од светската нафта, секоја ескалација претставува закана на растот на цената на нафтата.
Цената на нафтата неделава продолжи да расте и откако гувернерот на народната банка на Кина, Пан Жонгшенг, најави пакет стимулативни економски мерки. Кина е најголемиот увозник на нафта во светот, а нејзиното економско забавување влијаеше на падот на цената на оваа суровина во текот на годинава.
Нафтата годинава е во загуба поради послабата побарувачка
И покрај моменталниот раст, вредноста на нафтата сепак е во загуба годинава. Само во третиот квартал нејзината цена падна за 14 проценти споредено со претходното тримесечје.
Нафтата годинава ја загуби вредноста во однос на лани од неколку причини, но пред сè поради слабата побарувачка за оваа суровина. Побарувачката паѓа бидејќи закрепнувањето на американската и кинеската економија е слабо, а тие земји инаку се најголеми потрошувачи на нафта.
Побарувачката за нафта во Кина опаѓа и поради тоа што во таа земја сè повеќе се купуваат електрични автомобили. Имено, според официјалните кинески податоци, продажбата на електрични и хибридни возила пораснала во август, а веќе втор месец по ред се намалуваат испораките на класични возила на бензин.
Bloomberg Mercury
Драстичниот пад на цената на нафтата ја одложи одлуката на ОПЕК+ (Организацијата на земји извознички на нафта и нивните сојузници) да произведува и испорачува поголеми количества нафта. Првично се планираше од октомври да се зголемат производството и испораката на нафта за околу 180.000 барели дневно, но од ОПЕК+ се повлекоа од овој план откако цената на енергентот почна драстично да паѓа.
Уште една од причините за пад на цената на нафтата е вишокот понуда од земјите што не се членки на ОПЕК+.
Исто така, прогнозите укажуваат на тоа дека побарувачката за нафта ќе биде помала до крајот на годинава, но и во текот на следната година. Меѓународната агенција за енергија во своето месечно истражување за септември наведе дека растот на глобалната потрошувачка во првото полугодие беше најнизок од почетокот на пандемијата поради забавувањето на кинеската економија. Прогнозите за наредната година изгледаат уште послабо и се очекува да се јави суфицит во секое тримесечје дури и ако ОПЕК+ се повлече од плановите за постепено обновување на заостанатите испораки.
