САД блиску до напад врз Иран: Што се случува зад сцената?

Војната меѓу блискоисточните непријатели не забавува. Високи американски претставници се подготвуваат за можен напад врз Иран во наредните денови, а раководителите на федералните агенции веќе се подготвуваат за напад, неофицијално дознава „Блумберг“. Претседателот Доналд Трамп јавно размислува да го нападне Иран, велејќи дека има „идеи што да прави“ и би претпочитал да донесе „конечна одлука една секунда пред предвиденото“.

Ситуацијата сè уште се развива, а дипломатските напори се во тек, вклучително и планираниот состанок во петок меѓу министрите за надворешни работи на Обединетото Кралство, Франција и Германија со нивните ирански колеги во Женева.

Сирени се огласија во делови од Израел по полноќ во средата, а израелската војска соопшти дека детектирала две нови последователни лансирања на ирански ракети. Иран ќе одговори на израелските напади со решителност и без двоумење, изјави во среда амбасадорот на Иран во Обединетите нации во Женева.

Едвај една недела по нападот на Израел врз нуклеарни и воени цели во Иран, стравувањата од поширока војна растат, бидејќи американскиот претседател Доналд Трамп го повика Иран безусловно да се предаде, ја спомена можноста за атентат врз иранскиот врховен лидер Али Хамнеи и ги нарече воените напори на Израел „наши“.

Сите овие се јасни индикации дека САД би можеле да се вклучат во војна со Иран на страната на Израел, објавува „Њујорк тајмс“. Претседателот Трамп во вторникот се сретна и со својот тим за национална безбедност, поттикнувајќи шпекулации за можна вмешаност на САД во израелски напад врз Иран, објави „Блумберг“.

Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху изјави дека целите на Израел во Иран - иако донекаде нејасни - се фокусирани на спречување на Иран да развие нуклеарно оружје. Сепак, Израелските одбранбени сили (ИДФ) извршија и напади врз иранската енергетска инфраструктура и воени објекти, што го поставува прашањето дали целта на Израел е и да го промени теократскиот режим на Исламската Република.

Bloomberg

Без оглед на вистинските цели на Израел во Иран, еден клучен факт останува: Без американско оружје - па дури и директно вклучување на САД во конфликтот - Израел не може да изврши сериозно уништување на нуклеарната програма на Исламската Република, бидејќи нема моќно оружје што би можело да навлезе длабоко под земја. Еврејската држава, исто така, нема флота од стратешки бомбардери што би можеле да ги погодат и уништат нуклеарните објекти на Иран со такво оружје.

Директен напад врз подземните нуклеарни објекти на Иран би барал бомби GBU-57/B од 30.000 фунти на американските воздухопловни сили и бомбардерите Б-2 што можат да ги носат, пишува британскиот весник „Гардијан“.

Затоа, се поставува сè поитно прашање: дали САД директно ќе се вклучат во конфликтот на страната на Израел и дали претседателот Трамп вештачки го зголемува јавното поттикнување против Исламската Република со цел да го врати Техеран на преговарачката маса и да постигне нов нуклеарен договор што би му одговарал на 47-от претседател?

Во кои сценарија би можеле САД да се вклучат во конфликтот?

Америка би можела да интервенира во случај на следниве сценарија:

- ако Иран одлучи да го затвори стратешки важниот Ормутски теснец, низ кој течат приближно една третина од светските резерви на природен гас и една четвртина од нафтата,

- ако Иран или неговата широка мрежа на милитантни групи-посредници, „оската на отпорот“, нападнат американски цели низ регионот и/или

- ако Иран нападне рафинерии во Заливот.

„Конфликтот би можел да ескалира во регионална и глобална војна ако Иран одлучи да го затвори Ормутскиот теснец и да започне нешто слично на војната со танкерите“, нагласува експертот за одбрана Клемен Грошељ.

Bloomberg Mercury

Во 1980-тите, за време на иранско-ирачката војна, двете страни ги нападнаа меѓусебните танкери во обид да ја осакатат економската артерија на непријателот. Во војната беа вклучени и САД поради нејзиното значително влијание врз снабдувањето и цените на нафтата, што доведе и до мали директни судири со Иран.

Како што истакнува Грошељ, САД веќе се вклучени во конфликтот. „САД, а исто така и некои европски земји како што се Велика Британија и Франција, обезбедуваат логистичка поддршка на Израел, а Американците исто така пресретнуваат ирански ракети и беспилотни летала. Доколку Иран изврши асиметрични напади преку својата „оска на отпор“, ова би можело да предизвика инциденти во Ирак“, вели тој.

„Ако претседателот Трамп се обидува да ја искористи израелската агресија против Иран за да го принуди иранското раководство да се предаде, тоа едноставно нема да функционира“, изјави за Си-Ен-Ен Али Ваез од тинк-тенкот Меѓународна кризна група.

Ако Трамп сака да оди во војна, ќе мора да го убеди Конгресот. Американските пратеници од двете страни на политичкиот спектар веќе се обидуваат да ја ограничат можноста на претседателот еднострано да нареди американски напади врз Иран, нагласувајќи дека само Конгресот има уставно право да објави војна, објавува Си-Би-Ес.

„Војната со Иран би била катастрофа, кулминација на децениите регионално претерување на САД и токму онаква политика против која Трамп долго време се бореше. Соединетите Држави нема да добијат ништо борејќи се против слаба држава на половина пат низ светот, која предизвикува проблеми во својот регион, но не претставува критична безбедносна закана за нас. Но, би изгубиле многу: најтрагично, животите на американските војници би биле изгубени, заедно со секоја шанса да се избега од болното минато во регионот“, напиша Розмари Келаниќ, директорка на програмата за Блискиот Исток во „Приоритетите за одбрана“, во колумна за „Њујорк тајмс“.

Можат ли внатрешните немири да ги расипат плановите на воените јастреби?

На потенцијалниот конфликт веројатно би се спротивставил голем дел од американското општество, со оглед на неодамнешните искуства во Авганистан и Ирак. Со оглед на брзото темпо на развојот на настаните кај американската јавност, сè уште не е спроведена нова анкета на јавното мислење, но анкетата на „Фокс њуз“ од 2019 година меѓу Американците покажа дека 53 проценти поддржуваат преземање мерки за спречување на Иран да развие нуклеарно оружје, додека 30 проценти се спротивставуваат на тоа. Анкетата не се осврна на прашањето за воена интервенција против Техеран.

Bloomberg Mercury

Анкета на истражувачкиот центар „Пју“ од минатата година покажа дека многу повеќе Американци ја гледаат Кина (64 проценти) и Русија (59 проценти) како поголема воена закана од Иран (42 проценти).

Податоците од минатата година, исто така, покажаа дека само 37 проценти од Американците веруваат дека ограничувањето на моќта и влијанието на Иран треба да биде „врвен приоритет“. Во 2020 година, само 14 проценти од Американците верувале дека Иран е таква закана што е неопходна итна воена акција, според анкетата на Си-Би-Ес.

„Секој што навива за војна со Иран многу брзо ги заборавил катастрофите од војните во Ирак и Авганистан“, изјави демократскиот сенатор Крис Марфи за Си-Ен-Ен, потсетувајќи дека овие конфликти станаа товар што на крајот одзеде животи на илјадници Американци и предизвика нови бунтови против американските интереси и сојузниците во регионот.

Каква политика води Трамп во врска со Иран?

Политиката на Трамп кон Иран е повеќеслојна. Американскиот народ му веруваше на 78-годишниот републиканец за втор мандат минатиот ноември, делумно поради неговото ветување дека нема да ги вклучи САД во уште една разорна војна на Блискиот Исток, која ја потресе најголемата економија во светот по терористичките напади од 11 септември 2001 година.

Претседателот го потврди ова и за време на неговата мајска турнеја низ Заливот, кога објави нова геополитичка реалност во која Вашингтон повеќе нема да ја обликува сликата за Блискиот Исток, туку првенствено ќе го гледа од трансакциска перспектива.

„На крајот, таканаречените градители на нации уништија многу повеќе нации отколку што изградија, а интервенционистите се мешаа во сложени општества што самите не ги разбираа“, рече американскиот претседател во мајскиот говор пред саудискиот престолонаследник Мохамед бин Салман, добивајќи громогласен аплауз.

Бела куќа

Неговите закани може да се разберат како тарифи - алатка за притисок на патот кон остварување на сопствените цели - што секако е склучување на нов нуклеарен договор со Техеран, за кој тој постави рок од 60 дена во април. Бидејќи преговорите стигнаа до ќорсокак - САД бараа целосно прекинување на збогатувањето на ураниум во Иран, додека Техеран инсистираше на одржување на својата цивилна програма - израелскиот премиер Нетанјаху се охрабри и почна да ги напаѓа иранските нуклеарни постројки, кои Израел ги смета за „закана за сопственото постоење“.

„Израел можеби проценил дека, поради непопустливоста на Иран, Трамп ќе биде поприемчив на „аргументот“ дека Иран треба да биде „охрабрен“ да го прифати американското барање преку воена акција. Нетанјаху е свесен дека Трамп постојано ги убедува произраелските елементи во администрацијата“, напиша Примож Штербенц, експерт за регионот, во коментар.

Американскиот претседател е опкружен и со таканаречените ирански јастреби на Републиканската партија, еден вид опстанок на неоконзервативната ера на американската надворешна политика, која беше обележана со бројни интервенционистички војни низ целиот свет.

Потенцијалната војна со Иран би можела дури и да предизвика „граѓанска војна“ во рамките на Републиканската партија, бидејќи од една страна, политичари како што е сенаторот Линдзи Греам, еден од најгласните воени јастреби во Републиканската партија, лично го повикуваат Трамп да се вклучи во војната, додека од друга страна, членовите на движењето МАГА со поизолационистички поглед нагласуваат дека израелско-иранската војна „не е наша војна“.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар