.webp){kind=icon}
Низ историјата зборот „дива“ се користел за да се опишат талентираните и харизматични жени уметници. На италијански значи „божество“ или „божица“. Потекнува од латинскиот термин „divus“, што значи „божествен“ или „свет“.
Денес зборот „дива“ се користи за опишување креативни, силни и независни жени, без разлика дали се уметници, лидерки или познати личности. Понекогаш се користи за опишување лица што имаат префинет вкус за стил и елеганција.
Изложбата со наслов „Дива“ во музејот „Викторија и Алберт“ во Лондон, која ќе трае до 7 април 2024 година, ги истражува токму различните дефиниции и значења на овој термин преку приказната за иконските изведувачи, кои од 16 век до денес со креативност, храброст и амбиција го предизвикуваат воспоставениот поредок и ги користат својот глас и уметност за да го дефинираат и редефинираат значењето на поимот „дива“.
Портретот на Мерлин Монро од Енди Ворхол | Bloomberg
На изложбата се прикажани шеесет спектакуларни костими, меѓу кои и костимот инспириран од Луј XIV што Елтон Џон го носеше за прославата на својот 50-ти роденден. Единствениот машки костим на изложбата го дизајнирал Сенди Пауел во 1997 година. На изложбата не се прикажува само облека туку се изложени и портрети на уметници, како и делови од сценарија што ги обележија нивните кариери. Посетителите можат да уживаат во најзначајните моменти од настапите гледајќи видеоснимки на екраните, каде што се репродуцираат некои од најпознатите сцени од филмови, театарски претстави и музички настапи. Исто така, изложени се предмети што им припаѓаат на диви или се инспирирани од нив, како што е печатениот портрет на Мерилин Монро од Енди Ворхол.
Станува збор и за возбудливо аудиопатување, кое вклучува широк спектар оперски арии, театарски монолози, џез-музика од 1920-тите, легендарни филмски песни, поп-хитови и еден вид химни (од хитот „You Don't Own Me“ на Дасти Спрингфилд, преку „Respect“ на Арета Френклин и песната „I'm Coming Out“ на Дајана Рос, до „About Damn Time“ на Лизо).
Костимот дизајниран од Кристијан Диор за Вивиен Ли за нејзината улога како Паола во претставата „Дуел на ангелите“ во 1958 година | Bloomberg
Во првиот дел од изложбата се прикажани диви што биле пионери во тоа со својата креативност да се изборат за слободно прикажување на нивната уметност и за популарност кај публиката.
Раните оперски ѕвезди, како што е Швеѓанката Џени Линд, и актерките од викторијанската сцена се соочувале со многу предизвици во време кога женските улоги во општеството биле ограничени и честопати се сведувале исклучиво на домаќинството. Популарноста и гламурот на ѕвездите на немиот филм, како што е, на пример, Мери Пикфорд, која подоцна беше коосновачка на „Јунајтед артистс“ и една од највлијателните личности во периодот на раните денови на Холивуд, се доказ дека гласот на дивата не беше стивнат. Обликувајќи го пејзажот на изведувачките уметности, ним им се придружуваат танчарките: Тамара Карсавина, Исадора Данкан и Џозефин Бејкер.
Понатаму, изложбата ги истражува златната доба на Холивуд и дивите како Вивиен Ли, Меј Вест и Бет Дејвис. Во делот што ги прикажува дивите како жени во сиот сјај на славата, но и во нивната лична изнијансираност и ранливост, на изложбата доминира Мерилин Монро. Нејзината интерпретација на ликот Шугар Кејн Ковалчик во филмот „Некои го сакаат тоа жешко“ (Some Like It Hot) ја илустрира сложеноста на ликот на дивата - навидум среќна и блескава, но и соочена со конфликтни емоции и осаменост. Фустанот со реси што го носеше за време на сцената во филмот кога пее „Runnin' Wild“ е само еден од експонатите што се користат за да се илустрира нејзиниот придонес во дефиницијата за дива.
Скицата за костимот и костимот дизајниран од Боб Маки за Тина Тарнер | Bloomberg
На оваа приказна се приклучува и, според многумина, најголемата оперска дива Марија Калас. И покрај контроверзиите околу нејзиниот приватен живот, Калас остана гласна за својата улога на уметница што се стреми кон совршенство. Таа не се воздржуваше да зборува за своите чувства, стравови и амбиции, па затоа нејзиниот однос со публиката беше искрен и исполнет со емпатија.
Тие се важен премин кон дивите на денешницата, чија дефиниција одеше во насока на дивата како индикатор и водач на општествените промени. Од поп-иконите, речиси нема дива што не е претставена. Од Ени Ленокс, која својата наклонетост кон концептот, меѓу другото, ја покажа во својот студиски деби-албум „Diva“ од 1992 година, преку Бјорк, до Ријана и Лизо во познатиот костим „Don't Be a Drag Just Be a Queen“. Изложбата е ода на нивниот придонес за поттикнување позитивни промени во општеството. Преку своите песни, настапи и визуелни изрази, тие ја изразуваат борбата за рамноправност и права за сите луѓе, без разлика дали станува збор за уривање на родовите граници или за застапување за граѓанските права и правата на маргинализираните групи.
Познатиот цитат на Меј Вест на постерот на Алан Флечер од „Пентаграм“ , 1988 година | Bloomberg
Не заостануваат ниту влијанието и важноста на „трагичните диви“ како Ејми Вајнхаус и Витни Хјустон, чии лични судбини се гласен предупредувачки знак за одредени проблеми на општеството во целина.
И додека личниот живот на дивите често е проследен со контроверзии и драматични врски, оние со модни дизајнери изгледаат посреќно и му одолеваат на времето. „Дива“ на тој начин претставува и моќно модно сведоштво. Да споменеме некои од тие соработки.
Боб Меки е познат американски дизајнер, кој стекна слава преку соработки со познати личности. Неговите креации честопати беа препознатливи по екстраваганцијата, раскошот и впечатливите детали, што ги правеа идеален избор за жените уметници што сакаа да ја истакнат својата личност, да изразат специфичен стил и да бидат запаметени како диви. Во вториот дел од изложбата, фокусот е на неговите креации што ги носеле Тина Тарнер и Шер.
Костимот дизајниран за Шер од Боб Меки | Bloomberg
Многу диви понекогаш се дури и суеверно врзани за одредени креации и верни на своите дизајнери. Витни Хјустон беше една од нив, особено кога станува збор за фустанот од црно жерсе, украсен со стотици разнобојни кристали „сваровски“ и мониста, кој го носеше на доделувањето на наградите „греми“ во 1994 година, кога освои дури три. Дизајниран е од Марк Бувер, со кого Хјустон соработуваше повеќе од две децении.
Креативната визија на Џон Галијано и чувството за стил и експериментирање на Ријана резултираа со револуционерен костим за „Мет гала“ во 2018 година. Наметката украсена со скапоцени камења и митрата се смела интерпретација на „папскиот стил“, која познатиот дизајнер ја креираше под брендот „Мезон Маржиела“.
