Интервју со Манчевски: Зошто „Збогум, Копакабано“ крена прашина уште пред да биде снимен?

„На смешен и жален начин зборува за богати и сиромашни, за добри и лоши, за тоа како умираме и како се смееме“, вели Милчо Манчевски за својот осми филм што моментално го снима дури на 32 локации низ и околу Скопје со меѓународна екипа. 

Освен Македонија, во реализацијата на филмот се вклучени Бугарија, Србија, Албанија, Италија и Велика Британија, со пари од државни фондови и приватни инвеститори. 

Главните улоги ги играат Сара Климоска и Филип Трајковиќ

 

„Збогум, Копакабано“ е социјална трилер-комедија за брат и сестра што крадат бисти низ Скопје. За насловот, Манчевски вели дека бразилската плажа Копакабана буди чувство на нешто лесно и разиграно, музика, фудбал, чувство што го има и во филмот.

Иако доби поддршка од над 450.000 евра на конкурсот на Агенцијата за филм во 2022 година како проект од национален интерес, филмот речиси три години беше блокиран, а во интервју за „Блумберг Адрија“ најтрофејниот македонски режисер отворено зборува и на оваа тема. 

Разговаравме и за односот меѓу филмските автори и публиката, кој сериозно се промени во оваа ера на стриминг-платформи, но и дали во современиот свет на седмата уметност локалната автентичност сѐ почесто станува клучна вредност во рамките на глобалниот пазар.

„Блумберг Адрија“ (ББА): Од каде дојде инспирацијата за „Збогум, Копакабано“? Колку време ви беше потребно да го напишете сценариото?

Милчо Манчевски: Работам по интуиција, ја следам приказната. Ѝ помагам да се тркала, ама не ја терам. Ја следам и ѝ се радувам. Затоа, инспирацијата беше самата приказна и луѓето во неа - брат и сестра што живеат на маргините на општеството, ама сепак се полни со радост, енергија и љубов.

ББА: Иако се случува во современа Македонија, филмот содржи универзален коментар за општествено релевантни теми. Што најмногу сакате да понесе публиката од оваа приказна?

Милчо Манчевски: Да, верувам дека добрата уметност нема врска со географијата и со границите, дека им зборува на сите луѓе, и тоа за работи битни за сите нас.
Сакам публиката да понесе емоции, односно тие да ја понесат неа. Не поаѓам од артикулирана агенда или, не дај боже, „порака“. Мислам дека филмот денес страда од премногу дидактичност, од наметнати очекувања бетер од соцреализмот, нова форма - неосоцреализам. Теми се очекуваат, други се забранети. Идеологијата е ограничена. Се прави спрега - фондовите и фестивалите стимулираат некои теми и начин на обработување, па поради тоа опортунистички автори ги работат тие теми и на бараниот начин, со тоа маргинализирајќи ја понекогаш искрената и добра уметност што не се вклопува во неосоцреалистичката догма.

Климоска соработуваше со Манчевски и во „Врба“ и „Кајмак“

 

ББА: Кога работите филм овде, во Македонија, на Балканот, повеќе размислувате за светскиот пазар или за локалната автентичност?

Милчо Манчевски: Се обидувам да не размислувам ниту за едното ниту за другото. Се обидувам да бидам чесен кон филмот, кон делото, кон приказната и кон ликовите. Се обидувам да ги одбранам од очекувањата на надворешните фактори - фондови, фестивали, критичари, па и публика. Одбивам да калкулирам со светскиот или со домашен пазар, затоа што тој вид на уметничка проституција неминовно води до лоша уметност. Знам дека моите филмови ќе бидат добри - а не знам дали ќе се совпаднат со моменталниот цајтгајст (zeitgeist). Квалитетот можам да го гарантирам, а успехот не може да го гарантира никој, дури ни Спилберг.

ББА: По сите перипетии со кои претходно се соочивте, што ве мотивира и понатаму да снимате, особено во едни такви комплексни општествени услови?

Милчо Манчевски: Инаетот. Секогаш ме мотивирал, иако ни приближно не толку колку потребата да правам уметност. Во овој случај јас пријавив корупција и местени конкурси во 2020 година и пак во 2022 година. Иако моите тврдења ги потврдија и Антикорупциската комисија и ДЗР и Министерството за култура и Транспаренси интернешнл, филмските гангстери, со помош на потплатени политичари, успеаја ДОСЕГА да спречат вистинска истрага. Се украдоа милиони евра, се местеа конкурси, имаше судир на интереси, корупција... Како одмазда што ги пријавив, тие ми ги блокираа веќе завршениот филм „Кајмак“ и овој што допрва требаше да се снима, „Збогум, Копакабано“. На крајот добивме две судски пресуди, правосилно. Во едната судот потврди дека кај службени лица на Агенцијата за филм Бранко Петровски и Ана Василевска постоел судир на интереси, од кој произлезе нивната хајка против мене. Судот пресуди и дека блокадата на „Кајмак“ е незаконска и дека мора да го платат тоа што го должат, сосе камата. Потоа агенцијата ја повлече незаконската одлука против „Збогум, Копакабано“. Тоа што воопшто се снима „Збогум, Копакабано“ е победа против филмските гангстери во Македонија.

Филмот се снима со меѓународна екипа на локации низ и околу Скопје, меѓу кои за првпат и кај скопскиот Аквадукт

 

ББА: Какво е вашето мислење за стриминг-платформите како нова форма на дистрибуција? Дали сметате дека стримингот ги загрозува традиционалните кина или, пак, оваа современа технологија ја перципирате како нова можност за филмаџиите?

Милчо Манчевски: Филмот раскажува прикаски. Тие можат да се гледаат во кино или дома, или на телефон. Се гледаат во друштво или сам. Чувството не е исто, искуството не е исто. Оптимално е гледањето без прекини, со други луѓе, во тишина, на големо платно со супериорен звук, во термини што мораш да ги испочитуваш (почеток на филмот). Како одење во храм. Или во кафеана. Можеш и дома да испиеш две пива, ама не е исто.
Од естетски аспект, стримингот подразбира помали екрани, па се губи уметноста на широкиот план, и тоа е штета. Филмовите за мали екрани се позбиени и ти оставаат помалку слобода да ја истражуваш широката слика.

Манчевски: Квалитетот можам да го гарантирам, а успехот не може да го гарантира никој, дури ни Спилберг.

 

ББА: Два македонски филма ќе имаат светска премиера на 82. издание на Венецискиот филмски фестивал, на кој вие пред три децении ја освоивте главната награда. Како гледате на разликата во начинот на пробив на филмовите на фестивалите денес во споредба со порано?

Милчо Манчевски: Пред „Пред дождот“ ниту еден македонски филм не играше на најголемите светски фестивали, а камоли да победи на нив. Ние дотолку немавме инфраструктура, што „Пред дождот“ го предложи францускиот копродуцент до Венеција. Денес Агенцијата за филм е многу свесна за сите фестивали, има човек што се занимава со тоа, нашите продуценти и автори посетуваат голем број воркшопи, прават нетворкинг, учеа и од нашите искуства. Јас секогаш се обидувам да бидам отворен и во продукцијата и во пласманот за да можат да учат помладите. Кога „Прашина“ беше филм што го отвораше фестивалот во Венеција, од Македонија однесовме триесетина луѓе на фестивалот, инсистирав кај дистрибутерите да бидат транспарентни кон нашите филмски работници.
Иако двата македонски филма во Венеција годинава не се во конкуренција, се надевам дека еден ден некој наш филм ќе го повтори успехот.

ББА: Кога би можеле да направите филм без никакви ограничувања во однос на буџетот, времето и просторот, каков би бил тој?

Милчо Манчевски: Не би се разликувал многу од филмовите што ги правам сега. Би работеле малку покомотно, екипата и глумците и јас би биле подобро платени, ама не би снимал некои скапи филмови, спектакли. Не чувствувам потреба од такви филмови. Ги работам баш оние филмови што сакам да ги работам, без некој да ми се меша во уметноста. Да сакав да работам со повеќе пари и помалку слобода, ќе останев во Холивуд. Се изборив за толку слобода колку што ми требаше. Единствената разлика би била во тоа што не би бркале странски копродуценти, кои се клучни во моите филмови затоа што филмската мафија им доделува поголеми буџети на автори што никогаш не освоиле ништо на фестивали и чии филмови никој не ги гледа дома (ама се партиско-криминално поврзани) одошто на моите филмови, па странски партнери секогаш на крајот учествуваат со поголем дел во буџетите на моите филмови. Досегашниот однос на странски инвестиции со домашни инвестиции во моите македонски филмови (кои ангажираат македонска екипа и актери, кои се снимаат на македонски, нѐ претставуваат по светот) е 75 проценти странски - 25 проценти домашни инвестиции.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар