Што остана по Европскиот младински олимписки фестивал во Скопје?

Пет дена по официјалното затворање на Европскиот младински олимписки фестивал (ЕМОФ), кој годинава се одржа во Македонија, наместо гордост и позитивни импресии од можноста да се биде домаќин на една ваква престижна спортска манифестација, во јавноста има само префрлање на вината и бегање од одговорноста за лошиот публицитет што го стекна земјава како организатор.

Пропустите се многубројни: од нееднакви сместувачки капацитети (и несоодветно сместување во соби), недоволно храна и вода во дел од објектите за сместување, соби и сали за вежбање без клима, па до инциденти и повреди на спортисти (независно од кои причини се случиле). Едноставно, спортскиот настан од вакви размери што требаше да ја промовира државата низ светот на секој можен начин, резултираше буквално со контраефект, сакале ние да признаеме или не.

Никој не предвиде дека во јули ќе биде жешко

Организацијата на т.н. младинска Олимпијада сама по себе е комплексна од причина што станува збор за обезбедување услови за сместување, вежбање, натпреварување и логистика за спортисти од 15 спорта. Тоа е многу поинакво и посложено и изискува многу повеќе ресурси (човечки, технички, финансиски...) од организација на кое било европско првенство во само еден спорт.

На ЕМОФ Скопје учествуваа 49 национални олимписки делегации, плус тимот на бегалците под покровителство на Европските олимписки комитети (ЕОК). Македонската спортска делегација имаше вкупно 203 члена, од кои 181 спортист. Како домаќини, нашите претставници имаа можност да се натпреваруваат во сите 15 спорта што беа дел од програмата, што претставува историски момент за македонскиот спорт.

МИА

 

„Станува збор за исклучително голем настан – убедливо најголемиот што досега го организирала нашата држава“, велат од Македонскиот олимписки комитет (МОК), посочувајќи на импресивната бројка од околу 6.000 учесници, меѓу кои 4.300 спортисти од 14 до 18 години и тренери, 700 судии и официјални лица, 200 ВИП-гости и 700 волонтери. 

Учесниците беа сместени на неколку клучни локации низ градот – делегациите беа угостени во студентски домови и хотели од повисока категорија што ги исполнуваат стандардите за престој на млади спортисти. Најголемите капацитети се концентрирани во студентските домови „Гоце Делчев“ и „Стив Наумов“, но и во близината на спортските комплекси, велат од МОК.

Токму тука го лоцираме првиот проблем: нееднакви услови за сместување, поточно некој во студентски дом, а некој во хотел. Тоа, разбирливо, значи и различни услови за престој. Додека едни престојуваа во студентски соби без клима, и тоа во топлотен бран од црвена фаза, други спиеја во хотелски соби, каде што секако условите се многу подобри.

„Сместувањето е океј“, изјави Драган Антиќ, тренер на бадмингтон-репрезентацијата на Србија, кој досега има освоено повеќе медали со јуниорски репрезентации на Србија од европски јуниорски првенства во различни возрасни групи (до 15, 17, 19 години). Српската делегација беше една од тие што беа сместени во студентскиот дом „Гоце Делчев“. Антиќ во разговор за „Блумберг Адрија“ вели дека, генерално, организацијата била добра, во домот било уредно и таму биле задоволни од храната, бидејќи имале сѐ што им треба. Поплаките од него доаѓаат во однос на проблемот со жештината.

Драган Антиќ, тренер на бадмингтон-репрезентацијата на Србија Приватна архива

 

„Се погоди исклучително топла недела и ноќе е тешко да се спие бидејќи е навистина топло, а знаеме студентските домови немаат клими. Жештината исто така е проблем и за тренинзите, бидејќи ние, на пример, трениравме во училиштето ‘Невена Георгиева–Дуња’, каде што нема клими и е доста жешко за вежбање. Салата има големи прозорци, кои се позиционирани на исток и југ, наместо да се на север, и тоа прави да е исклучително жешко. Организаторите донесоа две подвижни клими, но тие не можат да создадат соодветни услови, од едната страна дува ладно, од другата топло, и повеќе служи онака, колку за разладување на гледачите на трибините. Имаше ставено и некои завеси на прозорците, ама беа тенки и едноставно не можеа да ја заштитат салата од топлина. Додека, на пример, тренинзите на оние што тренираат џудо се одржуваа во СЦ ’Јане Сандански’, каде што салата е климатизирана и е добро за вежбање“, вели Антиќ, истакнувајќи дека домаќините сепак се обидувале максимално да им угодат на спортистите.

Сепак, тоа не ја оттргнува одговорноста од тоа дека можеше да се предвиди дека во јули може да биде жешко, па навреме да се испланира како да се обезбедат соодветни услови за вежбање и сместување. На крајот на краиштата, тоа влијае и на успехот што го постигнаа спортистите на ова натпреварување.

Но, од друга страна, нашиот соговорник Антиќ вели дека во однос на опремата за вежбање, салите биле добро подготвени и во тој дел немаат никакви замерки.                      

Независно од целата организација, секогаш постои и убава страна што не би било фер да се изостави. Сместувањето на повеќето делегации во студентски домови значеше и можност за нивна поголема дружба и вечерни забави по напорните денови исполнети со тренинзи и натпревари, особено ако земеме предвид дека во случајов станува збор за младинци на возраст од 14 до 18 години. „Децата се дружат, се запознаваат и може да одиме да гледаме други спортови исто така ако сакаме. Навечер во домот имаше забави, се играше фудбал, функционираше и едно катче како фан-зона, имаше и диџеј, децата се дружеа и навистина беше убаво“, вели српскиот тренер по бадмингтон Антиќ.

Со оглед на фактот дека станува збор за голем број спортисти, разбирливо е дека е невозможно да се сместат во близината на спортските објекти. Сепак, останува нејасно според кој критериум се сместени учесниците на различни локации и во различен тип на сместување.

„Логистички е невозможно сите спортисти да бидат сместени во непосредна близина на објектите во кои се натпреваруваат поради капацитетите со кои располагаме како држава. Но затоа организацискиот комитет направи распределба базирана на неколку клучни критериуми: типот на спорт, бројот на членови на делегацијата, безбедносните и прехранбените потреби на спортистите, како и близината до спортските објекти и квалитетот на достапниот превоз“, велат од МОК во одговор за „Блумберг Адрија“. 

„Наедно, сите шефови на мисија, пред да почне самиот фестивал, беа во инспекција за објектите во кои ќе престојуваат нивните делегации и беа запознаени со состојбата и условите. За жал, поголемиот дел делегации престојуваат во хотели, но ова нека биде поттик за нас како земја да вложуваме повеќе во студентските домови, за да може полесно логистички да се справиме со организација на вакви престижни случувања“, рекоа од МОК.

Српскиот тренер Драган Антиќ со своите бадмингтон-репрезентативци Приватна архива

 

„Би било добро да сме сместени поблиску до објектите за вежбање, но тоа е невозможно кога станува збор за натпреварување од ваков тип каде што има многу спортови и тренинзите неопходно се одржуваат во различни сали, кои, природно, се на различни локации. Никаде не може сите сали да се лоцирани блиску“, вели Србинот Антиќ. „Затоа, имаше добра организација за превоз и автобуси имаше на секои 10 минути“, вели тој. Станува збор за специјални автобуси обележани со логото на натпреварувањето, кои главно беа стационирани кај студентскиот дом „Гоце Делчев“, а кои возеа по одредена наменска рута и застануваа на точно обележани места, исто така со логото на манифестацијата, што означува дека во близината на стојалиштето се наоѓа некоја сала за вежбање. И така тие постојано вртеа низ градот, а не беа дел од јавниот градски превоз.

„Обележувањето на рутите, информативните табли и визуелната комуникација низ градот беа направени со цел да се олеснат движењето и ориентацијата на сите гости“, велат од МОК.

Не се знае колку нѐ чини настанот (финансиски)

„Ова е огромен проект, кој не би бил можен без широка меѓународна и домашна поддршка“, велат од Македонскиот олимписки комитет, кој ја водеше логистички организацијата заедно со Организацискиот комитет на ЕМОФ Скопје 2025, но и со поддршка од Министерството за спорт, Град Скопје и Европските олимписки комитети.

„Финансиски, средствата се обезбедени преку државниот буџет, поддршка од Европската олимписка структура, донации и соработки со приватни партнери и спонзори“, велат од МОК.

Во организацијата беа вклучени повеќе од 700 волонтери, распоредени на сите клучни точки – спортски терени, сместувачки капацитети, транспортни линии, информативни пунктови и фан-зони.

Од МОК велат дека навистина е комплексно да се одговори колку пари чини целата организација на ЕМОФ и од каде конкретно се обезбедени средствата, бидејќи во процесот биле вклучени повеќе чинители.

„Ние како организациски комитет имавме обврски за собирање средства преку спонзорски пакети, од кои дел беше искористен за реновирање на објектите во кои се одржуваат спортовите, овозможување стандарди за одржување на натпреварите, работна сила, брендинг и друго. Европскиот олимписки комитет издвои средства за експерти што помогнаа во целата организација, технички делегати, судии и слично“, велат од МОК.

Тоа што го добивме од ЕМОФ е далеку од тоа што можевме

Организирањето вакви големи настани може да има големо позитивно влијание врз државата од туристички аспект, но тоа пред сẻ зависи од визијата што државата ја има изградено, каква маркетинг-стратегија има креирано и, најважно, од подготвеноста и капацитетот на ресурсите, вели професорката Катерина Ангелевска–Најдеска од Факултет за туризам и угостителство-Охрид.

„Имајќи го предвид фактот дека на Олимпијадата учествуваа 50 национални олимписки делегации со околу 6.000 учесници, Македонија имаше одлична можност за меѓународна туристичка промоција како атрактивна и модерна дестинација со голем потенцијал за развој на спортскиот туризам“, вели професорката, додавајќи дека преку овој настан можеше и требаше да се промовираат македонската култура, традицијата, гастрономските потенцијали.

Приватна архива

 

„Како резултат на мултипликативниот ефект на туризмот, покрај порастот на туристичкиот промет, позитивни финансиски ефекти ќе се почувствуваа и во другите сектори, транспортот, трговијата, угостителството, локалните бизниси. Во секој случај, она што го добивме е далеку од она што можевме. Слабата медиумска покриеност на настанот ја намали можноста за промоција на Македонија како туристичка дестинација. Неинтегрираните маркетинг-активности со туристичката понуда доведоа до недоволна инволвираност на туроператорите и организирањето соодветни алтернативни активности на туристички чинители. И покрај можноста за нови инвестирања во спортска инфраструктура, сепак се користеше постојната (дел подобрена), без значителни нови инвестиции и без долгорочна стратегија за нејзино искористување од туристички аспект. Бидејќи не изградивме имиџ на туристичка дестинација што ги поддржува спортот и здравиот начин на живот, не можеме да очекуваме зголемување на интересот и посетеноста на Македонија од оваа целна група туристи“, вели професорката Ангелевска-Најдеска.

Сличен е ставот и на универзитетскиот професор Иван Анастасовски, чија експертиза се токму спортските настани. Анализирајќи го овој спортски настан, тој во гостување на телевизијата „Блумберг Адрија“ го подели во три сегменти. Прво е организацискиот аспект на менаџмент и маркетинг на целиот настан, потоа е најважниот сегмент во организирање еден спортски настан - спортистите и спортските резултати, а на крајот доаѓа туристичкиот или економскиот аспект, кој секогаш има големо влијание особено за земјата домаќин.

„Според мое лично убедување и тоа што лично го посведочив, ние организациски потфрливме тотално во секој аспект. Згора на сѐ, истиот тој настан организациски не беше покриен маркетиншки како што тоа прилега за едно такво натпреварување, какво што сум убеден дека во иднина како држава многу тешко можеме да очекуваме и да се надеваме дека ќе добиеме“, рече професорот Анастасовски, додавајќи дека сега веќе организацијата на ЕМОФ доби и политичка конотација откако се вклучија и партиите да се препираат чија е одговорноста и кој е виновен за пропустите.

Тој посочува и на уште една голема пропуштена можност – соодветна промоција и афирмација, но и освојување медал од страна на младите спортисти од земјава.

МИА

 

„Ретко кој од нас сака да навлезе во вториот најзначаен сегмент на организација на еден ваков спортски настан, а тоа е спортскиот аспект, со кој Македонија за првпат (не очекувам дека ќе има уште еднаш таква можност) имаше можност да учествува со 181 млад спортист на оваа спортска манифестација, при што ние од сите наши 181 спортист не успеавме да обезбедиме ниту еден медал. Од 49 земји членки, 41 се освојувачи, значи нашата држава е во преостанатите осум. Ние како домаќини не го искористивме ни тој момент да освоиме некој медал и со тоа праќаме јасна порака дека нашата спортска иднина во делот на тие млади спортисти е загрозена токму поради организаторот“, рече професорот Анастасовски.

Но од Македонскиот олимписки комитет очигледно гледаат поинаку на работите. Оттаму генерално се задоволни од организацијата и очекуваат манифестацијата да има долгорочен ефект на повеќе нивоа.

„Организацијата е оценета како извонредна, и тоа не само од наша перспектива туку и од самите претставници на Европските олимписки комитети, кои неколкупати истакнаа дека ова е досега едно од најдобро организираните изданија на ЕМОФ. Спортските делегации ни испраќаат позитивни повратни информации – од условите за престој, преку превозот, до самите натпреварувања. Најголем доказ за тоа се неколкуте соборени рекорди (светски и европски), кои укажуваат дека условите за натпреварување се идеални. Атмосферата е одлична, се чувствува енергијата на младите спортисти и гордоста што се дел од овој фестивал“, наведуваат од МОК во писмениот одговор за „Блумберг Адрија“ и додаваат дека очекуваат ЕМОФ Скопје 2025 да има долгорочен ефект на повеќе нивоа.

„На спортски план, ова е уникатна можност за младите македонски спортисти да се натпреваруваат на високо ниво на домашен терен и да се мотивираат за понатамошни успеси. Културно и туристички, ЕМОФ е шанса за Скопје и Македонија да се прикажат како отворени, современи и пријателски дестинации. Од финансиски аспект, настанот е инвестиција што веќе генерира потрошувачка во хотелскиот и угостителскиот сектор, со долгорочен потенцијал за развој на спортскиот и младински туризам. И најважно, импактот врз младите генерации – кои гледаат дека спортот може да ги води низ граници и да им даде шанса за успех, дружење и нови хоризонти“, велат од МОК.                 

Бесплатниот влез беше полн погодок „Одлуката влезот да биде бесплатен се покажа како вистинска – трибините беа полни, особено во вечерните термини и на натпреварите на македонските спортисти. Имавме рекордна медиумска покриеност, не само од македонските медиуми туку и од европските, особено преку EOC.tv, каде што сите натпревари се пренесуваат во живо. За само неколку дена имавме повеќе од 500.000 гледачи на стримовите во живо, повеќе од 11 милиони импресии на социјалните мрежи и над 100.000 прегледи на официјалната химна „Together we Shine“ на Јутјуб. Ова се бројки што го надминуваат просекот за ЕМОФ и го потврдуваат големиот интерес на јавноста за манифестацијата“, велат од Македонскиот олимписки комитет.

Спортот има реален капацитет за алтернативен туризам во Македонија

Иако Македонија е мала земја, изобилува со природни ресурси, има добра клима и географска разновидност. Затоа спортот има реален капацитет за развој на алтернативните видови туризам во Македонија, но, повторно за жал, сѐ уште не е доволно искористен, вели Ангелевска-Најдеска.

Професорката вели дека природните ресурси (планини, езера, кањони) нудат одлична можност за развој на повеќе алтернативни видови туризам, вклучувајќи планински туризам (шетање, планинарење, алпинизам), велосипедски, екотуризам и кампување, спелеолошки, воден спортски туризам (кајак, нуркање, SUP, риболов), авантуристички туризам (параглајдинг, офроуд-сафари, јавање коњи), зимски спортски туризам (скијање, сноубординг) и слично.

МИА

 

„Позитивно е што голем број аматерски и професионални спортски клубови покажуваат интерес и поведуваат иницијатива за организирање спортско-рекреативни настани, што влијае врз поттикнување на развојот на спортскиот туризам. Тоа влијае врз зголемувањето на интересот кај странските туристи за посета на Македонија со активно учество во спортските настани и перципирање како атрактивна и автентична, но сепак недоволно промовирана туристичка дестинација“, вели нашата соговорничка.

Сепак, таа посочува дека лошата инфраструктура, недоволната промоција и слабата соработка меѓу спортските клубови и туристичките оператори се проблеми со кои се соочуваме. „За решавање на тие проблеми, потребно е креирање стратешки планови за спортски туризам, брендирање на регионите со потенцијали за различни видови алтернативен туризам, стратешка поврзаност меѓу спортските ресурси и туристичката понуда, вклучување на локалното население, маркетиншки ориентиран кон одржлив туризам и интерес од страна на државата за поддршка за вклучување на алтернативните спортови како дел од туристичката понуда“.

Македонија има многу да понуди, но се чини дека никој не знае да ја продаде приказната

Бидејќи Македонија изобилува со природни и културни ресурси може да биде мошне атрактивна туристичка дестинација, меѓутоа, сепак, сѐ уште заостанува зад земјите од опкружувањето во туристичката промоција и градењето препознатлив туристички имиџ, смета професорката Ангелевска-Најдеска.

„Несоодветната соработка и координација меѓу институциите од јавниот и приватниот сектор, недоволната застапеност на модерните платформи и активноста на социјалните мрежи, сѐ уште неизградениот бренд, несоодветната сегментација на пазарот и изборот на целни групи на туристи, како и недоволниот буџет на средства за промоција, се дел од причините за лошата позиција што Македонија ја има на пазарот како туристичка дестинација“, вели професорката.

Според неа, доколку што поскоро се преземат корективни активности за решавање на овие проблеми, секако дека позитивните резултати нема да изостанат и ќе се подобри позицијата на Македонија на туристичкиот пазар.

„Имено, потребни се подобра координација на субјектите од јавниот и приватниот сектор, воспоставување соработка со авиокомпании и туроператори (актуелен проблем), потенцирање на важноста на ДМО, бидејќи тие во голема мера влијаат врз креирањето на туристичкиот бренд генерално за Македонија, но и за одредени дестинации поединечно. Овде треба да се истакне и важноста на дигиталната трансформација и на примената на креатори (инфлуенсери, блогери и сл.) за паметен туризам и дигитални иновации, како и коригирање на буџетот за промоција, со што ќе се овозможи креирање диференцирани маркетинг-стратегии за одделни сегменти и целни групи, учество на повеќе туристички саеми и промоција на манифестации од областа на културата, спортот, гастрономијата и слично“, вели професорката.

Што е поскандалозно – да се избегне скандал или да се замижува на скандали?

Искуството покажува дека не е ниту невообичаено ниту срамно да се откаже организација на ваков голем настан, па дури и ако тоа се направи во последен момент. Секако дека и тоа е скандал, но барем претставува избор на помало зло. Има неколку такви примери, и тоа сите се во поново време.

Еден од случаите беше кога зимскиот Младински олимписки фестивал во 2017 година требаше да се одржи во Сараево, Босна и Херцеговина. Организацијата се соочи со недостиг од политичка и финансиска поддршка, но и инфраструктура, па практично беше невозможно да се реализира настанот. Домаќините го сфатија тоа навреме и во ноември 2015 година побараа одлагање, па Европските олимписки комитети одобрија замена на домаќинствата: турскиот град Ерзурум (кој првично ја доби организацијата за 2019 година) се согласи да го преземе фестивалот во 2017 година, додека Сараево доби време да се подготви за изданието во 2019 година. Ерзурум веќе располагаше со потребните спортски објекти, па затоа таквата промена лесно се прифати. 

Друг пример е Словачка, која секако беше земја домаќин на летниот МОФ, но го промени градот. Имено, правото за организација на летниот МОФ во 2021 година првично го доби Кошице. Но на помалку од две години пред настанот, градот се повлече од домаќинството поради финансиски проблеми. Откако во април 2019 година Кошице официјално го откажа фестивалот, веќе следниот месец словачкиот Олимписки комитет го предложи градот Банска Бистрица како замена. Предлогот беше прифатен. Пандемијата го одложи настанот, кој се одржа во 2022 година. Иако Банска Бистрица успеа да го организира фестивалот, во Словачка случајот предизвика негативен публицитет.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар