Третина од жителите на ЕУ учат онлајн, а Македонците?

Брзиот технолошки развој често носи промени на пазарот на трудот во однос на тоа какви профили работници се бараат, што, пак, нужно води кон потребата за постојано учење, доквалификување и усовршување на луѓето. Тоа во најголем број случаи значи дополнително учење, завршување курсеви, посетување обуки.

Ако порано едукацијата, покрај време, бараше напори и организација за да се стигне на одредена локација каде што се одржува наставата, сега трудот и времето за таа цел се значително скратени со опциите за учење од далечина. Додуша, пандемијата е „виновник“ за големата експанзија на онлајн учењето поради неопходната потреба за изолација. И тоа е меѓу ретките придобивки за општеството од ковидот. Сега многу работи можеме да ги учиме од далечина. Постојат мноштво курсеви, обуки, семинари на многу различни теми што се одржуваат онлајн. Тука се и апликациите што често обезбедуваат бесплатна едукација. Работите отидоа дотаму што сега не мора ниту да го приспособите своето време во однос на онлајн часовите, туку тие често се снимени, па можете да ги следите кога сакате, поточно кога имате време. Треба само желба.

А има ли желба? За тоа разговаравме со двајца сопственици на академии од различни сфери во рамките на неформалното образование, Крсто Златков од Институт за дизајн и технологија и Бојана Стојановска од академијата за германски јазик „Афлуент академикс“ (Affluent Academics).

Нивното искуство покажува дека интересот за онлајн учење кај нас е голем и сите неформални школи што нудат најразлични курсеви и програми за едукација со физичко присуство ја имаат и опцијата за учење од далечина, но воопшто не се за потценување ниту предизвиците што ги носи тоа. Впечатокот е дека пандемијата значително ги промени работите со тоа што можноста за работа или учење оддома односно од далечина отвори нови видици и стана широкоприфатена опција.

„По пандемијата на ковид, некои навики останаа. Што значи тоа? Во академиите и неформалните тренинг-центри некои од програмите што се развиваа изминатите години, а се наменети за возрасни лица, лица што работат, а сакаат да се преквалификуваат, притоа темите не бараат некакви ‘хендс-он’ активности со физичко присуство (англ. ‘hands on’ што значи дека за совладување одреден материјал е неопходна конкретна физичка активност, што во одредени случаи сериозно го отежнува или понекогаш дури и го прави невозможно учењето од далечина - на пример, обука за веб-дизајн, програмирање и слично), дел од наставата од тие програми го задржаа онлајн, па и целосно онлајн“, вели Крсто Златков, основач на Институтот за дизајн и технологија (ИДТ), кој моментално кај нас основа и самостоен кариерен центар.

Крсто Златков, основач на Институтот за дизајн и технологија (ИДТ), кој моментално кај нас основа и самостоен кариерен центар Bloomberg Adria

Иако некои од тренинг-центрите имаат целосно онлајн програми, сепак некои ја вратија наставата целосно или делумно, односно тие што ја вратија наставата со физичко присуство често користат хибриден модел на учење од далечина и со физичко присуство, во зависност од тоа за каков тип обуки станува збор.

„Тоа значи дека има тип на настави каде што има ‘хендс-он’ активности со физичко присуство. Потоа постои опција онлајн да следат слушателите доколку сесиите се во живо, а некои од тренинг-центрите имаат и снимен онлајн материјал. Тоа е веќе тренд што со години расте и се развива, односно постојат голем број обуки, курсеви и веб-платформи што нудат едукативен онлајн материјал“, вели Златков, потенцирајќи дека на пример во креативните индустрии, доколку станува збор на пример за обработка на видеоматеријали, тоа може да се следи и да се работи оддома, што не е случај со сите курсеви.

„Од друга страна, за тие обуки и академии што е потребно конкретно практично искуство или некаква работа на терен, на пример доколку треба да снимаш, да поставиш сет итн., тогаш секако треба да си во простор, да го правиш сето тоа. Така што, сето тоа, заедно со оние хакатони на кои се развиваат некакви иновативни решенија, се случува со физичко присуство“, вели Златков.

Фактот дека сите што нудат програми со физичко присуство имаат опција и за онлајн учење го олеснува пристапот до курсевите за тие што сакаат да учат, а на школите им го отвора патот до повеќе клиенти.

„Онлајн опцијата обично се нуди секаде, со што тие што не можат да стигнат на час во тој ден или се отсутни поради одредена причина, можат да се приклучат и онлајн да го следат материјалот, а честопати тој и се снима, па може да го прегледуваат отпосле. Што значи, доколку станува збор за настава со физичко присуство, опцијата онлајн или тој хибриден модел денес е најактуелен, најзастапен и доколку содржината трпи да е целосно онлајн, тогаш се нуди и тоа“, вели Златков.

Предности и предизвици на онлајн учењето

Иако модулот за учење од далечина значително го олеснува целиот процес како за студентите така и за професорите, сепак тоа носи и низа предизвици. Искуството покажува дека ако можат да избираат, помладите почесто се одлучуваат за форматот одење на настава.

„На повозрасните на кои времето им е лимитирано дефинитивно онлајн учењето им е супер и ефикасно. Но кога станува збор за помладите, тие сѐ повеќе сакаат социјализација, сакаат да се дружат, да бидат физички присутни и едноставно да излезат оддома. А од друга страна и самите ментори некако забележувам дека се заситија од постојано седење дома и сакаат да имаат непосреден контакт со луѓето. Од разговорите со менторите за нивните искуства во однос на онлајн или учењето со физичко присуство, сѐ повеќе гледам дека повторно го претпочитаат физичкото присуство како начин на предавање, бидејќи сите велат дека со интеракција во живо, кога ги гледаш луѓето во очи, можеш да ги видиш и експресијата и мотивираноста и присуството, фокусот итн. Едноставно, тоа не можеш да го добиеш со онлајн учење, туку се чувствува таа некоја отуѓеност и како да зборуваш сам на себе, особено ако групата не е доволно интерактивна, така што онлајн учењето навистина е предизвик. Слушателите често знаат да се вклучат и да не внимаваат, да не се ни присутни, така што кога енергијата ни е на едно место, и на менторот и на учесниците, мислам дека имаме подобри резултати, особено кога нешто учиш за првпат или, пак, си помлад“, вели Златков.

Depositphotos

Заклучокот е дека реално не е мерливо кој тип настава нуди подобри резултати, туку тоа зависи исклучиво од самите посетители и нивната желба и мотивираност за учење.

„Но дека онлајн учењето има свои предности, има, особено кога не си во можност да присуствуваш на настава, не си тука итн., се крати времето или се приклучуваат луѓе што не се од оваа држава, ментори, наставници, професори од надвор како гости, а и се намалуваат трошоците“, вели Златков, истакнувајќи дека остануваат предизвиците за учење од далечина во однос на предметите и програмите што бараат конкретна практична работа на терен.

„Можеби во иднина, кога ќе се промовираат нови алатки на пример со помош на вештачка интелигенција, ќе дојдеме до некакви виртуелни да ги наречеме ‘хендс-он работилници’, каде што ќе може сето тоа да го правиме и виртуелно. Тоа сė уште го немаме, но дека има обиди и може да се очекува во иднина, ајде да кажеме дека е некој правец што може да биде и следен тренд“, заклучува Златков.

Онлајн наставата е полн погодок за учење странски јазици

Искуството на нашата соговорничка Бојана Стојановска, чија академија е специјализирана за изучување германски јазик, покажува дека во случајот за учење и совладување странски јазици онлајн наставата е совршена, бидејќи ги прави курсевите лесно достапни како за учениците така и за професорите, а особено за специјалните гости што ги нуди нивната програма - гости на кои германскиот им е мајчин јазик.

„Периодот што нѐ принуди да се адаптираме на онлајн учењето претставува еден голем пресврт во јазичната едукација поради тоа што утврдивме дека е значително поефикасно од традиционалното изучување јазик користејќи табла и креда“, вели Бојана Стојановска, управителка на академијата за германски јазик „Афлуент академикс“ (Affluent Academics).

 Бојана Стојановска, управителка на академијата за германски јазик „Афлуент академикс“ (Affluent Academics) Приватна архива

Таа вели дека младите веќе масовно го користат интернетот за учење, но нејзиното искуство покажува дека доста е голем и процентот на тие што сметаат дека го користат за учење, а всушност само го заменуваат учењето со интернетот.

„Дополнително, покрај учениците, сметам дека и професорите не ја користат доволно и правилно моќта на интернетот за поефикасно да го пренесат своето знаење“, напоменува Стојановска.

„Како единствена слабост би го посочила отсуството на социјализација, односно фактот дека сепак физички во просторијата си сам. Предностите се далеку повеќебројни. Конкретно во мојата сфера - изучување странски јазици, учењето од далечина носи големи можности учениците да слушнат како навистина треба да звучи јазикот од луѓе што директно се вклучуваат од Германија. Ние како академија ја искористивме максимално оваа можност и на нашите ученици редовно им овозможуваме разговор со родени говорители на германски јазик. Доколку наставата би се одвивала со физичко присуство, тоа не би било можно. Тука е и очигледната флексибилност што ја нуди онлајн учењето, односно можноста секој да го следи предавањето од каде било, што значи не е обврзан да го менува и адаптира својот распоред според локацијата каде што се одвива наставата“, вели Стојановска.

Како што веќе споменавме, и нејзината академија ја нуди опцијата за тие што имаат оправдани причини да отсуствуваат од наставата да го добијат часот снимен за да можат да го проследат кога ќе имаат можност.

Како и за многу други статистики, Македонија не ги брои онлајн учениците по примерот на Европа

„Блумберг Адрија“ неодамна пишуваше за тоа колку интернетот се користи во Европа за едукативни цели. Официјалните статистички податоци покажуваат дека третина од корисниците на интернет во Европа посетуваат некакви онлајн курсеви.

Имено, во 2024 година точно третина или 33 проценти од корисниците на интернет во ЕУ изјавиле дека посетувале онлајн курс или користеле онлајн материјал за учење во последните три месеци пред истражувањето што го направи „Евростат“. Тоа претставува зголемување од три процентни поени (п.п.) во споредба со 2023 година, кога тоа беше случај кај 30 отсто од испитаниците.

Ирска забележува најголем удел на корисници на интернет ангажирани во онлајн учење, дури 61 отсто, а потоа следуваат Холандија, со 59 проценти, и Финска, со 53 проценти.

Спротивно на тоа, онлајн образованието било помалку застапено во Романија, каде што само 10 отсто од корисниците на интернет учеле нешто онлајн, во Кипар тој процент е сосема малку подобар и изнесува 11, а најслабата тројка ја заокружува Бугарија, со 17 проценти.

Колку Македонци користеле интернет во 2024 година и за што?

И ова е тема што ја анализираше редакцијата на „Блумберг Адрија“, но, за жал, земјава воопшто нема податоци за тоа колкав процент од тие што имаат пристап до интернет ја користат оваа технолошка можност за едукативни цели.

Податоците од Државниот завод за статистика покажуваат дека 90,2 проценти од македонските домаќинства лани имале интернет-пристап, наспроти 88 проценти во истиот период претходната година, додека 91,2 проценти од Македонците на возраст од 15 до 74 години користеле интернет наспроти 85,3 проценти во 2023 година. Вкупно 76,4 проценти од Македонците користеле интернет неколкупати во текот на денот.

Македонците најмногу користат интернет за зборување, социјални мрежи и праќање инстант пораки. Дури 94,6 проценти од нив користат интернет за телефонирање преку интернет/видеoповици (преку веб-камера; употреба на апликации, на пример Скајп, Фејстајм), што е значително повеќе во однос на 89,2 проценти во 2023 година. Безмалку 88 проценти од Македонците користеле инстант пораки, т.е. размена на пораки, на пример преку Месинџер, Вотсап, Вибер, наспроти 75,2 проценти во 2023 година.

Учество во социјални мрежи (креирање кориснички профил, испраќање пораки или друго на Фејсбук, Инстаграм, Твитер/X итн.) имале 84,2 проценти од интернет-корисниците. Забележано е и зголемување на користењето интернет речиси за сите активности.

Намалување на користењето интернет има за информации поврзани со здравјето (повреда, болести, исхрана, подобрување на здравјето итн.), кое е намалено на 55,5 проценти од интернет-корисниците во 2024 година споредено со 67,7 проценти во 2023 година. Од друга страна, пак, 53,2 проценти од интернет-корисниците лани праќале/примале електронска пошта наспроти 44 проценти претходната година, процентот на тие што барале информации за производи/услуги лани изнесува 72,5 наспроти претходните 54,2 отсто, а особено е значајно дека 13,7 проценти од интернет-корисниците учествувале во продажба на производи или услуги, преку аукции како што е на пример Ибеј, наспроти само 6,8 проценти што учествувале во 2023 година. Дополнително, забележано е зголемување на користењето интернет-банкарство, така што лани оваа услуга ја користеле 40 проценти од Македонците наспроти 32,8 отсто во 2023 година.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар