.webp){kind=icon}
На почетокот на последниот квартал од 2022, државата се уште нема јасна слика како ќе го затвори буџетскиот дефицит. Состојбата се следи, условите на пазарите се анализираат, велат од Министерството за финансии за Блумберг Адриа.
До крајот на годината освен за тековните трошења дома, за плаќање достасуваат и обврски по стари задолжувања, а конкретен одговор од Министерствто за финансии за тоа од каде ќе се обезбедат пари, се уште нема.
Според податоците на Министерството за реализација на буџетот заклучно со јули реализирани се само 2,39 отсто од задолжувањата во странство и 13,52 отсто задолжувања преку државни записи.
Исто така до јули, од старите долгови, отплатена е главница од 37,89 отсто од тоа 50,31 отсто за надворешен и 23, 91 отсто за внатрешен долг.
Еврообврзницата во моментов е скапо решение
Условите за задолжување на финсаниските пазари се влошени заради агресивното зголемување на каматните стапки од страна на американските Федерални резерви (ФЕД) и Европската централна банка (ЕЦБ). Нема изгледи дека состојбата ќе се смени, напротив, сите прогнози одат кон тоа дека трендот на раст на каматите ќе продолжи и следната година, барем до февруари.
Во такво опкружување, во земјава се уште стои отворено прашањето за издавање еврообврзница која беше планирана со буџетот за оваа година.
Последен пат земјава на овој начин се задолжи на меѓународниот пазар лани. Каматата беше рекордно ниска, само 1,625 отсто. Според сегашните, изменети, услови на пазарите задолжувањето со еврообврзница би било со камата од осум отсто.
Од 2005 година досега земјава осум пати издавала еврообврзница. Најниската сума со која се задолжила била 150 милиони евра во 2005, а највисоките 700 милиони евра се од лани и од 2020 година. Каматата варирала од високите близу 10 отсто до ланските 1,5 отсто
Дефицитот за оваа година е проектиран на 695 милиони евра. Од оваа сума, за отплата на надворешен долг се потребни над 100 милиони евра и 90 милиони евра се за покривање на обврските од домашно задолжување. Од Министерството за финансии за Блумберг Адриа велат дека плаќањата се реализираат согласно планираното со ребалансот на буџетот преку задолжување дома и надвор. Постојано се прават анализи и Министерството пристапува кон обезбедување средства под најповолни услови.
Покрај планираната еврообрвзница, во aприл земјава побара да користи заем за претпазливот и ликвидност (PLL) од Меѓународниот монетарен фонд.
ММФ
За време на пролетните средби на ММФ и Светската банка во Вашингтон, во мај, власта се пофали дека добила позитивно мислење на користење на овие срества од Фондот. Сепак, пари од ММФ кои би биле со поповолна камата од други задолжувања во странство, се уште нема. Преговорите се во тек, велат од Финансии.
„Задолжувањето во странство се реализира преку повлекување на средства од поволни кредити од странски финансиски институции наменети за финансирање на одделни проекти како и задолжување заради финансирање на буџетскиот дефицит. Меѓу нив е и користењето средства од ПЛЛ линијата на ММФ, што е потврда за здравите економски политики и економска стабилност на РС Македонија, а за што се реализираат состаноци на високо ниво, издвање еврообврзница, како и заеми од други меѓународни финансиски институции“, велат од МФ.
Владата се врти кон задолжување дома
За да го премости периодот до одлуката за задолжување надвор, Владата посегна по парите од домашните банки. На 03 август, како што веќе пишуваше Блумберг Адриа, Владата донесе одлука за задолжување со заем од деловните банки во земјава.
„Министерството за финансии испрати барање за доставување понуди од комерцијалните банки при што беа доставени понуди од три банки, а се избра Шпаркасе, со најповолни услови, односно се обезбедија средства со каматна стапка утврдена како еурорибор плус маргина од 1,15 отсто. Ова задолжување е дел од планираното нето задолжување на домашниот пазар во износ од 350 милиони евра, а досега од планираните на домашниот пазар на државни хартии од вредност се повлечени 169 милиони евра“, велат од Министертсвто за финансии.
Истовремено, Министерството, за прв пат по подолго време се сврти и кон обезбедување пари преку краткорочни записи на домашниот пазар. Во два наврати, еднаш во јуни, еднаш во јули имало обид за запишување тримесечни државни записи. На првата аукција биле понудени записи во вредност од 600 милиони денари, но никој не се заинтересирал. На јулската аукција пак, државата успеала да собере 100 милиони денари. Парите кои, секако, не се сериозна сума, ќе треба да се вратат до октомври годинава. Последен пат кога Министерството за финансии издало тримесечни записи е во пандемиската 2020 година и тоа само во еден наврат, во мај, кога биле понудени и запишани тримесечни државни записи за 600 милиони денари. Претходно, години назад овие краткрочни хартии од вредност не се издаваа или последната аукција е во 2016 година.
И покрај потешкотиите да се обезбедат планирани пари од надвор, од Министерството за финансии уверуваат дека состојбата е под контрола.
„Реализацијата на Буџетот се одвива согласно планот. Буџетот е ликвиден. Во периодот јануари - август 2022 година приходите во буџетот бележат раст од 13,2 отсто во однос на буџетските приходи остварени истиот период минатата година. На расходната страна редовно се сервисираат обврските согласно донесениот Ребаланс на Буџетот“.
Јавниот долг согласно последните објавени податоци, заклучно со 30 јуни 2022 година изнесува 55,4 отсто од БДП. Тој е за 5,4 процентни поени помал во однос крајот на минатата година, но во период кога не се реализирани планираните задолжувања.
„Согласно Стратегијата за управуање со јавниот долг 2023-2025, со изгледи до 2027 година, се очекува во наредниот период јавниот долг да надмине 60 отсто од БДП, за потоа да се стабилизира и да се спушти на ниво под 60 отсто во 2026 година, а во 2027 година да изнесува 56,6 отсто. Фискалната политика останува на определбата на натамошна консолидација и реструктуирање на јавните расходи со постепено намалување на буџетскиот дефицит и јавниот долг, кој сега со новиот Закон за буџети е дефиниран на ниво од 3 проценти, односно 60 проценти од БДП за јавниот долг“, велат од Министерството за финансии.
