.webp){kind=icon}
Во Европа déjà vu повторно.
Пред речиси една година Кристин Лагард вети дека Европската централна банка научи од грешките во минатото и нема да го попречи економското опоравување со пребрзо повлекување на поддршката.
Коментарите на претседателката на ЕЦБ се однесуваа на важниот циклус на зголемување на каматите од страна на централните банки во 2011 година, кој започна во април таа година, по што следеше уште едно зголемување во јули. Подоцна овие мерки беа оценети како предвремени и беа поништени кога Марио Драги ја презеде должноста, точно во времето кога должничката криза која беснееше во еврозоната требаше да влезе во поопасна фаза.
Тие превирања, кои почнаа во Грција набрзо ги зафатија и другите економски послаби членки на унијата и се закануваа да го „скршат“ еврото се додека Драги не изјави дека ќе направи „се што е потребно“ за да ја заштити валутата и набрзо ја употреби алатката со која го поткрепи своето тврдење.
Тогаш ЕЦБ беше критикувана дека ги подигна каматите за да се избори со инфлацијата која брзо заврши. Овој пат, централната банка, под водство на Лагард, е критикувана дека се двоуми и допушти инфлацијата да се искачи на највисоко ниво од воведување на еврото во 1999 година.
Вчера креаторите на политиките започнаа нови циклус на зголемување на каматите за кој се предвидува дека ќе трае до следната година. Тоа што личи дека е реприза од 2012 година, е дека ќе треба да се борат со пазарните шпекулации насочени кон послабата членка во еврозоната – овој пат, Италија. За да одговорат на загриженоста дека трошоците на задолжување можат да ги направат јавните финансии на земјата неодржливи, почнаа да смислуваат нов заштитен механизам
ЕЦБ е една од последните централни банки која ги подигна каматите. Нивното внимание го привлече инфлацијата која сега изнесува 8,6 отсто, постојано расте и ги поместува прогнозите на властите.
Неодамнешната прогноза на европската комисија покажува дека дури идната година растот на цените ќе изнесува просечно 4 отсто – или двојно повеќе од целта на ЕЦБ.
Покрај за војната во Украина која ја поттикнува инфлацијата преку зголемени цени на енергијата, ѓубривата и храната, властите размислуваат и за влијанието што падот на еврото и неговото изедначување со доларот ќе го има врз трошоците за увоз, како и за можноста Русија да ја сопре испораката на гас.
Дури 22 прогнозери кои Bloomberg ги анкетираше месецов, рекоа дека ЕЦБ доцни со заострувањето на политиките. Освен тоа, ЕЦБ не размислува за поголемо зголемување на каматите по примерот на ФЕД кои веќе ја зголемија стапката за 0,75 поени и најавуваат дека се подготвени тоа да го повторат на состанокот идната недела.
Властите ќе треба два пати да размислат за поагресивен пристап заради предупреудвањата дека регионот ќе влезе во рецесија дури и ако рускиот гас продлжи да тече. Шансите за рецесија во следните 12 месеци изнесуваат 45 отсто, според аналитичарите кои ги анкетираше Bloomberg – а пред еден месец беа 30 отсто. Веројатноста е уште поголема за Германија, најголемата економија во Европа, која повеќе од останатите се потпира на гасот од Русија.
Уште еден аргумент во правец на тоа дека не треба да се брза е тоа што секое големо поместување на каматите ќе ги зголеми превирањата во Италија, каде Марио Драги си даде оставка на местото премиер, неговата следна голема функција по напуштањето на ЕЦБ на крајот на 2019. Оставката се случи неколку часа пред ЕЦБ да соопшти дека ги згопемува каматите.
За разлика од Грција, многу помала земја чие излегување од еврозоната не би го загрозило нејзиниот интегритет, заминување на третата најголема економија во Европа би претставувало вистинска опасност. Италија беше една од основачите на Европската заедница за јаглен и челик, претходник на Европската Унија, па би било тешко да се замисли дека проектот за заедничка валута би продолжил без нејзе.
Во јуни, кога Лагард официјално најави зголемување на каматите, инвеститорите веднаш се фокусираа на можноста дека трошоците за сервисирање на италјанскиот долг, кој изнесува околу 150 отсто од БДП, би можеле да станат преголеми за да бидат подносливи. Приносот на италјанскиот десетгодишен долг порасна над 4 отсто за прв пат по 2014 година.
Амбицијата на властите е да го следат примерот на инструментите кои Драги ги претстави пред десет години. Под името директни парични трансакции, и овозможи на ЕЦБ да купува државни обврзници за да ги стабилизира приносите на послабите членки во еврозоната во замена за исполнување на строги услови при водењето на економските политики. Неговото постоење ги задржа подалеку шпекулациите, но политичката стигма која ја носи од тогаш, беше причина да падне во немилост.
Ова ја става Лагард во ситуација да го следи примерот на Драги. Дали инструментот кој беше претставен вчера тоа ќе го постигне е прашање кое ќе треба да биде одговорено во наредниот период.
