.webp){kind=icon}
За пет години, возовите од Ниш до Љубљана ќе се движат со брзина од 200 километри на час. Србија, Хрватска и Словенија влегуваат во сериозна инвестициска активност за реконструкција на пругите по должината на паневропскиот коридор 10. Овој коридор се протега од Австрија, преку Словенија, Хрватска, Србија, Македонија, до Грција.
Вкупната инвестиција во трите земји се проценува на 1,7 милијарда евра. Во Србија, според професорот Небојша Бојовиќ, декан на Сообраќајниот факултет во Белград, иако техничката документација сè уште не е изработена, процените се дека градежните работи ќе изнесуваат околу 400 милиони евра. Хрватска за модернизација ќе потроши 670 милиони, а Словенија 640 милиони евра.
Србија паралелно работи и на модернизација на пругата од Белград кон Ниш. Кон крајот на февруари годинава српскиот претседател Вучиќ објави дека модернизацијата на оваа делница ќе биде готова до 2027 година и ќе чини над 2,5 милијарди евра, а парите се обезбедени преку Европската инвестициона банка, Европската банка за обнова и развој, Европската Унија и буџетот на Србија.
Во Грција, од Солун до Атина има две брзи пруги. Ова значи дека за коридорот 10 да биде целосно модернизиран, недостига уште делот од пругата од Ниш до Солун, или целиот коридор во Македонија. Може ли земјава да добие брза пруга од Табановце до Богородица или возовите и натаму ќе се движат со просечна брзина од 50 километри на час?
Кој ќе завладее со Вардар, ќе господари со Балканот
Директорот на јавното претпријатие „Железници на Република Северна Македонија - инфраструктура“, Хари Локвенец, во изјава за „Блумберг Адрија“ вели дека главна пречка за модернизација на македонските пруги е конфигурацијата на теренот.
Хари Локвенец, директор на „ЖРСМ - инфраструктура“ / Приватна архива
„За брза пруга треба рамнина. Коридорот 10 низ земјава поминува по должината на реката Вардар. А големиот германски државник Ото фон Бизмарк ушто во 19 век рекол дека кој ќе завладее со долината на Вардар, ќе загосподари со Балканот. Во овој предел проблем се кривините, клисурите. Ние сме разгледувале опции за брза пруга. Едната опција е да ја дигнеме пругата, а другата да ја поместиме за 10 километри источно кон Овче Поле, од каде што би можеле да изградиме брза пруга до Миравци“, вели Локвенец.
Но, според него, овие две сценарија се многу скапи. Некои пресметки покажуваат вредност меѓу милијарда и половина и четири милијарди евра. „И иако Македонија од европските фондови може да обезбеди грантови и до 50 отсто од потребните средства, и натаму станува збор за многу пари“, објаснува Локвенец.
Тој смета дека во моментов е многу поважно да ги завршиме почнатите проекти, пред сè пругата кон Бугарија, и да ја одржуваме постојната пруга по должината на коридорот 10, која е многу стара и во неа не е инвестирано со децении.
„А по влезот на земјава во ЕУ, кога грантовите од сегашните 50 ќе се зголемат на 85 отсто од вредноста на проектите, да размислуваме за градење брза пруга“, вели Локвенец.
Паневропските коридори се клучни за зголемување на конкурентноста во регионот
Земјава во моментов нема функционална пруга ниту по должината на коридорот 8, кој ги поврзува Црно Море и Јадранско Море. Пругата кон Бугарија, која почна да се гради во далечната 1994 година, сè уште не е готова и, според сегашните процени, може да биде завршена до крајот на оваа деценија. Таа е клучна маршрута за зајакнување на поврзаноста на регионот и може да создаде голема додадена вредност за развојот на целиот балкански регион.
Директорот на Сообраќајниот институт во Србија, Славен Тица, во изјава за „Блумберг Адрија“ вели дека со воспоставување брза и квалитетна железничка врска во патничкиот и товарниот сообраќај по должината на коридорот 10 се создаваат услови за зголемена конкурентност на овој вид превоз во регионот, а со тоа и за зголемување на бројот на патници и стока.
Depositphotos
„Истовремено, Србија со реконструкција и модернизација на оваа пруга, како дел од меѓународниот железнички коридор, би придонела за развој на регионалната соработка, а со тоа и за подобрување на сообраќајот, но и политички, економски, социјални, културни и другите врски со соседните и блиските земји во овој дел на Европа“, вели Тица.
„Меѓународната важност на железничката маршрута од коридорот 10, која е дел од железничкиот транзитен коридор за поврзување на Западна и Централна Европа со Грција, Турција и Блискиот Исток, е потврдена со паневропски приоритетни коридори и договори со кои се дефинираат плановите и стандардите за развој на трансевропската железничка мрежа“, вели професорот Бојовиќ од белградскиот сообраќаен факултет.
