Стереотипот машки и женски професии се‘ уште царува во Македонија

На пазарот на труд во Македонија се забележува професионална сегрегација, што значи дека жените и мажите имаат тенденција да бидат концентрирани во одредени сектори. Податоците на Државниот завод за статистика (ДЗС) откриваат дека жените доминираат во финансискиот, образовниот и во здравствениот сектор, додека големо мнозинство од вработените во рударството, градежништвото и во транспортот се мажи. 

Мажите се позастапени и во земјоделството (како платено вработување), трговијата, снабдувањето со електрична енергија и вода и во угостителството. Работата во јавниот сектор, приватните услуги и во производството е родово урамнотежена во поглед на учеството на вработените. 

Од ДЗС укажуваат дека друга форма на професионална сегрегација се јавува во фактот дека мажите преовладуваат на работните места со повисок статус, а жените се поретко на раководни места. Во Македонија постои родова рамнотежа во техничките и во сродните (средно ниво) работни места, иако изгледа дека жените ја губат позицијата во поглед на овие работни места во последните години. Лицата на високи раководни позиции, како и вработените во висококвалификуваните професии, се претежно мажи. Жените се премногу застапени во групите службеници, како и во неквалификуваните професии. 

„Овој тип вертикална сегрегација на пазарот на трудот ги одразува распространетите стереотипи за компетенциите на жените и на мажите, како и идеите за родовата поделба на трудот“, се вели во новата публикација „Жените и мажите во Северна Македонија“ на ДЗС. 

Се укажува дека една од последиците на сегрегацијата на пазарот на трудот се пониските плати на жените во просек, што доведува до родов јаз во платите. Јазот е резултат на фактот што жените се концентрирани во нископлатените сектори и работни места. 

Достапните информации за нето-платите покажуваат дека жените заработуваат помалку од мажите во сите категории плати. Меѓутоа, со текот на времето, платите на жените постојано се зголемуваат. Овој тренд е поттикнат од зголемувањето на минималната плата, кое беше воведено во 2012 година за одредени сектори, какви што се текстилната и кожарската индустрија, како ниско платени сектори во кои несразмерно поголем број од вработените се жени. Има зголемување и на релативниот број жени што земаат плата во опсегот на средни плати (повеќе од 16.000 денари месечно), што укажува на тоа дека севкупните подобрувања на условите на пазарот на трудот, освен зголемувањето на минималната плата, доведоа до зголемување на платите на жените. 

Сепак, исклучок е категоријата со највисоки плати (повеќе од 40.000 денари месечно), во која жените не оствариле значителен напредок. 

„Ова укажува дека за жените постои стаклен плафон не само во поглед на занимањата, туку и во поглед на работните места со највисоки нивоа на плати“, потенцираат од ДЗС. 

Со текот на времето може да се забележат и промени во структурата на платите на вработените жени. Во текот на деценијата од 2009 до 2019 година, драстично се намалил бројот на жени што примаат плата до 12.000 денари, а се зголемил бројот на жени што примаат плата меѓу 12.000 и 16.000 денари, како и на жените што примаат плата од 20.000 до 25.000 денари.