Кинески БЈД (BYD) се смета за најголемиот автомобилски бренд за кој веројатно никогаш не сте слушнале. Наскоро ќе им треба нов слоган.
Производителот на автомобили е на пат да ја престигне „Тесла“ и да стане нов светски лидер во продажбата на целосно електрични возила. Кога ќе го постигне ова, веројатно во тековниот квартал, тоа ќе биде симболична пресвртница за пазарот на електрични возила и дополнителна потврда за растечкото влијание на Кина во глобалната автомобилска индустрија.
Во секторот во кој сè уште доминираат попознати имиња, како „Тојота“, „Фолксваген“ и „Џенерал моторс“, кинеските производители, вклучувајќи ги БЈД и САИЦ (SAIC), прават сериозни навлегувања на пазарот. Откако ги престигна САД, Јужна Кореја и Германија во последните неколку години, Кина сега се натпреварува со Јапонија за водечката позиција во светскиот извоз на патнички автомобили. Од извезените 3,6 милиони возила до октомври годинава, 1,3 милион се електрични.
Прочитај повеќе
Кинески БЈД во Унгарија ќе ја отвори првата европска фабрика
Кинескиот производител на електрични автомобили БЈД (BYD) планира да ја изгради својата прва европска фабрика за автомобили во Унгарија.
22.12.2023
Пад на продажбата на „Тесла“, кинескиот БЈД никогаш не бил поблиску до светската круна
Кинескиот БЈД (BYD Co.) се подготвува да ја престигне „Тесла“ (Tesla Inc.) на позицијата најголем продавач на електрични возила во светот.
03.10.2023
„Шаоми“ го претстави првиот електричен автомобил
Нападот на „Шаоми“ кон електричните возила во суштина е облог од 10 милијарди долари.
28.12.2023
„Конкурентниот пејзаж во автомобилската индустрија е променет“, вели Бриџит Мекарти, шефица за операциите во Кина за хеџ-фондот „Сноу бул“ (Snow Bull Capital) со седиште во Шенжен, кој инвестираше во БЈД и во „Тесла“.
„Веќе не станува збор за големината и реномето на автомобилските компании, туку за брзината со која тие можат да иновираат и да ги подобрат процесите. БЈД одамна почна да се подготвува за да може да го направи тоа побрзо отколку што некој мислеше дека е можно, а сега и остатокот од индустријата мора да брза за да го стигне“.
Промената во продажбата на електрични возила исто така ја одразува промената во конкурентската динамика меѓу Илон Маск, најбогатиот извршен директор во светот, и милијардерот и основач на БЈД, Ванг Чуанфу.
Додека Маск предупредува дека многу потрошувачи не можат да си ги дозволат неговите електрични возила (ЕВ) поради високите каматни стапки, Ванг цврсто се спротивставува на тој став. Неговата компанија нуди шест поголеми модели што се значително поевтини од најприфатливиот седан на „Тесла“ во Кина - „модел 3“ (Model 3).
Кога меѓу клубот на сопственици на „Tесла“ во мај се ширеше снимка на која Маск им се потсмева на автомобилите на БЈД за време на појавувањето на телевизијата „Блумберг“ во 2011 година, Маск одговори дека возилата на БЈД се „многу конкурентни денес“.
Веројатната промена во глобалниот редослед на ЕВ го означува остварувањето на целта на Ванг, тогаш 57-годишник, поставена кога Кина само што почнуваше да ја развива својата сега водечка индустрија за електрични автомобили. Бидејќи БЈД продолжува да се оддалечува од „Тесла“ и од секоја друга марка на автомобили во земјата, повторувањето на нивниот голем успех во странство се покажува како предизвик.
Се чини дека Европа е подготвена да им се придружи на САД во воведувањето повисоки царини за увоз на кинески автомобили за да се заштитат илјадници работни места во производството. Пазарите на електрични возила во другите земји сè уште се во зародок и не се толку профитабилни. Администрацијата смета дека САД се речиси недостапни поради ескалацијата на трговските тензии меѓу Вашингтон и Пекинг.
Ванг не е Маск. Тој ги избегнува социјалните мрежи и генерално се држи надвор од центарот на вниманието. Но во неочекувано дрзок говор неколку недели пред Европската Унија да започне истрага за тоа како Кина ја субвенционира својата индустрија за електрични возила, Ванг рече дека е време кинеските брендови да ги „урнат старите легенди“ во автомобилската индустрија.
Иако многу купувачи на автомобили надвор од Кина сè уште имаат малку познавање за БЈД, Ворен Бафет не е меѓу нив. Во 2008 година, „Беркшир Хатавеј“ (Berkshire Hathaway) инвестираше околу 230 милиони долари за речиси десет проценти од акциите во кинескиот производител на автомобили. Кога „Беркшир“ почна да го намалува својот удел минатата година - акциите на БЈД се тргуваа блиску до нивниот историски максимум - вредноста на уделот се зголеми приближно 35 пати, на околу осум милијарди долари.
Покојниот потпретседател на „Беркшир“, Чарли Мангер, го гледаше БЈД првенствено како инвестиција во батерии. На телевизијата „Блумберг“ во мај 2009 година тој рече дека компанијата работи на „една од најважните теми што влијаат на технолошката иднина на човештвото“. Семејството на Мангер инвестирало во компанијата години пред „Беркшир“, а во едно интервју неколку недели пред неговата смрт во ноември, тој рече дека се обидел да го спречи Ванг да влезе во автомобилската индустрија.
БЈД го купи пропаднатиот државен производител на автомобили во 2003 година, а потоа го претстави својот прв плагин (англ. plug-in) хибрид во 2008 година, наречен Ф3ДМ (F3DM). Рецензент на „Њујорк тајмс“ остро го критикуваше неговиот надворешен дизајн и го спореди со „тојота корола“ (Toyota Corolla) од раните 2000-ти. Компанијата ги продаде сите 48 единици во првата година.
Во тоа време, Кина почна да субвенционира купување на плагин-автомобили. Поддршката од владата се движеше од градови и провинции до национално ниво, вклучувајќи даночни олеснувања за потрошувачите, стимулации за производство за компаниите, помош за истражување и за развој, како и евтино земјиште и кредити.
Како редок производител на автомобили, кој исто така произведуваше свои батерии, БЈД беше уникатно позициониран да ги искористи тие предности. Пред да влезе во автомобилската индустрија, компанијата беше првиот кинески снабдувач на литиумјонски батерии на „Моторола“ и „Нокија“ во раните 2000-ти. За да го зголеми производството пред потрошувачите да ги прифатат електричните возила, компанијата целеше на автомобилските сегменти на кои ќе им требаат многу ќелии. Нивниот прв електричен автобус беше лансиран веднаш по Ф3ДМ.
„БЈД е чудо“, рече Мангер во поткастот „Акуајерд“ (Acquired), во епизодата што се емитуваше во октомври. Тој го нарече Ванг генијалец, велејќи дека ја спасил компанијата од банкрот работејќи 70 часа неделно, и го опиша како фанатичен инженер. „Типот од БЈД е подобар од Илон во производството“, рече тој.
Околу една и пол деценија откако почна да произведува автомобили, БЈД имаше храброст да ги намали цените на автомобилите со приклучок на нивоа споредливи со возилата со внатрешно согорување. Но нивната понуда сè уште немаше привлечност.
Компанијата го ангажираше Волфганг Егер како главен дизајнер во 2016 година, улога што претходно ја имаше за „Ауди“ и за „Алфа Ромео“. Исто така, привлече и други меѓународни директори, вклучувајќи ги и шефот за надворешен дизајн на „Ферари“ и водечкиот дизајнер на ентериер за „Мерцедес-Бенц“.
До моментот кога Кина ја покани „Тесла“ да ја изгради првата фабрика за автомобили во целосна сопственост на странска компанија, БЈД веќе не беше ограничен да произведува евтини економични модели. Сега нивниот најскап модел, теренецот „јангванг У8“ (Yangwang U8), чини 1,09 милион јуани или 152.600 долари.
Иако нивото на владините субвенции одигра улога во огромниот раст на електричните возила во Кина, Пол Гонг, шеф на одделот за истражување на кинеската автомобилска индустрија во УБС (UBS Group), верува дека поголем фактор е нивото на конкуренција што ја создаде оваа поддршка.
„Тие мора да работат на иновации, треба да се обидат да го најдат она што навистина го сакаат потрошувачите и треба да ги оптимизираат своите трошоци за да се осигурат дека нивните ЕВ се конкурентни на овој многу конкурентен пазар“, рече Гонг.
Откако го расклопиле седанот „сил“ (Seal) на БЈД и откриле 25 отсто предност во однос на традиционалните ривали, неговиот тим заклучил дека кинеските производители веројатно ќе поседуваат една третина од светскиот автомобилски пазар до крајот на деценијата.
Засега, „Тесла“ и натаму го надминува БЈД според клучните показатели, вклучувајќи приходи, профит и пазарна капитализација. Аналитичарите во „Бернштајн“ (Bernstein) очекуваат некои од тие разлики значително да се намалат следната година - прогнозирајќи дека „Тесла“ ќе објави продажба од 114 милијарди долари во споредба со 112 милијарди долари на БЈД.
Ванг пораснал како второ најмладо дете од осум деца, во сиромашното село Вувеи, во провинцијата Анхуи, во источна Кина. Неговите родители починале кога тој бил тинејџер, а неговите постари браќа и сестри го поддржувале во текот на средното училиште и факултетот.
Во текот на раните години од неговиот живот, Ванг бил лоциран во Пекинг, каде што работел како истражувач во областа на ретките метали, кои се клучни за батериите и електрониката за широка потрошувачка. Тој го основал БЈД во 1995 година во Шенжен, со помош на заем од пријател од речиси 300.000 долари. Ванг сега вреди 14,8 милијарди долари според индексот на милијардери на „Блумберг“.
Тој собра многу воздушни милји во 2023 година, патувајќи низ светот на саеми за автомобили, нови пазари и состаноци со државни лидери. Тој слета во земји како Јапонија, Германија, Виетнам, Бразил, Мексико и Чиле - распоред на патувања што му прилега на лидер на компанија што отвори филијали во речиси 60 земји и територии само во последните две години.
Аналитичарите очекуваат БЈД следната година да ја лансира својата трета генерација електрични возила со уште понапредна технологија, како што се можности за автоматско управување. Тоа е една област во која БЈД заостанува со своите подостапни производи во споредба со новите играчи, како „Нио“ (Nio) и „Експенг“ (Xpeng). Иако бројот на автомобилски ривали во Кина се намали од повеќе од 500 на околу 100, и натаму се појавуваат нови учесници, вклучувајќи го и добро финансираниот технолошки гигант „Хуавеј“.
Кога „Блумберг њуз“ го праша Ванг во март дали БЈД има амбиции да биде голема компанија како „Тојота“, која во 2023-та ќе биде водечки светски производител на автомобили четврта година по ред, тој рече дека развојот на индустријата за електрични возила ќе доведе до преструктурирање на индустријата.
„Како работи автомобилската компанија ќе зависи од нејзината технологија и реакција“, рече тој. „БЈД засега е победник во електрификацијата на Кина, но не можеме со сигурност да кажеме како ќе биде утре. Но ќе ги искористиме нашите сили и ќе продолжиме да создаваме добри производи“.
„Сепак, за да се остане на врвот, потребен е различен начин на размислување од оној кога се стигнува дотаму“, рече Јучиан Динг, шефица на одделот за кинески автомобили во ХСБЦ (HSBC Qianhai Securities).
„Кога ќе станете број 1, мандатот наеднаш се менува“, рече таа. „Мора да се редефинирате себеси и да најдете начин да се победите“.