Инфраструктурните проекти клучни за регионален развој, ЕУ фондовите го сменија имиџот на Хрватска

Колку е важен регионалниот развој покажува фактот што Европската унија (ЕУ) преку кохезиона политика издвојува дури третина од својот буџет за развој на помалку развиените региони на блокот. Транспортната инфраструктура, училиштата, болниците, компаниите и индустрискиот развој се сите важни сегменти кои влијаат на развојот на одделните региони.

Градот Загреб и некои други делови на Хрватска се издвојуваат по развој во споредба со остатокот од земјата, а како да се намалат регионалните разлики и да се поттикне рамномерен економски развој во Хрватска беше една од главните теми на конференцијата на „Блумберг Адрија“ под наслов „Next Level Хрватска - регионален развој“.

Во оваа смисла, министерот за регионален развој Шиме Ерлиќ и министерот за правда, администрација и дигитална трансформација Дамир Хабијан ја истакнаа важноста на дигитализацијата, инвестициите во инфраструктурата и правичните даночни политики со цел да се обезбеди одржлива иднина за сите граѓани.

Министерот Хабијан, кој од економија премина на правда, администрација и дигитална трансформација, посебен акцент во развојот стави на дигиталната трансформација, која според него, заедно со административните олеснувања, е клучна за подобрување на економската клима.

„Дигитализацијата не е само скенирање хартија. Мораме да го промениме начинот на размислување и подобро да ги користиме мрежите. Ги поканувам бизнисмените и ИТ секторот да ни кажат со какви предизвици се соочуваат и како можеме да им помогнеме“, рече Хабијан.

Дамир Хабијан, Шиме Ерлиќ и Марко Перожиќ Bloomberg Adria

Не можеме да избегаме од фактот дека разликите во регионалниот развој во Хрватска се многу изразени. Додека некои региони, како Истра и Загорје, се економски развиени, други, како Лика и Славонија, заостануваат во однос на економскиот раст и квалитетот на животот. Во оваа смисла, министерот Ерлиќ истакна дека е клучно за развојот на овие региони да се развие подобра поврзаност и да се обезбедат еднакви услови за живот преку инвестиции во градинки, училишта, болници и економски иницијативи.

А имајќи предвид дека Загреб сè уште се издвојува од остатокот на Хрватска по развој, Ерлиќ рече дека на главниот град не треба да се гледа како на негативец бидејќи без Загреб нема развој во другите делови на Хрватска.

„Во однос на регионалниот развој, Загреб е двигател на економскиот и социјалниот развој во Хрватска, а неговиот развој позитивно влијае на остатокот од земјата“, рече Ерлиќ.

Неискористени европски пари

Сепак, за да се намалат разликите меѓу регионите, Хрватска не го искористи целосно потенцијалот на фондовите на ЕУ, вели шефот за макроекономија и анализа на пазарот на капитал на „Блумберг Адрија“, Иван Одрчиќ.

„Постои забележлив јаз меѓу урбаните и руралните области, руралните области продолжуваат да заостануваат во многу социо-економски показатели, а средствата често се фокусирани на (...) развиените региони, додека помалку развиените региони остануваат маргинализирани“, смета Одрчиќ.

Ова го покажуваат и индексите за развој на окрузите што ги составија експерти од Хрватската стопанска комора на чело со главниот економист, Горан Шаравања.

Иван Одрчиќ, Горан Шаравања и Иван Врдољак Bloomberg Adria

Индексот се состои од 46 индикатори поделени во десет области со цел да се проценат структурните фактори, факторите на ефикасност и иновативноста, а неговата цел е да ги посочи областите каде одредени земји треба да го инвестираат својот ограничен политички и финансиски капитал со цел да се подобрат деловните и условите за живот.

Сепак, Драган Јелиќ, директор на САФУ, истакна дека средствата го промениле регионалниот имиџ на Хрватска без разлика на политичките партии и додаде дека приватниците сè повеќе и подобро ги користат средствата. Тој наведе неколку примери за успешно повлекување на средствата од ЕУ кои значително го промениле регионалниот имиџ на Хрватска.

„Пељешкиот мост е проект кој најмногу го промени регионалниот имиџ на Хрватска. Ги решивме логистичките проблеми и ја подобривме поврзаноста. Важни се и малите проекти, како што е реконструкцијата на пристаништата, што го намали метежот и овозможи поголеми фериботи. Здравството исто така напредуваше, на пример брзи чамци кои превезуваат луѓе од островите до болница. Има и многу проекти во мојата родна Славонија“, рече Јелиќ.

Компаниите имаат улога во регионалниот развој

Сепак, бројни компании исто така силно придонесуваат за регионалниот развој. Покрај инвестициите, развојот и понудите за работа, Иван Чуло, претседател на управниот одбор на Хрватска пошта, ја истакна улогата на Хрватска пошта во создавањето врски со оддалечените делови на Хрватска и во оваа смисла смета дека неговата компанија има посебна улога во општеството.

„Сметаме дека мрежата е важна за регионалниот развој, а на многу места Хрватска пошта е местото каде што жителите можат да вршат одредени услуги“, посочи Чуло и додаде дека планот за во иднина е дополнително да се оптимизира таа мрежа.

Иван Чуло, Марко Ќосиќ и Наташа Микуш Жигман Bloomberg Adria

И Наташа Микуш Жигман, директорка на секторот за деловна одржливост и зелена трансформација на „Подравка“, истакнува дека компанијата придонесува за регионалниот развој преку инвестирање, но и со работа со локалната заедница, грижа за животната средина и управување со животната средина.

Но, покрај придонесот за регионалниот развој, претставниците на компаниите на конференцијата се осврнаа и на проблемот со недостигот на работна сила. Недостигот на работна сила стана неизбежна тема бидејќи речиси и да нема компанија која не се бори со оваа проблематика. Податоците покажуваат дека во моментов секој 15-ти вработен е странец, а оваа бројка дополнително треба да оди во корист на странските работници во наредните години.

Марко Ќосиќ, претседател на управниот одбор на „Ѓуро Ѓаковиќ“, потврди дека и неговата компанија има проблем со наоѓање работна сила, а странските работници не ги гледа како добро решение.

„Не можеме едноставно да кажеме дека странскиот работник е исто толку добар и ќе замени домашен работник. На пример, кога нашата компанија беше пред банкрот, работниците се заслужни што дојде стратешки инвеститор. Тоа не би било случај со странските работници“, рече Ќосиќ и додаде дека се надева оти поради сè поповолната клима хрватските работници од странство ќе се вратат дома.

Со оглед на тоа што туризмот во Хрватска игра важна улога, на конференцијата се постави прашањето дали хрватскиот туризам се брендира на вистински начин? Декларативно сакаме квалитет и одржливост, но реално имаме масовен туризам.

„Имаме среќа што сме популарни, но има и еден непријатен факт – моментално сме најпрометната дестинација, веднаш до Малта“, вели маркетинг експертот Божо Скоко.

Божо Скоко (лево) Bloomberg Adria

Тој нагласи дека мора да се промени нешто, а за тоа има два начина: да се продолжи сезоната или да се однесат луѓето од морето на континентот.

Истовремено, тој посочува дека Хрватска дури сега станува свесна за можноста за континентален туризам.

И во ова Загреб уште еднаш покажа стручност и способност на европско ниво. Проектот „Интервајн“ (InterWine) на Загрепската жупанија за туризам, кој ги комбинира културното наследство и винскиот туризам, беше избран меѓу шест успешни проекти од вкупно 73 пријавени на натпреварот за прекугранична соработка Словенија-Хрватска (Interreg).

Иновативниот туристички производ ќе се развива со партиципативен пристап кој ги вклучува локалните заедници и клучните чинители од Хрватска и Словенија, а овој успех претставува голем чекор напред за Туристичкиот одбор на Загрепската жупанија.