Пари, подароци, вработувања, унапредувања и донации за политички партии се најчестите барања за мито од функционери на централната и локалната власт побарани од македонските компании во 2023 година, покажуваат резултатите од анкетата што ја спроведе Стопанската комора на Македонија. Повеќето компании не го пријавуваат тоа, едни сметаат дека ќе пропаднат, а други не веруваат дека ќе има каков било ефект.
Според податоците од анкетата, на пет компании им биле побарани над 100.000 евра, а на другите од кои исто така се барале пари од 1.000 до 10.000 евра. Од некои, пак, што учествувале на тендер се барале од шест до десет отсто од износот на тендерот.
Вкупно 61 отсто од фирмите се соочиле со корупција од два до пет пати во текот на годината, а повеќе од 20 отсто еднаш. Притоа, ниту едно коруптивно барање не е пријавено во постапка на Јавното обвинителство или кога некој вршел ревизија, во такви случаи немало нудење мито.
Од оние што не прифатиле коруптивно барање, 48 проценти рекле дека имале последици врз бизнисот. Тоа било најизразено преку пролонгирање на нивните активности.
„Според 78 отсто од компаниите, коруптивното барање дошло од централната власт, а според 22 процента, од локалната власт. Најчестиот облик на корупција биле пари, подарок или услуга, а обидот за нудење мито бил во постапка на добивање дозвола или одобрение, при инспекциски надзор, царинска или тендерска постапка. Две третини од компаниите се соочиле индиректно со корупција, им било дадено до знаење дека нешто се очекува. Веројатно и јавниот сектор е внимателен“, вели потпретседателот на Комората, Зоран Јовановски.
МИА
Во согласност со анкетата, 30 проценти од компаниите сметаат дека ќе пропаднат ако не прифатат мито, 35 отсто велат дека прифаќањето би им помогнало, но и дека нема да пропаднат ако не прифатат.
„Повеќето компании мислат дека судскиот систем е неефикасен, дека во власта има поединци што сакаат брзо да се збогатат, дека владее морална криза во општеството, како и дека законите не се применуваат. Вкупно 42 одговори од компаниите биле дека нема ефикасна заштита за оние што пријавуваат мито, а 23 одговори биле дека се ниски платите на службениците во јавниот сектор, што, според приватниот сектор, е една од причините зошто има корупција“, вели Јовановски.
За 83,3 отсто од компаниите корупцијата е еден од најголемите проблеми во земјата што мора веднаш да се решат, а 96 проценти веруваат дека може да има успех во борбата против корупцијата.
Некои од компаниите предлагаат да се зголемат казните за коруптивните дела, Јавното обвинителство да има обврска во разумен рок да се изјасни за пријавите што ги добива од антикорупциската комисија, да се зголеми свесноста на сите граѓани и да се зголеми интегритетот во работењето на бизнисот.
Анкетата е спроведена во март, електронски, а се однесува на 2023 година. Одговориле 138 компании, од кои 75 целосно, на сите прашања. Седиштата на компаниите што одговориле се во 25 општини низ државата, главно урбани, а работат во 48 дејности. Две третини се фокусирани на домашниот пазар, а една третина се извозници, но вклучени биле и фирми што не се членки на Комората.
.webp){kind=icon}