.webp){kind=icon}
Во време на сè поскапи пари, затегната монетарна политика и геополитичка неизвесност - стопанството се соочува со сè поголеми проблеми да се избори со ликвидноста. Во вакви околности особено се засегнати малите и средните претпријатија, како и стартапите, на кои пристапот до инвестиции им е клучен за развој.
Она што е клучно за стартап-компаниите е како да привлечат инвеститори - од каде да се почне?
„Кај нас секако дека е потешко да се привлечат инвеститори отколку да кажеме во САД, бидејќи сме ограничен и мал пазар. Но сè уште има можности. Почнувате со вашето опкружување, пријатели, фамилија и колеги. Потоа треба да се вмрежите и со стартап-здруженија, каде што имате можност да запознаете луѓе со искуство што ќе ве поврзат со инвеститори. Третиот чекор е да се обратите и до државниот фонд за иновации. Секако дека треба време за подготвување апликација, но и тоа е опција за финансирање на вашата бизнис-идеја. Тука се и бизнис-ангелите, дел од банките итн. Опции има, но важно е да имате добра идеја и конкретен план“, вели во интервју за „Блумберг Адрија“ Благоја Хамамџиев, главен извршен директор на компанијата „Моделикс“, чиј софтвер се користи за креирање бизнис и финансиски планови за мали, средни и стартап-компании.
Bloomberg Adria
За да се креира еден соодветен план или добра презентација што ќе привлече инвеститори, Хамамџиев вели дека се важни неколку аспекти.
„Луѓето непотребно се фокусираат на многу неважни работи од тој аспект. Клучно е првично да детектирате проблем за кој вашиот производ на пример, вашата компанија, ќе нуди решение. Понатаму, треба да покажете зошто сте подобри од другите, од вашата конкуренција - зошто вашето решение е подобро од оние што веќе постојат на пазарот. Важно е да покажете дека зад вас имате и стручен тим за да ја реализира идејата. А, секако, од големо значење е пред инвеститорите да покажете дека откако вашата идеја ќе заживее на пазарот, ќе им донесе големи приноси“, вели Хамамџиев.
Македонскиот стартап-екосистем претпоследен во регионот Адрија
„Но проблем во привлекувањето инвеститори е што Македонија е релативно мал пазар. Затоа, неопходни се соработка и поврзување на регионот Адрија како еден пазар“, порача во емисијата Игор Маџов, инвеститор, претприемач и претседател на „Стартап Македонија“.
Инаку, Македонија се најде на 70-то место на листата од 100 земји рангирани во новиот извештај „Глобален стартап-екосистем“ за 2023 година, што е пад за едно место во однос на претходната година. Од земјите од регионот Адрија, подобри од нас се Хрватска, Словенија и Србија, а полошо е рангирана само Босна и Херцеговина.
Според Маџов, за подобра бизнис-клима, меѓу другото, клучно е компаниите да добијат поддршка во раната фаза на развој.
Bloomberg Adria
„Клучна е и поддршката од државата околу поттикнување и давање ветер во грб на компаниите, а важна е и поддршката од бизнис-секторот... Имаме предлог мерки за подобрување на климата и се надеваме дека ќе има и слух. Како пазар, сепак, сметам дека стануваме сè поегзотични. Имаме многу потенцијал да бидеме следна дестинација каде што ќе се финансираат успешни компании. Инвеститорите гледаат дека многу повеќе добиваат кога компанијата е од тука, употребувајќи ги ресурсите и знаењата од локалната економија, а целејќи на пазари што се поголеми, како американскиот и европскиот пазар. Тука да се почне, а таму да се продава,“ вели Маџов.
Корупцијата во државата ги брка инвеститорите
Дека имаме услови и можност за развој на македонскиот стартап-екосистем смета и Диме Галапчев, извршен директор на „Финкап“ (FinqUp) - стартап-компанија што работи во сферата на дигитализацијата на финансискиот сектор.
Сепак, тој вели дека она што им боде очи на инвеститорите е корупцијата.
„Климата секоја година станува сè подобра. Веќе се менува начинот на размислување кај младите, целта веќе не е да се најде сигурно работно место во јавна администрација, сè повеќе се претприемачки насочени. Со подобрување на геополитичката ситуација кај нас и во регионот, со намалување на корупцијата во државата ќе се подобрат условите за странски фондови да инвестираат во македонски стартапи. Голем проблем за нив е кога се зборува за стабилноста во државата и за корупцијата. Тоа мора да се промени, бидејќи имаме квалификуван и талентиран кадар, кој може многу да придонесе за оваа економија“.
Bloomberg Adria
Галапчев смета дека има интерес за инвестиции во стартап-решенија во однос на дигитализацијата, иако и во тој поглед сме чекор назад.
„Секогаш кога се зборува за нова технологија има отпор кога станува збор за издвојување на парите. Но, тука сме да ги потсетиме компаниите дека тоа не е трошок, туку со адаптирање на нови технологии тие ќе ја исплатат својата инвестиција. Не само што ќе ги намалат своите трошоци туку и ќе нудат подобри услуги кон своите клиенти, со што ќе го зголемуваат и профитот. Од страна на финансиските компании, вклучувајќи банки и фондови итн., на тие традиционални институции им фали многу во поглед на финансиска едукација кон корисниците, односно давање производи што се полесно достапни и информативни, за луѓето да знаат што избираат. Видовме многу во последните години како некои институции го злоупотребија тоа, многу луѓе избраа погрешни институции за инвестирање и финансирање, па страдаа цели фамилии. Ние се трудиме да ги направиме полесно достапни овие традиционални, посигурни опции. Преку технологија да бидат привлечни и лесно достапни. Како народ мора да се потрудиме да го избираме правилниот извор, но и да притискаме што повеќе кон државата да им помага на тие што иновираат во овој правилен избор“, вели Галапчев.
