Може да се каже дека ЕСГ( животна средина, социјални прашања и управување, од англиски: ESG-environmental, social and governance) е лесно да се дефинира. Тоа е пристап кон финансирање и инвестиции насочени кон управување со ризиците предизвикани од фактори на животната средина, социјалните прашања и прашањата за корпоративното управување. Сортирањето на разликите помеѓу ЕСГ и сличните, а понекогаш и преклопувачките стратегии е потешко, делумно затоа што терминот почна да значи различни работи за различни луѓе. Широката употреба на ЕСГ факторите поттикна скептицизам дека таквиот пристап не е ништо повеќе од маркетиншки трик, што предизвикува реакции и регулаторни мерки.
1. Што е проблемот?
ЕСГ е дел од пошироката стратегија позната како одржливо инвестирање. Општите цели се постигнување социјално влијание, усогласување со личните вредности или управување со ризици, велат застапниците. ЕСГ беше развиен пред околу две децении од претставници на Обединетите нации кои соработуваа со финансиската индустрија. Тие тврдеа дека разгледувањето на клучните ризици за ЕСГ, како што се климатските промени, незадоволството на работниците и судските спорови кои произлегуваат од лошото корпоративно управување, помага да се заштитат инвестициите. Велеа дека ваквата анализа е компатибилна со фидуцијарните одговорности на инвеститорите.
Прочитај повеќе
ЕСГ стандардите наскоро ќе бидат лиценца за работа на компаниите
„Блумберг Адрија“ организираше во Белград конференција насловена „Одржлив бизнис“ .
05.06.2024
Имплементацијата на ЕСГ стандардите не е спринт, туку маратон
Парите или профитот не е веќе главниот показател за успешноста на една компанија.
05.06.2024
ЕСГ-практиките стануваат редовен дел од речникот на македонските банки
Банките се освестуваат за потребата од воведување практики за заштита на животната средина и подоброто управување.
01.04.2024
И македонските компании ќе добијат обврска да известуваат за ЕСГ
Готов е новиот закон за сметководство, изработен во соработка со ЕУ.
08.02.2024
2. Како се развиваше ЕСГ?
Како што минуваше времето, етикетата ЕСГ се користеше за различни работи. Од инвестиции во акции поврзани со зелена енергија, до работи што не би ги очекувале, како фондови кои ги следат индексите на обврзниците кои вклучуваат нафтени компании или средства во автократски земји како Русија. Во тек е консолидација на индустријата. Меѓутоа, во исто време, ризиците за ЕСГ станаа поизразени бидејќи екстремните временски услови и штрајковите на работниците нанесоа штета на производителите на автомобили, осигурителните компании и туристичките агенции.
3. Колку е распространет ЕСГ?
Процените варираат во зависност од тоа што е тоа што луѓето го дефинираат како ЕСГ. Според „Морнингстар“, ЕСГ и фондовите означени како одржливи имале имот од речиси три милијарди долари (2,8 милијарди евра) на крајот на 2023 година.
4. Зошто дојде до противречни реакции?
Американските власти ги исмеваа напорите за ЕСГ, ги нарекуваат сленгот „воук“ (Woke), што значи освестеност во однос на прашањата за рамноправност, тврдејќи дека им даваат приоритет на либералните вредности на сметка на финансиските приходи. Гувернерот на Флорида, Рон ДеСантис, пратениците од Тексас и други критичари заедно повлекоа милијарди долари државни пари од компанијата „Блекрок“, една од првите поборници за целта. Државите предводени од републиканците, исто така, воведоа закони против ЕСГ, иако тие во голема мера не успеаја. Ваквите напади го исплашија Волстрит, што ги натера банките и инвестициските фирми да избегнуваат да ја користат ознаката во маркетиншките документи и на состаноците со клиентите. Но, тогаш јули 2023 година беше најтоплиот месец досега на планетата, кој го фокусираше вниманието на последиците од екстремните горештини и шумските пожари. Историските работнички штрајкови на американските производители на автомобили, исто така, ја ставија ЕСГ анализата во центарот на вниманието.
5. Колкави се приносите?
На ЕСГ не му помогна руската инвазија на Украина која ги зголеми цените на нафтата во 2022 година. Иако ЕСГ фондовите закрепнаа во 2023 година, тие главно не ги исполнија пазарните одредници. На пример, во Европа, која има најголем пазар, средствата поврзани со ЕСГ пораснаа во просек за околу 16 проценти, во споредба со 24-процентната добивка на MSCI World Share Index и 16-процентниот принос на паневропскиот STOXX Europe 600. Од 2019 година сепак беа основани повеќе ЕСГ фондови отколку што беа затворени во споредба со 2018 година, покажуваат податоците на истражувачката компанија „Морнингстар Директ“.
6. Што прават регулаторите?
Бидејќи ЕСГ ознаката е усвоена за различни финансиски производи, од заеднички фондови до сложени деривати, европските и американските регулатори почнаа да ги сузбиваат компаниите за кои тврдеа дека ги преувеличуваат добрите намери за ЕСГ.
Во септември, американската Комисија за хартии од вредност усвои правило со кое се бара 80 отсто од инвестициите на фондот да бидат во согласност со неговата наведена цел. Во 2022 година, Комисијата поведе случаи против компании, вклучително и подружница на корпорацијата „Бенк оф Њујорк Мелон“, во врска со нивните ЕСГ референци.
Огранокот за управување со средства на Дојче Банк се согласи да плати 25 милиони долари (23,3 милиони евра) за да ја затвори истрагата на американската комисија за наводни неуспеси при контрола на „грин вошинг“ (од англиски: greenwashing - форма на рекламирање или маркетинг спин кој измамнички користи зелен ПР и зелен маркетинг за да ја убеди јавноста дека производите, целите или политиките на организацијата се еколошки) и спречување на перење пари.
Ревизијата на правилата на ЕУ ги натера менаџерите на фондовите да ја отстранат највисоката ЕСГ ознака за имот на клиентите во вредност од околу 200 милијарди евра (215 милијарди долари) во период од јули 2022 до март 2023 година.
7. Дали одржливото инвестирање прави разлика?
Некои инвеститори и академици се жалат дека влијанието на одржливото инвестирање е многу помало отколку што сугерираат неговите поборници. Се разбира, тоа направи некои промени, како што е притисокот врз компаниите да ја намалат употребата на пластика, решавањето на прашањата за правата на работниците и спроведувањето на таканаречените ревизии за граѓански права. Исто така, успеаја да ги сменат директорите во управниот одбор на „Ексон Мобил“ во обид да му помогнат на нафтениот гигант да се префрли на почисти горива. Сепак, критичарите велат дека идејата дека одржливите инвестиции се доволни за да се решат сложените проблеми се покажала погрешна и дека е потребна поголема владина интервенција за справување со социјалните прашања како што се минималните плати и зголемувањето на емисиите на стакленички гасови.
8. Какви критики доаѓаат од поддржувачите на ЕСГ?
Некои поборници мислат дека терминот станал толку широк што изгубил голем дел од своето значење. Многумина укажуваат на распространетоста на манипулативното „зелено претставување“, односно случаите кога компаниите ги пренагласуваат еколошките придобивки од нивните активности. Другите критики се насочени кон начинот на кој менаџерите на фондовите ги рангираат компаниите според нивната ефикасност во однос на ЕСГ факторите. Има многу недоследности во овие процени. Во некои случаи, компаниите се рангирани според ризиците што ЕСГ факторите ги претставуваат за нив, а не според, да речеме, ризиците што тие ги претставуваат за животната средина и општеството. Имајќи ги предвид двете страни на равенката, Европската унија усвои пристап познат како „материјалност од двоен аспект“, но тоа не е усвоено на други места. Некои застапници предлагаат целосно да се отстрани ЕСГ ознаката и да се зборува повеќе за енергетската транзиција, временските прилики и ризиците за осигурување.
9. Каде се вклопува ЕСГ во спектарот на одржливост?
Популарноста на ЕСГ делумно зависи од верувањето дека ќе игра позитивна улога во создавањето подобар свет, но таквите идеалистички и нејасни идеи значат дека менаџерите на средства можат да ја заматат клучната разлика. Таквото вложување е осмислено за да се оддалечи од општествено одговорното инвестирање и да го сврти вниманието на Волстрит кон ризиците. Ова е во контраст со некои други гранки на одржливо инвестирање кои понекогаш одат подалеку:
Вредносни и етички инвестиции: Ова се широки стратегии кои им овозможуваат на инвеститорите да избегнуваат или инвестираат во компании во зависност од тоа дали ги одразуваат нивните политички, религиозни или филозофски верувања и вредности. Најраните поборници беа религиозни групи како Квекерите кои избегнуваа инвестиции во работи како алкохол, пиштоли и коцкање. Групите поврзани со црквата во Шведска го лансираа првиот заеднички фонд заснован на етички вредности во 1965 година.
Општествено одговорно инвестирање: Поттикнати од протестите против Виетнамската војна, потрошувачките бојкоти на компаниите кои произведуваа напалм и апартхејдот во Јужна Африка, група инвеститори во 1980-тите и 1990-тите се обидоа да направат добро, не само избегнувајќи ги компаниите кои му наштетуваат на општеството, туку и инвестираа во оние кои ги подобрија нивните деловни практики. Тие, исто така, се фокусираа на компании кои се занимаваат со теми како зелената енергија.
Влијателно инвестирање: Иако општествено одговорното инвестирање главно се фокусира на јавните компании, влијателното инвестирање главно се концентрира на приватни проекти. Тоа е специјализирана стратегија со која инвеститорите таргетираат одредени мерливи резултати, како што се компаниите кои нудат прифатливи станови.