Забавувањето на инфлацијата е најизразено во Хрватска, Босна и Херцеговина и Словенија, додека во Србија и Северна Македонија забележливо е забрзување на годишните стапки, иако поблаго од претходно, изјави Иван Одрчиќ, шеф за анализа на макроекономија и пазари на капитал во Bloomberg Adria.
Одрчиќ објаснува дека главни двигатели на забавувањето на растот на инфлацијата се храната и енергијата, додека дополнителните фактори се ефекти од монетарното затегнување, високата основа и државните мерки за помош.
„Во последниот квартал од оваа година очекуваме намалување на годишниот раст на инфлацијата, а за следната година и натаму очекуваме високи стапки на инфлација во регионот, но во просек речиси половина пониски од овогодишниот просек. Главни причини за пониската инфлација во 2023 година се високата основа, смирување на цените на храната и енергијата и намалувањето на побарувачката поради пониското ниво на економска активност“, објаснува Одрчиќ.
Тој изјави дека Европската централна банка (ЕЦБ), за разлика од Федералните резерви (ФЕД) во САД, не ги зголемува каматните стапки толку агресивно, пред сè за да не ги изложи на ризик високозадолжените медитерански земји.
„Тие се под висок должнички товар веќе некое време и секое дополнително зголемување на клучните каматни стапки би ги ставило во потешка позиција да го рефинансираат тој долг, а да не зборуваме за рецесија. ЕЦБ претпочита да дозволи високата инфлација да биде двигател кој ќе ја олади побарувачката и следствено ќе доведе до забавување на растот на потрошувачките цени. Времето ќе покаже чиј пристап бил поповолен - или помалку штетен“, посочи Одрчиќ.