.webp){kind=icon}
Ќе значи ли енергетската криза нова можност за поранешен „Фени“, сегашен „Еуроникел Индустри“ од Кавадарци? Блумберг Адриа дознава дека за комбинатот кој не работи од септември, веќе се водат преговори за смена на сопственоста. Имено, наши извори велат дека голема компанија покажува интерес за преземање на дел од кавадаречкиот гигант.
„Еуроникел Индустри“ три месеци е без производство, а на 30 септември електропечката беше комплетно изгасена. Објаснувањето од компанијата беше дека причина за ова е скапата струја, а компанијата е најголем поединечен потрошувач на електрична енергија во државата и струјата има најголем удел во производниот трошок.
Во овој текст, анализираме колкав ќе биде данокот од кризата за македонското стопанство. Коморите во повеќе наврати предупредуваа дека ако не се најде решение за скапите енергенси, тоа ќе стави под клуч повеќе капацитети. Процесот почна со „Еуроникел“, ама дали ќе заврши само на оваа компанија? Очекувањата, за жал, се дека кризата ќе погоди многу повеќе компании.
Од Стопанската комора велат дека Владата треба да се ангажира затоа што не смее да не залажува моменталната цена на струјата на берзите бидејќи ниедна од причините за нејзин раст во иднина не е елиминирана.
„Компаниите се обезбедени за до крајот на годината. Но, за потоа владее воздржаност и неизвесност. Не може да се прават планови за идниот период без поддршка од државата која не мора да е финансиска, туку може да биде во различни облици“, вели Јелисавета Георгиевска Јовевска, потпретседателка на Стопанската комора на Македонија, за Блумберг Адриа.
Комората формираше кризен штаб и на терен ги следи состојбите во компаниите погодени од најголемата криза по Втората светска војна. По средбите со претставниците на поголем број компании, големи потрошувачи на струја, велат дека состојбата е тешка, но до Нова година ќе биде под контрола. За потоа, спас се бара од Владата.
850 работници од „Еуроникел“ на принуден одмор
Според нашите информации, во решавање на кризата во „Еуриникел“ се вклучени и владини претставници, а друга домашна компанија е заинтересирана да преземе дел од комбинатот за што веќе имало преговори.
„Имајќи предвид дека цената на електричната енергија започна вртоглаво да расте уште во октомври 2021 година, ние преземавме бројни активности за амортизирање на последиците и продолжување на производниот процес. Со натомошна ескалација на пазарот на струја во месец јули 2022 година, застанавме со производството и во изминатите три месеци преземавме бројни неопходни ремонтни активности, а веќе во средината на септември, започнавме и со принуден платен одмор на работниците. Бидејќи долгорочно одржување на електро-печката во топла состојба не е препорачливо од техничка гледна точка и носи техничко-технолошки ризици, а во исто време се трошат огромни средства, а притоа не се генерираат никакви приходи, одлучивме плански да го стопираме напојувањето и сите ресурси да ги насочиме кон енергетски проекти кои имаат за цел да обезбедат електрична енергија за продолжување на производниот процес“, соопшти тогаш компанијата.
Во моментов 850 работници од „Еуроникел“ се на принуден одмор и примаат 70 отсто од нивната просечна плата во последната година. Работниците одат на принуден одмор по принцип на ротација, односно 25 отсто од нив се на работа, останатите не. Официјално, ваквиот режим на работа ќе трае до 15 декември. Неофицијално, се ќе зависи од цената на струјата и од тоа дали државата ќе успее да обезбеди субвенционирана електрична енергија за стопанството по Нова година.
Друг проблем за некогашен „Фени“ е цената на никелот на светските берзи. Од почетокот на март годинава, цената се зголеми за 100 отсто.
Рудниците во Радовиш може да останат затворени до октомври 2023
Освен вработените во „Фени“ на принуден одмор се и работниците во радовишките рудници „Бучим“ и „Боров дол“. Производството таму е во прекин од 01 септември.
„Околу 700 работници во рудниците за бакар „Бучим“ и „Боров дол“ од Радовиш се на принуден одмор кој е најавено дека ќе трае до први декември. Тие во моментов примаат 70 отсто од просечната плата што им била исплаќана во последната една година. На принуден одмор се околу 220 работници од фабриката за цевки „ФЗЦ“ од Куманово. Причина за принудните одмори е високата цена на струјата“, вели во изјава за Блумберг Адриа претседателот на Синдикатот за индустрија, рударство и енергетика при ССМ, Игор Герасов.
Од менаџменот на рудниците од Радовиш велат дека се подготвени за десетина дена да го рестартираат производството и да ги вратат на работа работниците ако обезбедат струја со цена под 250 евра за мегават час. Ако тоа не се случи, рудниците нема да работат до октомври следната година.
„Ние не се откажуваме, инвестираме во два капитални проекти. Направено е максимално намалување на трошоците. Специфичната потрошувачка на електрична енергија е намалена за 13%, но сепак не можеме да работиме профитабилно и покрај сите наши напори и без поддршка од владините институции нема да успееме. Покрај цената на струјата зголемени се и останатите трошоци. Неопходни се заеднички сили, со цел да опстанеме и да продолжиме да придонесуваме кон социјалниот и економскиот развој на регионот и државата”, изјави Олег Чусовитин, генерален директор на Бучим по средбата со претседателот на Стопанската комора, Бранко Азески.
Комората бара итни мерки за по Нова година состојбата да не ескалира
Од Стопанската комора веќе информираа дека имаат конкретни мерки за надминување на кризата. Предлагаат да се обезбеди финансиска поддршка за околу 1.600 компании кои се на слободниот пазар на електрична енергија преку намалување на непродуктивните трошоци во буџетот. Бараат откочување на голем број закони кои се во собраниска процедура, а кои се од интерес за бизнисот и кои можат да ги намалат негативните последици од енергетската криза врз компаниите. Една од мерките кои можат да помогнат на стопанството е одложување на примената на прогресивното оданочување, кое, во согласност со актуелната даночна регулатива, треба да стапи на сила од јануари следната година.
Веќе и статистика ги бележи проблемите во индустријата. Од стартот на годинава производството е на позитивна нула, а бројот на работници од јануари до август годинава се намалил за 1,6 отсто во споредба со лани.
Министерот за економија, Крешник Бектеши, вчера рече дека до крајот на овој месец ќе биде подготвен и објавен пакетот мерки за поддршка на стопанството.
„Министерството за економија работи на пакетот. Кога ќе биде готов ќе го доставиме до Владата и јавноста ќе ги дознае деталите. Овој пакет мерки се подготвува во соработка со коморите и сите засегнати“, вели Бектеши.
Според податоците од Централниот регистар, заклучно со август годинава од различни причини згаснале 5.324 фирми, во цела 2021 година пак, од регистарот биле избришани 6.995 правни лица
