Експертите ниту гледаат реформи во даночната реформа ниту гледаат како тие т.н. реформи ќе донесат дополнителни 70 милиони евра во буџетот за идната година. Додека владините претставници укажуваат на измени за пофер даночење, експертите сметаат дека е потребна многу посериозна реформа, која во поголема мера ќе го покрива буџетскиот дефицит, особено зашто заврши периодот на евтино задолжување.
Владата најави и дека ќе го оданочува екстра-профитот направен во услови на криза, за што експертите се скептични дека воопшто ќе стапи во сила или дека, доколку сепак се воведе, ќе ги оствари очекувањата. Една од причините зошто сметаат дека воведувањето на овој данок нема да има успех е зашто се однесува на големите компании што имаат влијателна моќ.
„Оваа влада не сака да воведе прогресивен данок бидејќи премногу се блиски до бизнис-заедницата и до богатите луѓе, а токму тие се оние што ќе бидат погодени од прогресивниот данок. А нивното главно ветување додека беа во опозиција во економската сфера беше дека ќе го вратат прогресивниот данок. Јас бев дел од тимот тогаш. Прогресивниот данок даде добри резултати и ги зголеми приходите повеќе од планираното, но Владата разбра дека премногу ги намачи бизнисмените и богатите што се блиски до неа и затоа сега се откажува“, вели Бранимир Јовановиќ од Виенскиот институт за меѓународни економски студии во разговор за Блумберг Адрија ТВ.
За разлика од прогресивниот данок, тој смета дека има одредени работи за кои ретерираше Владата и тоа е сосема во ред.
„Даночење на реинвестираната добивка и даночење на хонорарците се погрешни работи и Владата треба да ретерира за тоа. Но ме иритира тоа што Владата тоа што го направи го претставува како даночна реформа, а тука нема никаква реформа, зашто даноците остануваат исти и нема никаква правичност во услови кога богатите во државата плаќаат пониски даноци од сиромашните. Најбогатите менаџери, кои имаат плати од над 100.000 евра во државата, ќе плаќаат сè уште даноци од 12-13 проценти, додека текстилните работнички и сите други вработени на минимална плата од 300 евра ќе продолжат да плаќаат ефективни даночни стапки од 34 проценти. И тоа е најголемата неправда во нашиот даночен систем“, вели Бранимир Јовановиќ.
Ниту даночниот експерт Павле Гацов не е против прогресивниот данок, но само ако е добро осмислен.
„Јас не сум против прогресивниот данок, напротив, но сметам дека е потребно да се направи одредено дотерување на тоа што беше објавено во 2019 година. Сметам дека има и доволно аргументи за да се воведе прогресивно даночење и за екстра-профитите на компаниите. Но во Македонија недостига една база на рангирање на домаќинствата, бидејќи не е сеедно дали го оданочувате поединецот или домаќинството. Тука може многу повеќе да зборуваме за праведност“, вели даночниот експерт Павле Гацов во разговор за Блумберг Адрија ТВ.
Неговите критики се во насока на тоа дека ниту овие даночни измени не одат во прилог на сузбивање на сивата економија во земјава.
„За жал, мислам дека и оваа ’даночна реформа’ генерално пропушти да направи борба против сивата економија. Некако имам чувство како некој да си врза во крпче дека намалувањето на даночните ослободувања, односно даночните намалувања де факто се борба против сивата економија. Станува збор за законски решенија, за законска ’евазија’, бидејќи државата со тоа сакала да креира некакви политики. Ние бараме сериозна борба на терен, бидејќи процентот на сива економија во Македонија е исклучително голем и тука препознаваме базен на неискористени можности за собирање на јавните приходи“, вели Павле Гацов.
Заменик-министерот за финансии, кој исто така гостуваше во Блумберг Адрија ТВ, се согласува со предлогот на Гацов прогресивниот данок да се однесува на домаќинство, а не на поединец, зашто така би се обезбедила поголема правичност.
„Има семејства со четворица возрасни каде што само еден од нив е вработен и има плата од над 100.000 денари и со тој модел ова лице ќе подлежи на прогресивно оданочување. Меѓутоа, може да се случи во едно семејство да има четири лица што се полнолетни, работат и имаат плата од 80.000 денари. Во тој случај никој од нив не би подлежел, според постојниот модел, на прогресивно оданочување и тоа не е фер. Нашата цел е да работиме на модел каде што ќе има фер и правичен систем и каде што ќе се опфатат лицата на ниво на семеен буџет“, вели Филип Николоски, заменик-министер за финансии.
„Во овие услови на криза некои од компаниите остварија екстра-профити и ние работиме на таков модел за оданочување на тие екстра-профити. Ова нема да биде постојано во сила, туку само во кризни времиња“, образложува заменик-министерот за финансии.
Погледнете го видеото со целиот разговор со денешните гости на темата даночни реформи.