Инфлацијата забавува, но и економијата исто така, стабилна е само даночната евазија. Ова се трите причини за потфрлањето во собирањето на данокот на додадена вредност (ДДВ).
Податоците на Министерството за финансии заклучно со април покажуваат дека наместо планираниот раст во делот на собирањето на ДДВ, државата собрала 24 милиони евра помалку од лани.
Планот пак, при кроењето на буџетот беше годинава по основ на ДДВ да бидат собрани 14,8 отсто повеќе пари од лани. Во 2022 година од овој данок во буџетот влегоа рекордни 1.053 милиони евра. Во буџетот од годинава испланира 1.275 милиони евра.
Прочитај повеќе
Истече рокот за плаќање солидарен данок, државата собра нула денари
Државата до вчера требаше да собере 80 милиони евра од данокот на солидарност.
01.06.2023
Даночната реформа заглави - тартуфите и натаму се со пет отсто ДДВ
Два од три закони од даночната реформа уште не се донесени.
17.02.2023
Утнат пенал: Банкарските профити премали за данокот на солидарноста
Нема ништо солидарно во данокот на солидарноста, велат експертите.
13.02.2023
„Нетфликс“, „Гугл“, „Фејсбук“ ќе мора да плаќаат ДДВ во Македонија
Компаниите треба да назначат даночни застапници до јули.
03.04.2023
Со вакво темпо на наплата на данокот, проекциите се тешко остварливи, затоа експертите сметаат дека Министерството за финансии треба што побрзо да направи ребеланс на буџетот за да ги „испегла“ разликите меѓу желбите и реалноста.
Пад на трговијата, пад на приходите
Според даночниот експерт, Павле Гацов, бројките за првите четири месеци од оваа година се поразителни. Државата за 2023 година планираше да собере за 21,2 отсто повеќе пари од данок на додадена вредност споредено со реализацијата во 2022 година. Но, наместо раст, до април забележано е намалување од 7,2 отсто кај овој данок.
„Во прибраниот ДДВ, освен данокот од прометот во земјата, вклучен е наплатениот ДДВ при увоз, а овој збир е намален за реализираните поврати на ДДВ. Преку мерката „Мој ДДВ“ граѓаните враќаат повеќе од 30 милиони евра годишно. Забавувањето на економијата и на инфлацијата и даночната евазија се трите главни фактори кои влијаат на намалувањето на реализацијата на планираните приходи по основ на ДДВ. Кон ова би ги додале и лошите резултати на трговијата на мало која за периодот април 2023/април 2022 година има номинален раст од три отсто и реален пад од 4,5 отсто, а за истиот период, трговијата на големо има номинален пад од 5,6 отсто“, вели Гацов во изјава за „Блумберг Адрија“.
Кога се кроеше буџетот за оваа година, во плановите влегоа и законите од даночната реформа, меѓу нив и измените во Законот за ДДВ. Овој закон е заглавен пред собраниекста комисија за финансирање и буџет и не е извесно кога ќе биде донесен.
Со него беше предвидено поголем дел производите за кои сега се плаќа ДДВ со повластена стапка од пет отсто да преминат во групата производи за кои даночната стапка ќе изнесува 10 отсто.
Покрај тоа, Законот предвидува од следниот месец ДДВ во земјава да плаќаат и правни лица кои даваат услуги, а немаат регистрирано фирма тука, како „Нетфликс“, „Гугл“ или „Мета“ („Фејсбук“, „Инстаграм“) на пример.
„Законите се во Собранието и апелирам уште еднаш сите закони што се во делот на даночната реформа што поскоро да се изгласаат, зашто веќе ги поминале сите страни на дебата со сите чинители во општеството, стопанските комори, со академската заедница, со политичките партии и едноставно таа дебата треба да продолжи, а не да стои во Собранието. Треба да се донесе сетот на даночните реформи, кој е дел од препораките што ни ги даваат и во извештајот за прогрес на Европската Унија и економско-социјалниот дијалог во Европската комисија во Брисел“, потенцираше минатата недела министерот за финансии, Фатмир Бесими.
Павле Гацов, даночен експерт/ приватна архива
Потребен е ребаланс за се врамнотежат желбите и можностите
Гацов пак, вели дека бројките ќе беа подобри ако државата се справуваше со сивата економија.
„Бројките ќе бидат подобри со позитивно поместување кај причинителите на забавувањето на прибирањето на ДДВ. Сепак растот на економијата и инфлацијата зависат пред се од економските субјекти од реалната економија и економските политики на државата, додека фискалните авторитети можат да влијаат во делот на намалувањето на сивата економија и санкционирање на бројните појави на избегнување на оданочувањето, неиздавањето на фискални сметки, работењето на црно, вели тој.
Според него, уште сега е јасно дека со ваков тренд на прибирање ДДВ, планот нема да се реализира.
„Најлесен механизам (условно) за постигнување на планираните цифри е зголемување на даночниот товар на лојалните даночни обврзници, но ова веќе видено сценарио ќе има висока политичка, економска и социјална цена, но вистинската мерка би била заострување на борбата против неиздавачите на фискални сметки, работењето на црно, наплатата во готовина, корупцијата и неказнивоста на прекршителите, вели Гацов.
Освен кај приходите, потфрлање од плановите има и кај капиталните расходи. Заклучно со мај реализирани се само третина од парите предвидени за оваа година. Буџетот за 2023 година предвидена рекордна ставка за капитални трошоци во висина од 800 милиони евра.
Во ситуација кога има проблем и кај приходите и кај капиталните расходи, според Гацов, решението е ребаланс на буџетот.
„Ребаланс наскоро ќе мора да се направи, причина за тоа е пеглањето на остварувањата во приходниот и расходниот дел во однос на планираното, вклучувајќи го износот на дефицитот и реализацијата на капиталните расходи кои заклучно со мај имаат реализација од една третина во однос на планот“, вели тој.
.webp){kind=icon}
