Извезуваме лекари и стручни работници, увезуваме директори и спортисти

Само лани 34 медицински сестри што дипломирале на Високата медицинска школа во Битола побарале превод на наставните програми по кои студирале за да можат да аплицираат за работа во Германија.

Ова и не е вест, со оглед на тоа што медицинскиот кадар најмногу се иселува од земјава, а сите установи имаат недостиг од кадар токму поради миграцијата. Според податоците на Македонското лекарско друштво, пред десет години во него имало 7.400 лекари, сега бројката е за 2.000 помала. Она што збунува во веста за одливот на медицинските сестри е дека некои од нив работа во земјава чекале и по повеќе од 15 години. Не успеале, сега ќе си одат.

А си одат и келнерите. Македонците во Хрватска се на четврто место како сезонски работници странци. Си одат и градежните работници, пекарите, мајсторите...

Статистиката на Евростат покажува дека во 2013 година, 1.283 државјани на Македонија се стекнале со дозволи за  работа низ Европската Унија, додека овој број се зголемил речиси десет пати до 2019 година, кога биле издадени 11.427 дозволи за престој врз основа на вработување.

Од Нова година досега се издадени 1.600 дозволи за работа на странци

За надминување на ваквата состојба власта најави можност за увоз на работници од земји каде што платите се пониски отколку во земјава. Бидејќи оваа идеја многу гласно се заговара уште од летоска, „Блумберг Адрија“ провери колку работни дозволи за странци се издадени од почетокот на 2023 година заклучно со вчера.

Според податоците што ни ги доставија од Агенцијата за вработување, од 1 јануари до 24 април во земјава биле издадени 1.615 дозволи за работа на странски државјани.

Но она што прво паѓа в очи од извештајот на Агенцијата е дека најголем број лица што годинава добиле дозвола за работа во земјава не се од дефицитарните струки, туку се управители. Следуваат градежните работници, а високо котираат и фудбалерите и ракометарите.

Најголем број лица што добиле дозвола за работа во земјава се од Турција, следуваат граѓаните на Косово, а потоа од земјите од Отворен Балкан - Србија и Албанија. Дозвола за работа во земјава добиле и 24 лица од Филипините, 12 од Индија, 10 од Пакистан, пет од Непал, по три од Маврициус и Гана, евидентирано е и едно лице од Еритреја.

Околу 1.000 од тие 1.615 лица што добиле дозвола за работа во земјава само во овие четири месеци од годината се со основно или средно образование. Најголем дел од овие работници, над 1.400, работат во Скопје.

Увозот на работна сила нема да го реши проблемот со ниската продуктивност

Паралелно со дебатата за увоз на работна сила, во Собранието во тек е и постапката за измена на Законот за работни односи, со што треба да се овозможи работа и до 60 часа неделно, наместо сегашните 40, за случаи од национален и стратегиски интерес.

Измените се туркаат и покрај тоа што Уставниот суд еднаш веќе одлучи дека работата над 40 часа неделно е спротивна на Уставот. А се туркаат и во време кога во сè повеќе земји се воведува пократко работно време, и тоа во име на зголемена продуктивност. Пoследниот случај каде што работниците ќе работат четири дена неделно е Валенсија, Шпанија.

Eкспертите за човечки ресурси велат дека ниту зголемувањето на работното време ниту увозот на работна сила нема да ја зголемат ниската продуктивност во земјава. Според нив, потребни се промени што ќе одговорат на новите потреби на работниците, кои се резултат на дигиталната технологија, но и на пандемијата на ковид-19.

Дарко Петровски, претседател на Македонската асоцијација за човечки ресурси, во изјава за „Блумберг Адрија“ вели дека токму корона-кризата ги забрза промените и наложи потреба од воведување нови практики во работењето, па неминовно и измени во законските одредби што се однесуваат на локацијата за работа и работното време.

Дарко Петровски / Приватна архива

„Последните години во развиените земји се евидентни практиките за менаџирање луѓе што целат кон воспоставување подобар баланс помеѓу работата и приватниот живот и за унапредување на благосостојбата на работниците. Токму во таа насока треба да се анализираат иницијативите за скратување на работното време, за да се постигне подобра рамнотежа, па преку зголемена мотивација на вработените, како еден од факторите во равенката за пресметка, да се дојде до подобрена продуктивност“, вели Петровски.

Според податоците на Светската банка за 2020 година, македонските работници произведуваат двапати помалку од своите европски колеги. Или секој македонски вработен продуцирал 43.888 долари. Просекот во Европската Унија е речиси двојно поголем, односно секој вработен во Унијата продуцирал 93.073 долари.