.webp){kind=icon}
Потезите на Народната банка кои водат кон затегнување на монетарната политика, прво се пресликаа кај казнената камата. И додека банките се уште калкулираат и најавуваат постепен раст на каматите на издадените пласмани поради просторот кои го имаат заради високата ликвидност, засега сигурно е дека се пресметуваат повисоки затезни камати. Од први јули како референтна каматна стапка за пресметување на казнената камата се зема стапка од 2 проценти. Тоа е за 0,75 базични поени повеќе од претходната основа и затоа месецов за сите задоцнувања се пресметува и повисока камата. А казнена камата плаќаат граѓаните за задоцнетите неплатени сметки за струја вода, парно, телекомуникациски услуги, но и за потрошените кредитни картички или денарски кредити ако се доцни со исплатата. Казнената камата сепак е најзначаен трошок за стопанството кое е натоварено со финансиски обврски.
Зошто се смени каматата
Казнената камата во земјава е врзана со основната камата на благајничките записи, камата која ја одредува Народната банка. Основата за затезната камата се утврдува два пати годишно - еднаш во јануари и еднаш во јули. Реферeнтната камата се позиционира на процентот по кој во тој момент се запишуваат благајничките записи. Во меѓувреме, и да се случи промена на основната камата, референтната камата за пресметување на казнена камата останува иста се дури не дојде периодот за следната корекција (или јануари или јули). Годинава, Народната банка во неколку наврати ја зголеми основната камата. Ако во јануари беше 1,25 проценти, во април еднаш порасна на 1,5 проценти, во мај на 1,75 отсто, а во јуни се искачи на 2 проценти колку што беше и на ден пред 1 јули кога и законски се одредуваше референтната каматна стапка за пресметување на казнаната камата. Народната банка ја зголеми основната камата уште еднаш во јули до 2,25 проценти, но тие корекции сега не се земааат предвид.
Како се пресметува
Казнени камати наплатуваат банките за доцнењето во наплатата на кредитите на денарските кредити или кредитните картички, ако ратата не се плати по истекот на 30 дена од кога достасала за плаќање. По таа основа се пресметува камата и на искористениот дел од дозволеното пречекорување, но и недозволеното пречекорување.
Но затезни камати се пресметуваат и на сметките за телефон, па и за струја, парно. Пресметката е законски утврдена, а од 2010 година како основа се зема референтната камата на НБМ која важи ден пред усогласувањето. Всушност, од овој јули казнената камата за договори меѓу трговци и јавни претпријатија ќе биде 12 проценти, а односно стапката на основната камата плус 10. Законската казнена камата во договорите во кои барем едно лице не е трговец или најчесто за физички лица од јули ќе биде 10 процентни поени, или основна камата плус 8.
Банките веќе известија
„Од први јули каматната стапка што се применува при пресметување на камата на искористениот дел од дозволеното пречекорување изнесува 9,95 отсто, а се добива така што на референтната стапка за пресметување на стапката на казнена камата, која во моментов изнесува 2 отсто се додадваат 7,95. Каматата на недозволено пречекорување е 10 отсто на годишно ниво, стои во известување од банките.
Инаку за кредитите во девизи казнената камата се одредува поинаку, односно се зема како основа едномесечната стапка еурибор, зголемена за десет проценти.
Во следниот период ќе растат и тие, секако поради најавеното зголемување на основната камата од страна на Европската централна банка.
Наплатата на казнени камати е уредена во Законот за облигациони односи, каде стои дека таа се наплаќа без опомена на 30 дена од денот на приемот на фактурата или сметката, а ако тој ден не може да се одреди со сигурност тогаш се смета 30 дена по приемот на стоките и на услугите.
Народната банка има обврска да ја објави референтната каматна стапка за пресметка на казнената камата на почетокот на секое полугодие.
Секако, поради растот на основната камата најавено е зголемување и на редовните камати во следниот период.
