.webp){kind=icon}
Глобалните водни кризи се најголемата закана со која ќе се соочува планетата во следната деценија. Најновите извештаи во Европа го нагласуваат овој скапоцен ресурс како најранлив на климатските промени, особено откако претходната година беше прогласена за најтопла во историјата. Во Македонија засега криза за вода нема, но загубите се огромни, а количеството на вода што се троши е многу поголемо од европскиот просек.
Горештините ја зголемија потрошувачката
Порастот на дневните температури, кои поминуваат 40 Целзиусови степени, очекувано ја зголеми и потрошувачката на вода. Сè повеќе граѓани трошат големи количества вода за наводнување на земјоделските и дворните површини.
Нерационалното трошење на водата пред сè за полевање и разладување влијае на целиот водоводен систем, особено во попладневните и вечерните часови. Дневното производство на вода надминува и над 340.000 кубни метри, што е за 30 проценти повисоко од производството на вода во зимскиот период.
„Имајќи ги предвид климатските промени и сите ризици што тие ги носат од аспект на резерви на пивка вода, треба сериозно да се размислува за мрежно издвојување на водата наменета за човечка употреба и водата наменета за технички, индустриски и други потреби, како и за барање можности за обезбедување алтернативни решенија на нови извори на пивка вода“, велат од ЈП „Водовод и канализација“-Скопје.
Македонија има неверојатни загуби на вода
Македонскиот систем за водоснабдување во просек губи над 60 проценти од водата главно поради старата инфраструктура, нелегалните приклучоци и недостигот од база на податоци за мрежата и приклучоците, наведува Регулаторната комисија за енергетика и водни ресурси.
Најголеми загуби на вода се забележани во Југозападниот Регион, каде што изнесуваат речиси 73 отсто, слично како во Полошкиот Регион, каде што имало над 70 отсто загуби на вода.
Во земјава има 78 претпријатија што даваат водни услуги, од кои осум снабдуваат сурова вода за населението, 67 вршат снабдување со вода за пиење, 56 вршат собирање и одведување на урбаните отпадни води и 20 вршат прочистување на отпадните води.
Цените на водата во секоја општина се различни
Речиси половина од водните претпријатија работат со финансиска загуба, а кај најголем дел од нив и загубата на вода е поголема од 40 отсто, се наведува во последното истражување на Центарот за граѓански комуникации. За заштита на водоводниот систем на државата, РКЕ неколку години бара во целост да ја преземе надлежноста за формирање тарифи.
„Во овој момент РКЕ определува само опсег на тарифи (од минимална до максимална), а советите на локалните самоуправи најчесто се определуваат за најниската цена, односно тарифа што обезбедува минимален праг на рентабилност со мали инвестиции, при што мрежата не се обновува, а вработувањата се зголемуваат. Клучно е да се обезбеди цена што ќе овозможи развој на претпријатијата и наедно ќе биде достапна и прифатлива за крајните корисници“, вели за „Блумберг Адрија“ Марко Бислимоски, претседател на РКЕ.
Генерално водата ги задоволува европските стандарди за квалитет
Територијата на Македонија е поделена на осум водостопански региони, во кои има 35 реки и 53 природни и вештачки езера. Физичко-хемиските анализи на земените примероци покажуваат дека исправноста е во согласност со европските директиви.
Град Скопје, преку својот водоснабдувачки систем, спроведува редовен и детален мониторинг на квалитетот на водата за пиење. Тој мониторинг опфаќа физичко-хемиски анализи на примероци од вода земени од 36 редовни мерни места на дневно ниво и 22 периодични мерни места со фреквенција од една контрола месечно. Дополнително, суровата вода од изворот во селото Рашче се анализира двапати месечно.
„На годишно ниво лабораториите на секторот ‚санитарна контрола‘ изведуваат околу 20.000 редовни физичко хемиски и микробиолошки анализи на води за пиење од централниот систем за водоснабдување. Резултатите од извршените тестирања укажуваат на санитарна исправност на сите примероци што одговараат во согласност со параметрите утврдени во важечката ЕУ-директива 2020/2184“, велат од ЈП „Водовод и канализација“.
Македонија е земја под висок воден стрес
„Блумберг Адрија“ веќе пишуваше дека недостигот од вода сериозно влијае врз земјоделските култури. Во земјава недостигот од вода е главна причина за проблемите на оризопроизводителите, кои секоја година во истиот период бараат поддршка од државата. Климатските промени, долгите сушни периоди, честите драстични промени на температурата не се ризик само за оризот туку и за другите земјоделски култури во земјава.
Македонија влегува во подрачјата што се под т.н. висок воден стрес. Според податоците на Светскиот економски форум, земјава заедно со Албанија е во подобра положба од Грција во регионот, но во полоша од сите други земји.
Македонија користи најмалку 40 отсто од расположливата вода. Во такви услови живеат околу четири милијарди луѓе или 50 отсто од вкупната популација. Според податоците на Светскиот економски форум, од 1960 година досега побарувачката за вода е двојно зголемена.
