Почнува циклусот на есенско монетарно олеснување: Што ја чека Македонија?

Инфлацијата во еврозоната во август се спушти на 2,2 отсто, што треба да биде добра вест за Европската централна банка (ЕЦБ), која месецов ќе одлучува за каматните стапки. Очекувањата на пазарите одат во правец на тоа дека по јунското, сега ќе следува уште едно намалување на каматата и дека од сегашните 3,75 ќе се спушти на 3,5 отсто. За до крајот на годината инвеститорите прогнозираат уште две-три намалувања на стапката.

Следниот состанок на ЕЦБ ќе се одржи следната недела, на 12 септември, а меѓу првите што најавија намалување на стапката на овој состанок е Оли Рен, член на Управниот совет на банката и гувернер на централната банка на Финска. Според него, растат ризиците за раст во еврозоната и тоа го „зајакнува сценариото за приспособување на политиката на следниот состанок на Европската централна банка идниот месец“.

Од другата страна, Изабел Шнабел, членка на Извршниот одбор на ЕЦБ, смета дека каматните стапки не треба да се намалуваат премногу брзо бидејќи постојат ризици за враќање на инфлацијата. „Темпото на олеснување на политиката не може да биде механичко. Треба да се потпира на податоци и анализи“, рече таа викендов.

Најјасен сигнал дека во септември ќе паднат каматите и во САД даде претседателот на Фед, Џером Пауел. „Дојде време за промена“, рече тој пред десетина дена. „Патот е јасен, а времето и темпото на намалување ќе зависат од податоците што доаѓаат, проекциите за раст и анализата на ризикот“.

Повисоката инфлација главна причина за неменување на политиката на НБРМ

Во земјава каматната стапка на благајничките записи изнесува 6,30 отсто и не е променета цела година.

На последниот состанок на Извршниот одбор на банката во јули политиката беше задржана поради потребата од стабилизирање на инфлацијата и инфлациските очекувања на потрајна основа. Имено, првото забавување на стапката беше забележано во јуни.

Затоа НБРМ оцени дека „условите за водење на монетарната политика и натаму се неизвесни, потребно е натамошно внимателно следење на динамиката и факторите кај инфлацијата, како и претпазливост во однос на водењето на макроекономските политики што влијаат врз побарувачката во економијата, вклучувајќи и на пазарот на трудот“.

И покрај забрзувањето на инфлацијата во првата половина од годината, НБРМ останува на проекцијата дека просечната инфлација во 2024 година ќе изнесува 3,5 отсто.

„Во однос на цените на примарните производи на берзите, најновите прогнози се ревидирани умерено нагоре, односно се очекува нивен помал пад годинава, а нестабилниот геополитички контекст и натаму создава неизвесност и нагорни ризици за следниот период. Сето ова наметна потреба од натамошна претпазливост при водењето на монетарната политика“, наведува НБРМ.

Што читаат членовите на Извршниот одбор пред да донесат одлука?

Следниот состанок на Извршниот одбор за монетарна политика на НБРМ ќе се одржи на 17 септември. Дотогаш членовите на советот ќе ги имаат пред себе податоците за августовската инфлација и податокот за движењето на бруто-домашниот производ во првата половина од годината.

Податокот за БДП во вториот квартал ќе биде објавен утре. Во првото тромесечје изнесуваше 1,2 отсто, што е под очекувањата за раст од 1,7 отсто, но податоците за периодот април-јуни, според НБРМ, покажуваат рани знаци за забрзување на економската активност. 

Освен податоците за инфлацијата, која забавува, и БДП, битен показател за НБРМ е и девизниот пазар. „На крајот на јули 2024 година официјалните девизни резерви изнесуваат 4.428,5 милиони евра и во однос на претходниот месец бележат зголемување за 91 милион евра“, се наведува во последниот извештај за состојбата со девизните резерви.

Со оглед на тоа дека денарот е фиксиран за еврото, политиките на ЕЦБ играат важна улога при носењето на одлуките во НБРМ, а пред состанокот во Скопје, челниците на европската банка најверојатно ќе ја имаат донесено и втората одлука за намалување на каматата.

Банките веќе го олабавија кредитирањето

Иако НБРМ не изврши промени во монетарната политика, банките веќе ги олесниле условите за кредитирање и за домаќинствата и за корпоративниот сектор во периодот од април до јули.

И во двата случаја олеснувањето доаѓа по подолг период, во случајот со корпоративните кредити дури од пандемиската 2020 година. За кредитирањето на фирмите олеснувањето дојде неочекувано, се наведува во последната анкета на НБРМ за кредитната активност во вториот квартал. Овој тренд се очекува да продолжи и во третиот квартал и за фирмите и за домаќинствата.

Во анализираниот период пораснала и побарувачката за кредити. За разлика од корпоративниот сектор, каде што жед за кредити имало и во претходните периоди, растот кај домаќинствата е прв по близу две години.

Во вториот квартал олеснување е забележано и кај каматните стапки. Во јуни 2024 година просечната каматна стапка на вкупните кредити изнесувала 5,47 отсто.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар