.webp){kind=icon}
Во наредниот месец ќе се одржат 31 аукција за продажба на државно градежно земјиште. Најмногу парцели ќе се продаваат во Неготино - 15, потоа во Брвеница - 13, две парцели во Градско и една во Желино.
Според системот за ЗЕЛС, намената на земјиштето е за изградба на куќи за домување. Во Желино и во Неготино се продава по една локација за лесна и незагадувачка индустрија, а во Неготино има и локации за изградба на згради и на стовариште. Почетната цена на парцелите изнесува 61 денар за квадратен метар, освен за изградба на згради во Неготино, каде што аукцијата ќе почне од 680 денари за квадрат.
На истата веб-страница не може да се најдат податоците за минатите аукции, но, според податоците на ЗЕЛС, во 2023 година било продадено земјиште во вредност од 846.025.521денар (13,7 милиони евра).
Податок за тоа колку градежно земјиште во државна сопственост било продадено лани нема во Министерството за транспорт, од каде што велат дека од 2017 година градежното земјиште е во надлежност на општините.
Кој продава најмногу годинава?
Министерството за финансии објавува податоци за реализацијата на општинските буџети, но ниту во нив не може да се види точната сума што е собрана од продажбите на земјиштето, затоа што тие пари се водат заедно со нематеријалните вложувања.
Анализата на тие податоци покажува дека Град Скопје заклучно со вториот квартал по основ продажба на земјиште и нематеријални вложувања собрал близу 1,8 милион евра.
Од скопските општини до јуни најмногу пари влегле во Гази Баба и Чаир, а најмалку во Ѓорче Петров.
Кај општините во внатрешноста најмногу пари од продажба на државно земјиште и нематеријални вложувања во првата половина од годината инкасирале Штип и Прилеп.
Податоците покажуваат дека општините Битола, Кавадарци, Струмица, Штип и Прилеп имаат планирано највисоки приходи по овој основ за годинава. Од скопските општини најмногу пари планира да собере Општина Чаир.
Парите од продажба на државното земјиште главно одат кај општините (80 отсто), а остатокот во државниот буџет.
Нетранспарентност и ниски цени
Општините не ги информираат граѓаните за реализираните продажби на државно градежно земјиште, се наведува во најновото истражување на Центарот за граѓански комуникации во кое се мониторирани постапките за продажба во неколку општини.
„Тие ги објавуваат одлуките за отуѓување на државно градежно земјиште во ’Службен весник’, но ниту една од мониторираните општини не презема други активности за информирање на граѓаните, односно донесените одлуки за продажба на земјиште и склучените договори со купувачите не ги објавуваат ниту на своите веб-страници. Нетранспарентноста оди дотаму што некои од општините не ги доставија склучените договори ниту преку барање за пристап до информации од јавен карактер“, се наведува во истражувањето.
Нетранспарентноста во обелоденувањето на одлуките за продажба на државно градежно земјиште оневозможува информираност на граѓаните и го зголемува ризикот од злоупотреби.
„Истражувањето покажува дека шест од осумте мониторирани општини (Битола, Неготино, Кичево, Куманово, Струмица и Штип), во последните пет години, продале 507.826 м2 градежно земјиште што било сопственост на државата. Намената на градежното земјиште била за семејно домување, за лесна и незагадувачка индустрија, стоваришта, складови, хотелски комплекси. Градежното земјиште во сопственост на државата им било продадено на 41 правно лице и на 17 физички лица“, се истакнува во анализата.
Цената за квадратен метар државно земјиште во изминатите пет години се движела од 71 до 18.400 денари (од 1,2 до 299 евра). Просечно, во постапките за продажба на државно градежно земјиште учествувале по четири потенцијални купувачи.
„Од продажба на градежно земјиште, шесте општини во последните пет години оствариле приход од 20 милиони евра. Повеќе од половина, или земјиште вредно 11 милиони евра, продала Општина Куманово“, покажува истражувањето на Центарот.
Што се однесува до казните за неисполнување на обврските на купувачите, општините Струмица, Штип и Куманово наплатиле 265 илјади евра. Кичево и Неготино немаат наплатено казни, а од Општина Битола рекле дека казни се наплатуваат тековно, но нема информација колку пари се инкасирани од наплатени договорни казни од продажба на државно градежно земјиште.
Во заклучокот на истражувањето Центарот за граѓански комуникации повикува на поголема транспарентност во процесот на продажба на државно земјиште за да им се овозможи еднаков третман на сите заинтересирани и да се зголеми конкуренцијата, а со тоа и вредноста на продаденото државно земјиште.
