.webp){kind=icon}
Македонското вино е еден од неколкуте македонски извозни производи кои се препознатливи во светот. Во исто време, откупот на македонското грозје е проблем број еден во земјава секоја година во ова време. Македонија, по Грција, е втор најголем извозник на вино во регионот, на 29 место во светот. Во 2021 година по овој основ земјава инкасирала 61.4 милиони долари што е за 19,1 отсто повеќе споредено со 2020 година. Паралелно, лозарите протестираат и годинава како и скеоја година. Протести имаше викендов во Неготино, а ако до недела нема прифатливо решение за откупната цена, протетсите ќе се интензивираат.
Додека винариите успеваат крајниот производ да го пласираат на странските пазари и да направат профит, производителите на суровината, лозарите, не можат да заработат од грозјето. Велат дека од декар вранец, ако успеат да оберат 1.500 килограм грозје имаат заработувачка од еден денар на килограм или вкупно 1.500 денари. Производствто на декар смедервка пак, ги носи во минус со еден денар по килограм.
Заради ваквата ситуација, само во кавадаречкиот регион, за една година 400 фамилии се откажале од производство на грозје, вели за Блумберг Адриа, Трајче Кулев, претседател на регионалното здружение „Напредни лозари“
„Значи, целосно се откажале, ги напуштиле лозјата, воопшто не се ни пријавиле во Платежната агенција за субвенции. Сметаат дека и годинава ќе произведат 100 милиони литри вино. Но, тоа нема да се случи. Нема да имаме повеќе од 70 до 80 милиони литри. Со ваквите политики грозјето веќе не е стратешки производ во Македонија, како што беше порано“, вели Кулев.
Производната цена на килограм смедеревка изнесува 13,80 денари, откупната 13 денари
И статистиката покажува дека се намалуваат површините под лозови насади. За 25 години, површината под лозови насади е намалена за 6.000 хектари, односно во 1997 година, грозјето било засадено на 29.000 хектари, лани на 23.000.
Лозарите велат по годинашниот откуп, состојбата ќе биде уште полоша. Цената по која треба да се откупува килограм смедеревка треба да изнесува 13 денари за килограм, за вранецот 15 денари. Овие цени, според власта, се за 30 отсто поголеми од ланските.
За лозарите овие цени се на ниво на производите цени. Имено, според пресметките на Институтот за земјодeлство, за да се произведе килограм смедеревка потребни се 13, 80 денари, за килограм вранец 15,50 денари што значи, земјоделците треба да го дадат грозјето без никаква заработувачка.
„И цените што ги пресмета Институтот се ниски. Тие се исти од 2016 година, а годинава сите трошоци ни се зголемени. Една вреќа ѓубриво од 25 килограми поскапе од 700 на 2.350 денари. Водарината се зголеми од 1.860 на 2.500 денари. Нафтата од 52 на на над 100 денари за литар. Дневниците за агратите стигнаа до 1.200 денари. Ние не можеме да преживееме со овие цени“, вели за Блумберг Адриа, Дано Јошев, претседател на регионалното здружение „Тиквешки лозаро – овоштари“.
И статистиката пресмета сериозен раст на производствените трошоци во земјоделство. Најголем скок има на цената на вештачкото ѓубриво, а дел од лозарите велат дека токму заради тоа годинава и воопшто не користеле ѓубриво што влијае и на квалитетот на грозјето, но и на произведените колични.
Јошев вели дека годинава е алармантна состојбата и со праската. „Една гајба од 10 килограми, на пазарот на големо во Росоман се продава за 150 денари. Па, само гајбата со новите цени чини 40 денари. За што работиме?“, прашва Јошев.
Македонското грозје – најевтино во регионот
Според лозарите, откупната цена на килограм вранец со најмалку 18 шеќерни единици мора да изнесува 20 денари, а за килограм смедеревкасо 16 шеќерни единици – 18 денари.
„И потоа за секоја шеќерна единица над тоа да се додава по еден денар за и ние лозарите да имаме по 4 – 5 денари заработувачка“, вели Јошев.
„Во однос на регионот ние сме за десет денари на килограм пониски, а сме најпознати и најголеми производители. Во Црна Гора цената е едно евро“, вели Кулев.
Владата неделава се пофали со историски раст на откупната цена на грозјето од 30 отсто односно од три денари по килогарм, а освен новата повисока цена, за лозарите се обезбедени и повисоки субвенции.
„Преку мерката за одржување на постоечки површини со лозови насади лозарите добиваат субвенција од 40.000 денари по хектар, односно 48.000 денари по хектар за земјоделски стопанства со пријавена површина за финансиска поддршка од минимум 1 хектари до максимум 10 хектари. За одржливо производство и помали трошоци, лозарите добиваат поддршка и во субвенционирање за зелена нафта која достигна и до 100 отсто, а во услови на криза поддршка е обезбедена и преку интервентните мерки“ – се вели во соопштението.
Според Министерството за земјоделство, ваквите мерки даваат позитивни резултати во развојот на лозарството и винарството.
„Домашното просечно производство на грозје е стабилизирано на околу 270 илјади тони на годишно ниво. Додека просечното годишно производство на вино е околу 100 милиони литри“ се вели во соопштението.
