Ексклузивно Битиќи: Стапката на невработеност падна до 14,4 отсто

Стапката на невработеност во земјава заклучно со јули изнесува 14.4 отсто и тоа е најниско ниво досега, а и натаму ќе паѓа и до 2025 ќе биде едноцифрена, вели во интеврју за Блумберг Адриа, вицепремиерот задолжен за координација на економските ресори, Фатмир Битиќи. Но, проблемот со невработеноста останува затоа што во евиденцијата на Агенцијата за вработување и натаму има над 150.000 активни и пасивни невработени. Иако стопанството е „жедно“ за работници, овие невработени тешко дека можат да се вклопат на пазарот на труд затоа што дури 92 отсто од нив се функционинално неписмени. Битиќи зборува и за инфлацијата, која заклучно со август изнесува 16,8 отсто и е на рекордно ниво, но таа и натаму е во рамките на регионалниот просек. Вели дека до крајот на годината таа ќе забави и оваа, 2022, ќе заврши со стапка на инфлација од 8,8 отсто.

Блумберг Адриа: Стапката на инфлација и натаму расте и во август изнесува 16,8 отсто. Дали е ова очекувано?

Фатмир Битиќи: Она што од почетокот на годината е веќе факт е дека животните трошоци растат и тоа е поттикнато од повеќе фактори, а тие ги знаеме, здравстена и економска криза а потоа и воениот конфилкт во Украина, која направи големи дисторзии во ланецот на набавки во светски рамки.

Но, да го прошириме видикот надвор од само овој месец, за да не останеме заробени и во состојба на шок и страв дека сме во безизлезна состојба. Владата од почетокот на оваа година носи мерки како воведување на автономни мерки, намалување на ДДВ за струја, обезбедување на доволно количини на храна и енергенси, со цел ублажување на ударот и тие имаат ефект. Или, како што реков предмалку, ајде малку да го одзумираме видогледот и да видиме дека нашата стапка на инфлација се движи во просекот со регионот, а ако земеме предвид дека ние ја имаме една од најотворените економии, а оваа инфлација е увозна, инфлацијата од 16,8% во овој месец е во рамките на очекуваното. Граѓаните треба да знаат дека инфлаторниот притисок се очекува да олабави во втората половина на 2022 година, па моите очекувања се дека инфлацијата оваа година ќе ја завршиме со просечна стапка околу проекциите на Народната Банка од 8,8% или нешто малку над.

Блумберг Адриа: Владата веќе најави дека ќе усвои пакет таргетирани мерки. Кога ќе се случи тоа и за какви мерки станува збор?

Фатмир Битиќи:Она што се покажа како добра пракса за време на ковид кризата, а тоа е следење на ситуација, која е непредвидлива и променлива, и етапно и соодветно реагирање, односно на носење на мерки, го продолживме и во овој период.

Владата постојано ги носи тие мерки и тие се таргетирани. Понекогаш се за граѓаните, како субвенционирање на сметките за струја до 80%, или автономни мерки кои ги носиме во зависност од потребите на стопанството, зголемување на производството на струја и ставање на располагање на сите домашни капацитети за да се обезбеди струја, но и топлинска енергија за сите граѓани, менување на правилникот за поставување на фотоволтаични панели, намалување на царински стапки, намалување на ДДВ за енергенси со што дополнително се влијае на цените на електричната енергија... се се ова мерки кои постојано се носат и кои ќе продолжиме да ги носиме. Во моментов можеби најизложени се средните и големи компании кои се на слободниот пазар на електрична енергија, но и за нив веќе најавивме дека се преземени чекори и се почнати преговори за да им се помогне. Односно, Владата да обезбеди струја по многу поповолна цена од берзанската.

Сите треба да сме свесни и одговорни, ова ќе е тешка година, но не и ненадминлива. Секој со својот мал инпут и секако Владата со сите свои капацитети, ќе излеземе од оваа криза.

Блумберг Адриа: Цената на струјата на берзите е на рекордно ниво, домашните компании од таму купуваат струја. Цената на струјата драматично им ги зголемува трошоците и влијае на крајните производи и услуги, дали тоа  нема да биде причина за натамошен раст на стапката на инфлација? Какви се прогнозите за до крајот на годината?

Фатмир Битиќи: Секако, енормнонто зголемување на цените на енергенсите, а посебно на струјата и гасот се креатори на толку големите стапки на инфлација од кои цела Европа е дирекнто погодена, па така и ние. Владата во континуитет работи на изнаоѓање решенија кои ќе го ублажат овој ценовен шок, особено за деловниот сектор кој е на слободен пазар. Имено, премиерот и неколку колеги од владата за таа цел беа во посета кај нашите соседи, Република Бугарија, за да договорат цени што ќе бидат под берзанските, и ќе бидат дополнителна сигурност дека ќе имаме обезбедено непречено снабдување со електрична енергија до крајот на грејната сезона. Владата секако ги става на максимум сите производствени капацитети што  постојат во државата, како јавните така и приватните за да се излезе во пресрет на бизнисиот, и да се ублажи ценовниот шок т.е инфлацијата.

Во врска со прогнозите до крајот на годинава, како што и претходно одговорив, ние своите проекции ги правиме ускладено со проекциите на Народната Банка, и очекуваме инфлацијата за 2022 да биде околу 8,8%, иако најголем дел инфлацијата е увезена заради високите цени на енергенсите кои скоро 100% ги увезуваме, како и основните прехранбени продукти заради глобалниот недостаток на жито и сончоглед кои резултираат со недостаток на лебно брашно и масло за јадење чии цени се на историско највисоко ниво.

Оваа година бележиме рекордни приноси кај домашното производство на житни култури, полека, но сигурно преку мерките на Министерството за земјоделство и сончогледот го враќаме на нашите полиња на се поголеми површини, а исто така годинава до сега бележиме раст на домашното производство на електрична енергија од 25% споредено со лани. Ова е главниот фокус на кој оваа Влада работи максимално посветено за оваа увезена инфлација да ја сведе на најниско можно ниво.

Блумберг Адриа: Утре ќе ќе бидат објавени податоците за стапката на невработеност. Какви се очекувањата на Владата во овој однос?

Фатмир Битиќи:Стапката на невработеност на крајот на јули 2022 е 14,4% и она што би можел да го кажам е дека ова е најниска стапка досега, но тоа многу малку ни значи во реалноста на пазарот на трудот.

Она со што со години наназад се соочуваме е недостаток на работна сила, а голем број на активно или пасивно заведени граѓани во Агенцијата за вработување, или во бројки 117.049 активни невработени и 47.873 пасивни невработени. Ова значи дека ова е кадар кој, „жедниот“ пазар за труд не може да го впие, затоа што е несоодветен и ова е веќе децениски проблем. Само за илустрација од вкупната бројка од 117.049 лица кои на крајот на јули 2022 се активно невработени, дури 108.078 лица или 92,34% влегуваат во категоријата на „функционално неписмени“ според дефиницијата на Меѓународната организација на трудот. Ова е еден голем проблем со кој се соочува нашето општество и ние како влада преку еден мултидимензионален пристап, пред се преку активните мерки на агенцијата за вработување, максимално се залагаме овие наши сограѓани активно да се вклучат во пазарот на труд, преку преквалификација, но за жал реалноста е дека за дел од нив тоа нема да биде успешно.

Погледот напред е дека треба да се свртиме кон вработливоста, односно да го мериме кадарот  со квалификации кој е потребен на современиот пазар на труд. Ова може да се постигне преку, дуалното образование, кое од година во година расне и тоа е за пофалба и преку образовни програми кои се флексибилни и динамични за да можат да го следат развојот на пазарот на труд и потребите кои тој ги создава.

Во овие три години успеавме да ги задржиме постоечките работни места и кризата да не предизвика отпуштања, па дури и да се намали стапката на невработеност, која предвидувањата се дека ќе премине во едноцифрен процент до 2025 година.

 

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар