.webp){kind=icon}
Претседателот на САД, Џо Бајден, го потпиша законот со кој се избегнува неисполнување на долгот на неговата држава, заобиколувајќи го на тој начин катастрофалниот удар за економијата со двопартиска победа што им пркоси на очекувањата на Вашингтон.
Мерката договорена со претседателот на Претставничкиот дом, Кевин Мекарти, ги ограничува федералните трошоци за две години и го суспендира лимитот на долгот до изборите во 2024 година. Со тоа, Претставничкиот дом и Сенатот ги исчистија големите ризици, зацврстувајќи ја репутацијата на Бајден како прагматичен договарач додека се подготвува да ја интензивира својата трка за реизбор.
Бајден го потпиша законот зад затворени врати и без церемонија. Во соопштението на Белата куќа, испратено доцна синоќа, со кое се објавува потпишувањето, Бајден им се заблагодарува на конгресните лидери, вклучувајќи ги и Мекарти и лидерот на републиканците во Сенатот, Мич Меконел, „за нивното партнерство“.
Претседателот го промовираше договорот во петокот вечер, во своето прво обраќање во Овалната канцеларија, како одличен пример за неговата способност да работи во вонредни ситуации, дури и кога нацијата е длабоко поделена.
Џо Бајден и Кевин Мекарти пред американскиот Капитол на 17 март 2023 година
Фото: Yuri Gripas/Abaca/Bloomberg
„Единствениот начин на кој американската демократија може да функционира е преку компромис и консензус, и тоа е она на што работев како ваш претседател“, рече тој, додавајќи дека во моменти кога американската економија и светската економија се изложени на ризик од колапс, не постои друг начин.
Сенатот го усвои законот доцна во четвртокот, еден ден откако го одобри Претставничкиот дом. Законодавците се соочија со краен рок до понеделник за да избегнат да предизвикаат прво неплаќање на обврските на САД.
Можноста за рецесија, предизвикана од неисполнување на обврските, претставуваше една од најголемите закани за шансите на Бајден да добие втор мандат. Осумдесетгодишниот претседател, кој се соочи со прашања во врска со неговата возраст и подготвеноста за вршење на функцијата, го неутрализира сето тоа со преговарање за двопартиски договор што лесно помина низ горко поделениот Конгрес.
Олеснување на пазарот
Приносите на државните записи што достасуваат на почетокот на јуни, за кога министерката за финансии Џенет Јелен рече дека нејзиниот сектор ризикува да остане без готовина, во петокот паднаа под пет проценти. Се намалија и трошоците за осигурување на државниот долг на САД од неплаќање преку деривати. Во еден момент овој месец тие ги надминаа нивоата на обврзниците на многу пазари во развој со кредитен рејтинг далеку под оној на најголемата светска економија.
Лимитот на долгот и сметката за буџетот беа производ на повеќенеделни преговори меѓу Бајден, Мекарти и нивните заменици. Претседателот лично апелираше до пратениците да гласаат за договорот, а големо мнозинство демократи во Претставничкиот дом и Сенатот го поддржаа.
Мекарти можеби се соочи со уште поголема политичка опасност од Бајден, преговарајќи со закана дека екстремно десничарските републиканци што се обидоа да го блокираат неговото место за претседател во јануари би можеле да се обидат да го соборат ако не им се допаѓаат условите на договорот. Седумдесет и еден републиканец во Претставничкиот дом завршија со гласање против мерката, тврдејќи дека таа не ги исполнува нивните барања за намалување на трошоците. Но 149 го поддржаа, а Мекарти го избегна претстојното гласање за прекин на неговата функција.
Законот за ограничување на долгот ќе го суспендира плафонот на долгот до 1 јануари 2025 година во замена за ограничувања на федералните трошоци за одбраната и домашните програми во 2025 година. Тоа може да ги принуди владините програми да се повлечат доколку инфлацијата остане на пет проценти.
Двопартиски договор
И Бајден и Мекарти извојуваа победа со договорот. Претседателот се соочи со потсмев од некои во неговата партија за време на кампањата во 2020 година, кога предвиде дека републиканците ќе доживеат просветлување и ќе почнат повторно да соработуваат со демократите во ерата по Доналд Трамп.
Иако земјата историски остана поларизирана, договорот за ограничување на долгот е последниот во низата двопартиски договори, како и законот за инфраструктура и субвенции за домашно производство на чипови, што Бајден може да ги искористи за да тврди дека бил во право.
Белата куќа тврди дека републиканците во Претставничкиот дом добија ограничување на трошоците во кој било буџетски договор. За Мекарти законот покажа дека тој може да ја придобие поддршката зад двопартискиот договор дури и покрај сомнежите предизвикани од неговиот неуреден избор за спикер на Домот претходно оваа година.
Договорот доби поддршка од приближно две третини од републиканците во Претставничкиот дом, иако беа потребни гласови и од демократите за да се усвои. Калифорнискиот републиканец исто така го принуди Бајден да преговара за зголемување на лимитот на долгот, нешто што претседателот рече дека нема да го направи. Тоа исто така означи пресвртница кон намалување на владините трошоци по серијата рекордни итни мерки за ублажување на ковид-последиците и историскиот даночен, здравствен и климатски закон, како и инфраструктурниот пакет на Бајден.
Ограничувањата на трошењето би можеле да имаат голем ефект врз одредени луѓе, вклучувајќи ги и младите дипломирани студенти, кои мора да продолжат со исплата на студентскиот заем, и Американците со ниски приходи што добиваат помош за храна и кои се соочуваат со нови ограничувања на своите бенефиции или намалување на услугите.
Економистите на „Морган Стенли“ (Morgan Stanley) проценуваат дека целокупниот пакет ќе има „незначително влијание“ врз американската економија, но веројатно ќе го намали растот следната година.
