Време на паника и нови рекорди - пет вести на денот

Паника владее на пазарот на бакар, каде што трговците брзаат да ги завршат испораките кон САД пред новите царини на Доналд Трамп да стапат во сила на 1 август. Според новите навестувања од Трамп, САД планираат воведување на 50 отсто царина на увоз на бакар, потег што би можел да стави крај на многу профитабилната трговија што ја водат трговците со месеци. Само неколку часа по најавата, фјучерсите во Њујорк скокнаа и достигнаа премија од 25 отсто над меѓународниот репер (цената на Лондонската берза за метали – LME).

Добро утро, ви пишува Владимир Николоски од дигиталната редакција на „Блумберг Адрија“. Подолу петте вести што ги издвоивме за почеток на денот.

Колку пари „се вртат“ во менувачниците и што по воведување на еврото?

Бугарија деновиве доби зелено светло од лидерите во Европската унија да го воведе еврото како своја официјална валута, почнувајќи од 1 јануари 2026 година, со што земјата ќе стане 21-та членка на еврозоната. Бугарија е членка на ЕУ од 2007 година, а претходно, во 2023 година и Хрватска го воведе еврото, после 10 години формално членство во Унијата. Членството во еврозоната има свои предности и мани.

Некои од придобивките се што престанува валутниот ризик за кредитите, штедењето и инвестициите; се олеснува извозот, а увозот е помалку ризичен; им олеснува на туристите; се олеснува инвестирањето во земјата, купувањето недвижнини од странци; се зголемува кредитниот рејтинг на земјата, итн. А, веројатно меѓу најпогодените бизниси од воведувањето на евро во земјите од регионов се менувачниците – претежно мали семејни бизниси коишто без малку остануваат без работа, затоа што најголемиот дел од прометот им е токму со евра.

Кој води во трката за осигурителниот пазар во Македонија?

Натпросечно големиот износ на улатени премии за имотно осигурување во март, на осигурителната компанија „Еуролинк“ ѝ ја донесе водечката позиција на пазарот за неживотни осигурувања на крајот од првиот квартал во 2025 година. Иако 2024 година како лидер според бруто-полисираната премија (БПП) ја заврши „Македонија осигурување“ со 17,6 отсто пазарен удел (поради присоединувањето на осигурителната компанија „Винер – Виена иншуренс груп“ кон „Македонија осигурување“, која е исто така дел од австриската групација, н.з.), во првиот квартал годинава најголема вредност на БПП од 16,7 милиони евра има „Еуролинк“, од кои 10 милиони евра се само за имотно осигурување во март. 

Според податоците на Агенцијата за супервизија на осигурувањето и Националното биро за осигурување, пазарниот удел на „Еуролинк“ на крајот од првиот квартал бил речиси една четвртина (24,7 отсто), пред „Македонија осигурување“ со 14,3 отсто, „Триглав“ со 12,1 отсто, „Уника“ и „Кроација осигурување“ со по 10 отсто итн. 

„Енвидија“ е првата компанија што достигна вредност од четири трилиони долари

„Енвидија“ стана првата компанија во историјата што достигна пазарна вредност од четири трилиони долари, зацврстувајќи го својот статус како главен столб на глобалниот финансиски пазар. Акциите вчера скокнаа за 2,8 проценти, на 164,42 долари, со што ја пробија таа граница, означувајќи зачудувачко закрепнување по тешкиот почеток на годината, кога стравувањата за трошење предизвикани од кинескиот „Дипсик“, заедно со трговската војна на претседателот Доналд Трамп, влијаеја на расположението за ризик.

Во 2025 година акцијата на оваа компанија порасна за повеќе од 20 проценти, а од почетокот на 2023 година е во пораст за повеќе од 1.000 отсто. „Енвидија“ сега учествува со 7,5 проценти во индексот S&P 500, што е блиску до најголемото влијание во историјата. 

Нов рекорд на криптото - биткоинот првпат надмина 112.000 долари

Биткоинот за првпат скокна над 112.000 долари, поставувајќи нов рекорд заедно со широк раст на ризичните средства што ги зафати како големите така и малите технолошки акции. Оригиналната криптовалута порасна дури за 3,1 отсто, на 112.009 долари, доведувајќи го својот раст за годинава блиску до 20 проценти.

Овој потег го нагласува шпекулативниот замав што ги зафаќа пазарите дури и кога претседателот Доналд Трамп објавува нов бран царини. Растотот на криптото е далеку од изолиран: средбата на „Енвидија“ со вредност од четири трилиони долари помогна индексот S&P 500 да се приближи до рекорд, а инвеститорите што заработуваат брзо се приклучуваат во берзанската битка.

Заборавениот енергетски адут повторно привлекува инвеститори

Вештачката интелигенција е дигитална, но нејзините потреби стануваат многу физички. Потребни се повеќе простор, вода и, најважно, енергија. Бидејќи технолошките компании брзо ги зголемуваат своите можности за вештачка интелигенција (ВИ), клучно ограничување повеќе не е алгоритмот туку електричната мрежа.

Според процените на Меѓународната агенција за енергија - МЕА (англ. IEA), до 2030 година центрите за податоци би можеле да трошат речиси 950 терават-часа електрична енергија годишно - двојно повеќе од денес и приближно еднакво на годишната потрошувачка на Јапонија. Речиси половина од тој скок ќе биде поттикнат од вештачката интелигенција, особено поради обуката на енергетски интензивни модели и работењето на чипови оптимизирани за ВИ.