Слабата рубља е темпирана бомба под руската економија

За 18 месеци откако Русија ја започна војната против Украина, западните земји воведоа повеќе од 13.000 различни форми на санкции, но економијата на земјата не покажува знаци на колапс.

Напротив, Меѓународниот монетарен фонд предвидува дека руската економија годинава треба да порасне за 1,5 отсто, а со тоа и повеќе од економиите на Германија или Велика Британија.

Кремљ сака да нагласи дека санкциите не функционираат, а одредени западни набљудувачи изразија слични резерви за санкциите.

Сепак, остриот пад на вредноста на рубљата, која месецов е валута со најлоши перформанси меѓу земјите во развој, покажува дека работите не изгледаат добро за Русија.

Централната банка на Русија неделава на вонреден состанок мораше да ја зголеми основната каматна стапка на 12 отсто од 8,5 отсто. Овој потег е насочен кон сузбивање на инфлацијата, која доаѓа нужно со слабеењето на рубљата.

Не треба да се очекува дека слабеењето на рубљата ќе го принуди рускиот претседател Владимир Путин да ја прекине војната, но санкциите постигнаа барем една цел: намалување на приливот на пари во руската економија. Москва нема друга опција освен да ги насочи парите кон воената машина, што полека ја прави економијата неодржлива. Така, Западот треба да продолжи да цели на изворите на приходи на Русија и да работи на недореченоста во санкциите.

Движењето на рубљата од ниво од 53 рубли за долар во јуни минатата година до 100 рубли за долар една година подоцна е показател за подлабоки проблеми. Непосредниот двигател на слабеењето на рубљата во јули беше секако краткиот бунт на Евгениј Пригожин и неговата група „Вагнер“.

Но клучните причини лежат во промената на структурата на побарувачката на пазарот, главно намалените приходи од извозот на нафта и гас поради ембаргото на Европската Унија за увоз на нафта и нафтени деривати, плафонот на цените наметнат од Г7 и пренасочувањето на овие извори на енергија на други дестинации.

Иако Русија успеа да пренасочи значително количество од својата нафта од европските на азиските пазари, трансакциските трошоци се зголемија, а за европскиот пазар на гас нема замена. Можноста дополнително да се намали нивото на плафонот на цените и уште построгата примена на санкциите значат дека изгледите за рускиот извоз се влошуваат. Дури и ако руската економија сега изгледа самоуверено, на среден рок падот на приходите од извозот ќе доведе до дополнително слабеење на рубљата и, следствено, инфлација.

Рубљата делумно ги замени странските валути во приходите од извозот, па сега учествува со 39 отсто, што го намалува нето-приливот на девизи во земјата. Постои и нерамнотежа во побарувачката на валути: на извозниците им требаат кинески јуани, додека увозниците сакаат долари и евра. Во претходните години, кога рубљата ја загуби својата вредност, странските фондови и глобалните инвестициски банки дејствуваа за да ја искористат ситуацијата. Нивното присуство ги порамнуваше флуктуациите на пазарот. Сега ги нема, а нестабилноста на курсот е загарантирана. Оваа нестабилност ги ослабува платежните и штедните функции на валутата. Граѓаните и бизнис-секторот ќе ги намалат трошоците и ќе ги одложат инвестициите.

Движење на курсот на рубљата во однос на доларот Bloomberg Mercury

Се разбира, Путин секогаш може да се врати на старата тактика да ги повика шефот на „Роснефт“, Игор Сечин, и другите извозници и да побара од нив да вратат девизи во земјата. Но „рачното управување“ со рубљата нема суштински да ја промени ситуацијата.

Главниот противник на рубљата е самата руска држава. Нестабилноста и падот на вредноста се резултат на новите економски политики поради војната и санкциите. Она што Кремљ го нарекува „структурна трансформација на економијата“ не е ништо повеќе од воен кејнзијанизам, односно поттикнување раст преку зголемени воени трошоци.

Како и во времето на Советскиот Сојуз, војната создаде цели групи што имаа корист од тоа, од воено-индустриските постројки и сродните произведувачи до воениот персонал и нивните семејства, кои се дел од државниот сектор.

Минатата година трошоците за одбрана се зголемени за 9,2 отсто, на 86,9 милијарди долари, покажуваат податоците на институтот СИПРИ (SIPRI).

Во првата половина годинава веќе достигнаа 72,2 милијарди долари. Заедно со трошењето во социјалниот сектор, тоа е веќе повеќе од една третина од вкупната државна потрошувачка, односно двојно повеќе од пред војната.

Военото производство ги повлекува другите индустрии, ја зголемува побарувачката за увоз, го поддржува бруто-домашниот производ и става пари во џебовите на обичните Руси. Реалните приходи пораснаа во областите со воено производство, според Рускиот државен институт за статистика, како и во областите со голем број професионални војници, како на пример во Чеченија. Воената индустрија работи 24 часа и привлекува луѓе од цивилниот сектор со повисоки плати и ослободување од воена служба. За да ги задржат луѓето, другите економски сектори исто така мораа да ги зголемат платите. Така, поставена е основата за забрзана инфлација.

Значителен дел од државната и личната потрошувачка се троши на увоз, а враќањето на предвоеното ниво на увоз ја стимулира побарувачката на девизи. Сè додека владата не ги намали трошоците што го поттикнуваат увозот, курсот на рубљата ќе остане слаб.

Bloomberg

Довербата во рускиот финансиски систем забрзано пропаѓа, а доказ за тоа е постојаниот одлив на капитал. Девизните депозити во руските банки во јуни се намалени за 9,1 милијарди долари, на 152,4 милијарди. Од почетокот на 2022 година до мај 2023 година, износот на руските депозити во странство, главно во Ерменија, Грузија и Казахстан, се зголеми на 43,5 милијарди долари.

Се чини дека нема помош за рубљата. Замрзнувањето на откупот на девизи од август до крајот на годината, како што утврди централната банка, е само палијативна мерка.

Катастрофалната војна на Путин и санкциите не ја урнаа руската економска тврдина, но под неа поставија темпирана бомба. Каков било пад на побарувачката на пазарот е малку веројатен бидејќи војната продолжува и земјата се подготвува за претседателски избори. Поради санкциите, Русија не може сама да произведува некои технолошки софистицирани уреди, па зависноста од увоз само ќе расте.

Нестабилниот и слаб курс на рубљата сведочи за нерамнотежата што ја поттикна Кремљ. Кога војната ќе заврши, ненадејната промена на побарувачката од надуениот воен сектор во цивилниот сектор ќе биде силен шок, кој ќе биде невозможно да се апсорбира безболно. Како што покажува историјата, тоа било невозможно и за претходникот на денешна Русија, Советскиот Сојуз.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар