Недвижностите во регионот ќе поевтинат најмногу за пет проценти во 2024-та

Условите на високи каматни стапки и неизвесното економско опкружување немаа значително влијание врз цените на недвижностите во регионот, кој исто така забележа раст на годишна основа во третиот квартал од 2023 година. Пазарите на недвижности во регионот Адрија се доста специфични поради високиот процент на сопственост на недвижен имот, но купувањето недвижен имот често е инвестициска алатка. Според податоците од 2020 година, во Србија, Словенија и во Хрватска над 30 проценти од испитаниците поседуваат дополнителен недвижен имот (не мора да биде станбен), покрај оној во кој живеат, додека истиот процент на ниво на ЕУ27 бил нешто над 20 проценти. Добар пример е тековната инфлаторна епизода, која им даде на цените на недвижностите опасен ветер поради добрата побарувачка, бидејќи недвижностите генерално се сметаат за добра заштита од инфлација. Секако, тука е и елементот на трошоците - поскапи материјали и поскапа (и сè поскудна) работна сила, што исто така придонесе за растот на цените.

Трендовите на цените на недвижностите во регионот Адрија се слични - по период на интензивен раст на цените, гледаме забавување во 2023 година, но цените на недвижностите сè уште растат.

Цените на становите во Србија во третиот квартал од 2023 година имаа годишен раст од 8,2 проценти, што ни укажува дека и покрај значително намалениот број трансакции и забавеното станбено кредитирање, продавачите сè уште имаат простор да ги зголемат цените, иако со најниска стапка од 2018 година.

Цените во Словенија растат најбавно од пандемијата во 2020 година, со стапка на годишен раст од 5,4 проценти во третиот квартал од 2023 година.

Цените на новоградбите во БиХ во истиот период имаа годишен раст од четири проценти, но оваа стапка всушност го одразува делумното стабилизирање на цените, кои интензивно пораснаа во текот на 2022 година (на пример, 47,5 проценти годишен раст во третиот квартал на 2022 година).

Во Македонија исто така забележуваме континуиран раст на цените, но повторно побавен – годишен раст од седум проценти во четвртиот квартал од 2023 година, по дури осум квартали двоцифрен раст на цените.

Хрватска е единствената земја што  продолжува да бележи двоцифрена стапка на раст на цените на недвижностите од 10,9 проценти во третиот квартал од 2023 година (водечки раст на цените во еврозоната), но повторно понизок во споредба со претходните квартали и покрај еднократните ефекти, како што се влегувањето во еврозоната и последната програма за заеми за домување.

На прв поглед, ова укажува на значителен отпор на цените на недвижностите, не само кога се гледа односот со каматните стапки туку и во споредба со одредени земји што моментално се окупирани од криза на пазарите на недвижности, особено скандинавските, каде што цените веќе неколку квартали паѓаат до тој степен што го загрозуваат самиот економски раст. На ниво на ЕУ, цените паѓаат два последователни квартала, а тоа во голема мера е поттикнато од падот во Германија и Шведска, но и во некои други земји. Во рамките на ЕУ, 10 од 27 земји забележуваат пад на цените на станбените недвижности од година на година. Сепак, за сите земји, освен за Финска, тоа е всушност корекција на цените во рок од три години - цените паѓаат, но сè уште се над цените на станбените недвижности во однос на третиот квартал од 2020 година. Овој тренд само ни ја потврдува неодржливоста на растот на цените од претходните периоди, односно дека надуените цени на недвижностите во претходните периоди почнаа да се коригираат надолу откако дојде фазата на зголемени каматни стапки како еден од најрелевантните „тригери“.

Очекуваме слично сценарио во регионот Адрија, иако тоа значително ќе биде ублажено со растот на достапноста на становите и очекувањата дека каматните стапки ќе почнат да се намалуваат во 2024 година. Растот на достапноста на становите го гледаме во побрзиот раст на платите во однос на растот на цените на станбените недвижности, што е видливо на примерот на сите земји во регионот. Растот на достапноста, се разбира, не значи автоматски подобра побарувачка, бидејќи не ги вклучува стапките на инфлација, ниту растот на каматните стапки, но сепак делумно укажува на подобар капацитет на вработените да купуваат недвижен имот - било поради потенцијалот за повисоките заштеди, било поради можноста за повисока граница на задолжување. Ова е еден од факторите што ќе го ограничат остриот пад на цените на недвижностите, на кој може да се додаде подобрувањето на пазарите на трудот, каде што има потенцијал за раст на вработените, како и високиот депозитен потенцијал што може да се активира веднаш штом цените ќе почнат да паѓаат. Ако на тоа се додаде и намалувањето на каматните стапки во 2024 година, очекуваме корекција на цените на недвижностите од околу минус пет проценти до крајот на годината во регионот Адрија, со пристрасност повеќе кон стабилизација на пазарот отколку кон посилна корекција.

 

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар