Топ 10 најголеми емисии на корпоративни обврзници во регионот Адрија

Со неодамнешното издавање обврзници во износ од 900 милиони долари, „Телеком Србија“ постави рекорд во регионот Адрија по износот на поединечни емисии на корпоративни обврзници. Сепак, на листата на 10-те најголеми регионални изданија, „Телеком Србија“ моментално е единствениот српски претставник, а најмногу има од Хрватска - предводени од групацијата „Фортенова“.

Српската телекомуникациска компанија успешно издаде меѓународни корпоративни обврзници на берзата во Даблин, при што побарувачката ја надмина понудата повеќе од пет пати и изнесува 5,5 милијарди долари. Големиот интерес позитивно се одрази на намалувањето на каматната стапка од 7,5 на седум проценти, што дополнително ги подобри условите за финансирање.

„Претходната обврзница издадена од ’Телеком Србија‘ имаше варијабилен купон составен од тримесечен белибор зголемен за 2,95 проценти. Имајќи предвид дека тримесечниот белибор во моментов е 4,94 проценти, годишниот товар што го носи старата обврзница е речиси осум проценти годишно. Тоа значи дека купонот на новата емисија ќе биде помал со оглед на тоа што новата емисија има фиксен купон од седум проценти годишно“, вели аналитичарот на „Блумберг Адрија“ Немања Ѓурѓевиќ.

Од друга страна, во наредниот период се очекува натамошно намалување на каматните стапки, а се очекува во одреден момент белиборот зголемен за каматата од 2,95 проценти да падне под седум проценти годишно, додаде тој.

„Но ’Телеком Србија‘ ја има на располагање опцијата ’повик’ (call) со која може да ја затвори новата обврзница веќе во четвртиот квартал од 2026 година, односно да ја рефинансира со нова емисија со потенцијално пониска каматна стапка доколку пазарните услови се различни и доколку задолженоста на компанијата дополнително се намали“, вели Ѓурѓевиќ.

Bloomberg Adria

Како што појасни тој, опцијата „повик“ при издавање обврзници е иста како кога населението зема кредит од банка – „Телеком Србија“ има можност за предвремен откуп на обврзницата, односно враќање на позајмената сума. „Единствената разлика е во тоа што има поголема флексибилност во кредитирањето на домаќинствата и, по правило, главницата може да се затвори во секое време“.

Најмногу емисии од Хрватска

Врз основа на податоците што ги собра „Блумберг Адрија“, „Телеком Србија“ со сума од 900 милиони долари се најде на првото место на регионалната листа на издавачи на корпоративни обврзници. Второто, третото и петтото место ѝ припадна на хрватската „Фортенова“, компанијата што го презеде работењето на познатиот хрватски конгломерат „Агрокор“ во 2019 година. Компанијата се смета за најголем малопродажен синџир во регионот, како и најголем работодавец и производител на храна во категориите пијалаци, производство на масло, производство и преработка на месо и земјоделско производство. Поранешниот „Агрокор“ во 2012 година издаде неколку обврзници – прво во износ од 396,03 милиони евра, а потоа во износ од 300 милиони долари и 418,9 милиони евра.

Значајна сума забележа и „Загребачки холдинг“ (четврто место), кој првенствено дава услуги од општ интерес, по принципот на јавна услуга. Таа лани издаде корпоративни обврзници во вредност од речиси 335,58 милиони евра.

Остатокот од листата го пополнуваат уште три хрватски компании: нафтената компанија ИНА, градежната компанија „Ланиште“ и лидерот во областа на стоки за широка потрошувачка „Атлантик група“; како и две словенечки: производителот на челик „Словенска индустрија Јекла“ и енергетската компанија „Ген-И“. Сите овие емисии вредеа помалку од 55 милиони евра.

Кога станува збор за Хрватска, од која дојдоа најмногу емисии, минатата година, според евиденцијата на Централното клириншко депозитарно друштво, издадени се 14 корпоративни обврзници, а годинава до крајот на септември уште 16, што говори во прилог на бавниот но сигурен раст на нивната популарност. Искуствата на одредени компании, како што се споменатите ИНА или „Атлантик“, покажуваат дека со поволни услови обврзниците може да бидат еднакви на добивка на лотарија, а заштедите за компаниите може да бидат милионски.

Lana Slivar Dominić/Hina

Одлуката за финансирање преку обврзници или кредити на крајот зависи, се разбира, од пазарните услови и од она што се подготвени да го направат менаџерите и сопствениците на бизниси. Ризик има и во двата случаи, с како што овие две хрватски компании може да се земат како пример каде што сè поминало совршено, може да се најдат и спротивни случаи.

Финансирањето на бизнисот преку корпоративни обврзници сè уште е непопуларно во Србија и во регионот. Аналитичарот на „Ипопема секјуритис“ (Ipopema Securities) Владан Павловиќ оценува дека пазар за овие обврзници всушност речиси не постои.

„Имаме само неколку емисии во Србија, така што повеќе станува збор за исклучоци отколку за воспоставена практика. Не е особено подобро во некои соседни земји како Хрватска и Словенија. Веројатно главната причина за тоа е фактот што е многу полесно и поевтино за локалните компании (во однос на дополнителни трошоци) и да добијат заем од банки со кои имаат воспоставено долгорочна соработка наместо да поминуваат низ процедура на издавање обврзници, која вклучува и проспект, анимирање инвеститори, посреднички провизии...“, наведува Павловиќ во коментар испратен до „Блумберг Адрија“ преку мејл.

Depositphotos

Според неговата процена, големите компании веројатно би биле најдобри на ова поле во иднина - во смисла дека најлесно би се одлучиле за емисија поради нивната репутација, големина и кредибилитет. „Сето ова им дава можност да привлечат инвеститори - домашни, но и странски - односно евентуално да ја издадат обврзницата на меѓународниот пазар“.

Мотивот би можел да биде задолжување по пониски стапки од оние што може да се добијат кај банките, меѓутоа соговорникот на „Блумберг Адрија“ посочува дека моментално сме во бран на пад на каматите, па и тоа сега е под знак прашалник.

Кога станува збор за помалите компании, Павловиќ наведува дека мотив за ваков потег можеби би имале оние што воопшто не можат да добијат банкарски заеми или барем не под прифатливи услови. „Но во тој случај влегуваме во полето на поризични, односно шпекулативни обврзници“.

Исто така, додава тој, постои можност за обврзница да се одлучат и компании што имаат потреба од големи средства, кои банките не би можеле да ги обезбедат без здружување.

Српската берза ја чека првата корпоративна обврзница - НИС може да го скрши мразот

NIS

Да потсетиме, според досегашните најави, првата емисија на корпоративни обврзници на српскиот пазар на капитал треба да се случи до крајот на годинава. Тоа треба да биде почеток на првата фаза од обидот за ревитализација на домашната берза.

Пионер може да биде Нафтената индустрија на Србија (НИС), чии претставници ќе расправаат за изложбата на собранието на акционери закажано за 15 ноември. Издавањето на првата обврзница на НИС во историјата ќе биде една од двете точки на дневен ред, се наведува во краткиот поднесок до Белградската берза, без дополнителни детали.

Бидејќи НИС не може да се задолжува на меѓународниот пазар, Павловиќ очекува дека во тој случај обврзницата веројатно ќе им биде понудена со малку повисока камата на домашните банки, а можеби и на поширок круг инвеститори.

Една компанија не мора да излегува на берза за да издава должнички хартии од вредност, ниту пак издавањето такви хартии од вредност ги стимулира акционерството и убедувањето на сопствениците на компаниите да ги стават своите чеда на берза, но сепак се смета дека издавањето на корпоративниот долг може на мала врата да привлече бизнисмени на берзата.