Царинската војна на претседателот на Соединетите Американски Држави, Доналд Трамп, прерасна во – покрај економски и политички – и во психолошки феномен, кој продира во стратегиите на инвеститорите на американскиот пазар на капитал. Трговците, по правило, секогаш се во потрага по шеми на однесување на акциите како насоки за тргување, па изминатите месеци донесоа и практични водичи за инвестирање во ерата на Трамп, а нивната успешност деновиве повторно се става на тест, додека тензиите меѓу САД и Кина се заоструваат.
Имено, откако Кина на 9 октомври објави нови ограничувања за извоз на минерали, Трамп реагираше речиси веднаш и се закани со царини од 100 отсто на увозот од таа азиска земја. Овој потег го продолжи надмудрувањето меѓу Вашингтон и Пекинг и предизвика потреси на финансиските пазари. Веќе на 10 октомври, само кратко време по предлогот на Белата куќа за воведување широки царински мерки, американските акции го забележаа најлошиот ден во последните шест месеци, пишува „Блумберг“.
А потоа, околу 48 часа подоцна, Трамп повлече рачна кочница и во објава на Трут соушл наведе дека САД „сакаат да ѝ помогнат на Кина, а не да ѝ наштетат!!!“. Следното утро берзите повторно силно пораснаа.
Прочитај повеќе

Агресивните потези на Пекинг предизвикуваат глобален отпор
Американскиот министер за финансии Скот Бесент навести формирање на нова коалиција, велејќи дека американските власти „разговараат со нашите европски сојузници, со Австралија, со Канада, со Индија и азиските демократии“ за да се оформи заеднички одговор.
пред 22 часа

Трамп се заканува со царини за кинеското масло поради бојкотот на сојата
Трамп најави можен прекин на трговијата со кинеско масло за јадење поради бојкотот на сојата, отворајќи нов бран тензии меѓу САД и Кина.
15.10.2025

Кина ја засилува трговската војна со САД со ограничувања во транспортот
Кина го засили трговскиот судир со САД со нови санкции и закани за контрамерки, разнишувајќи ги пазарите и зголемувајќи го притисокот врз Јужна Кореја.
14.10.2025

Црвени линии од Кина, закани од Трамп - ќе попушти ли некој?
„Заканите со царини не се начин на кој се гради однос со Кина“, порача викендов кинеското Министерство за трговија...
12.10.2025

„Не грижете се“, вели Трамп по воведувањето царини од 50 отсто за Индија
„Индија и САД имаат посебен однос. Нема причина за загриженост. Понекогаш имаме свои моменти“, изјави американскиот претседател.
07.09.2025

По казната за „Гугл“, Трамп се закани со нови царини за Европската Унија
ЕУ ѝ ја изрече за „Гугл“ на „Алфабет“, поради злоупотреба на доминантната позиција преку фаворизирање на сопствените платформи за рекламирање
06.09.2025
Треба да се каже дека американскиот претседател во средата и официјално потврди дека САД се во активна трговска војна со Кина, а рокот за постојните царински олеснувања меѓу двете земји истекува на 10 ноември, доколку во меѓувреме не биде продолжен.
Со повторното доаѓање на Трамп на власт, експертите од различни области ја истакнуваа неговата непредвидливост како клучна карактеристика на неговиот стил, а пазарите, парадоксално, почнаа да ја наградуваат токму таа непредвидливост, бидејќи научија од неа да извлекуваат профит. Така се појави популарната берзанска тактика TACO.
Што е TACO?
Инвеститорите, во морето од свои ексел-табели и графикони, во изминатите месеци на своите пресметки додаваат и специфични параметри што по правило не се баш јасно мерливи, предвидливи, ниту пак рационални. Ова суштински само по себе не е нова практика, бидејќи трговците често се обложуваат на различни податоци, како што се каматните стапки, инфлацијата, индустриските показатели и слично. Но ова е нова форма на таа практика, односно шпекулација, поврзана со расположението на претседателот на САД и тонот на неговите објави. Со други зборови, овие денови се тргува според процените на темпераментот на Трамп.
Bloomberg
И таму е забележан еден образец: претседателот прво се заканува со огромни царини, акциите паѓаат, потоа го ублажува ставот и пазарот повторно закрепнува.
„Волстрит“ научи да го искористи тоа така што ги купува водечките акции (во рамките на индексот S&P 500) веднаш штом ќе паднат, очекувајќи дека Трамп наскоро ќе се откаже од царините и со тоа повторно ќе го подигне пазарот. Аналитичарите ја нарекоа оваа тактика TACO-трговија, што е акроним за „Trump Always Chickens Out“ („Трамп секогаш на крајот се повлекува“). Терминот го смисли колумнист на „Фајненшел тајмс“, а потоа го прифатија трговците што се обидуваат да се снајдат меѓу десетиците промени што Трамп ги воведе во царинската политика и ги најавуваше во првите месеци од својот претседателски мандат.
Да потсетиме, првиот човек на САД во април предизвика пазарен хаос и пад на побарувачката за американски обврзници кога воведе царини и до 50 отсто за десетици трговски партнери на земјата. Белата куќа ги демантираше извештаите за можно попуштање, додека претседателот на социјалните мрежи ги повика инвеститорите да „останат кул“ и порача дека е „извонредно време за купување“. Неколку часа подоцна, Трамп објави дека остава на „пауза“ дел од царините, поставувајќи ги на 10 отсто за 90 дена, во обид да отвори простор за преговори. Како одговор на тоа, акциите го забележаа најголемиот раст од 2008 година.
Како реагираат американските акции
Трамп во април прво предизвика пазарен хаос, а потоа најсилен раст на акциите од 2008 година
Bloomberg
Ова досега беше само највпечатлив пример на попуштањето на Трамп и последователна реакција на акциите, но слични сценарија се видени повеќепати годинава. Толку многу што берзата во еден момент почна сè повеќе да ги игнорира неговите закани со царини, со што се намали и потенцијалот за заработка преку TACO-стратегијата.
Мајската анализа на Денис де Бушер од компанијата „22В рисрч“ (22V Research) покажа дека уште тогаш чувствителноста на индексот S&P 500 на вестите за царините значително опаднала во однос на април.
Но, далеку од тоа дека TACO е „мртов“. Напротив – откако Трамп неодамна покажа подготвеност да преговара со Кина, директорот за тактички стратегии за секторот акции во банката „Барклејс“ (Barclays) им порача на клиентите дека „пазарот веднаш ја засили TACO-трговијата до максимум“.
Популарниот финансиски билтен „Кобеси“ (The Kobeissi Letter) во неделата објави своевиден водич за инвеститорите, каде што чекор по чекор се наведуваат фазите на развој на американските царински случувања:
- Трамп објавува загатлива порака за можно воведување царини за одредена земја или сектор – пазарот почнува благо да паѓа.
- Трамп најавува висока царинска стапка (50 отсто и повеќе) и пазарот се урива, при што се елиминираат слабите позиции.
- Купувачите што купуваат при пад влегуваат на пазарот, но лажниот раст доведува до нови минимуми, каде што „паметниот капитал“ почнува да купува.
- По затворањето на берзата во петок, претседателот Трамп повторно ги потврдува новите царини за да го зголеми притисокот.
- Во сабота, земјата што е цел на новите царини обично реагира или дава изјава.
- Во недела, пред отворањето на фјучерсите, Трамп објавува дека „работи на решение“.
- Фјучерсите во неделата во 18 часот по источноамериканско време бележат нагол скок на цените, но почнуваат да го губат замавот до понеделник наутро.
- По отворањето на пазарот во понеделник, министерот за финансии Бесент се појавува во живо на телевизија и ги смирува инвеститорите.
- Во текот на наредните две до четири недели, различни членови на администрацијата на Трамп најавуваат можност за постигнување трговски договор.
- Потоа Трамп објавува нов трговски договор, а берзата достигнува рекордно ниво.
- Следува повторување на овие чекори.
„Дел од нашиот силен принос од почетокот на годината произлегува токму од следењето на овој план во периодите на трговски тензии. Соединетите Американски Држави моментално се на шестата фаза со Кина“, наведено е во објава на социјалната мрежа X.
„Тоа се вика преговарање“
На почетокот на годинава, за TACO-стратегијата се огласи и самиот Трамп, вознемирен поради сугестиите дека Волстрит верува дека тој, во суштина, не е подготвен да ги спроведе своите екстремни закани со царини.
Тогаш изјави дека неговите повторени повлекувања всушност се дел од стратегијата за постигнување трговски отстапки. „Тоа се вика преговарање“, рече американскиот претседател во мај, додавајќи дека тој намерно „го поставува бројот на смешно високо ниво“, а потоа „малку го намалува“ за време на преговорите.
Bloomberg
На еден од настаните во Овалната соба, прашањето на новинар за TACO-трговијата предизвика жестока реакција од Трамп, кој рече дека почесто го критикуваат затоа што е премногу остар во своите извршни одлуки, а прашањето го нарече „злобно“.
„Тие денес немаше да бидат тука на преговори доколку не воведев царина од 50 отсто“, изјави Трамп, мислејќи на високите давачки за европските добра што ги објави во тој период. „Тажно е што, кога конечно ќе постигнам договор со нив, тие велат: ‘О, беше кукавица. Беше кукавица’. Неверојатно е тоа“, додаде Трамп.
Колку вреди TACO-трговијата
Стратегот Чарли Мекелигот од компанијата „Номура холдингс“ (Nomura Holdings) ја пресмета TACO-трговијата во една јунска анализа. Тој утврдил дека инвеститорите што се обложувале на пад на фјучерсите на индексот S&P 500 секојпат кога Трамп ќе ја заостри трговската реторика, а потоа ги купувале повторно пет дена подоцна, оствариле принос од 12 отсто од почетокот на февруари. Наспроти тоа, инвеститор што би го држел портфолиото пасивно, без тргување, би останал речиси на истото ниво по серијата турбулентни пазарни осцилации.
TACO е во согласност со познатата инвестициска стратегија на „купување при пад“, односно купување акции кога пазарот краткорочно слабее, со очекување за брзо закрепнување.
Тоа значи дека оние што се раководат според TACO-правилото, всушност, постапуваат спротивно од повеќето активни трговци. Имено, во случајот со царините на Трамп, голем број инвеститори ги продаваат акциите од страв од рецесија, бидејќи таквите трговски давачки може повторно да ја зголемат инфлацијата и да го забават економскиот раст, поради тоа што ја поскапуваат увозната стока. Царините исто така ги зголемуваат цените за потрошувачите, ја нарушуваат довербата и ја намалуваат куповната моќ на населението. А кога Трамп ќе се откаже, ќе ги одложи или ќе ги намали царините, повеќето повторно купуваат акции, очекувајќи дека трговската војна се смирува.
Bloomberg
Трговската политика на Трамп, со честите осцилации меѓу закани и повлекувања, создаде нов вид пазарна динамика. Но економистите предупредуваат дека зад краткорочните профити се крие подлабоко нарушување – свет во кој пазарот повеќе не реагира само на економската логика туку и на психологијата на еден човек. А тоа, на долг рок, не ветува стабилност.
Во исто време, постои и ризик Трамп навистина да ги спроведе најавените царини, со што стратегијата на „купување при пад“ би можела да се претвори во колективна замка.
Во тој контекст, познавачите укажуваат дека TACO-трговијата содржи „семе на сопствената пропаст“, како што порано ја опиша колумнист на „Ројтерс“ (Reuters). Односно, колку повеќе инвеститорите веруваат дека Трамп ќе попушти, толку ќе биде поголем шокот ако не се случи тоа. Притоа, растечките пазари бараат негово попуштање за да се избегне подлабока корекција, но наедно ги прават тие попуштања помалку веројатни – бидејќи колку повеќе растат пазарите и изгледа дека сè функционира, толку повеќе американскиот претседател може да чувствува дека неговата политика успева, па нема мотив да попушти пред трговските партнери, додека ризиците од потенцијалните последици на царините врз американската економија растат.