Црвени линии од Кина, закани од Трамп - ќе попушти ли некој?

Ескалацијата може да предизвика глобален потрес во синџирите на снабдување

Кинескиот претседател Шји Џјинпинг ја повлече црвената линија пред најавената средба со Доналд Трамп, заканувајќи се со нова ескалација на трговската војна само неколку недели пред потенцијалната средба на лидерите на двете најголеми светски економии.

Откако Пекинг воведе строги ограничувања за извоз на производи што содржат дури и мали количини ретки метали, Трамп возврати со закана дека ќе ја откаже планираната средба и најави зголемување на царините на кинеските производи до 100 отсто, како и нови забрани за „сè и сешто“ од критичен софтвер.

Во неделата, Кина ги оправда своите мерки како одбранбени, обвинувајќи ја Америка дека од септември наваму постојано воведува нови ограничувања. Минатиот месец, САД ги заострија контролните мерки за извоз, особено за технологија поврзана со чипови.

„Закани со царини не се начин на кој се гради однос со Кина“, соопшти кинеското Министерство за трговија. „Нашата позиција е јасна: не сакаме трговска војна, но не се плашиме од неа.“

Оваа тврда реторика покажува дека двете страни сè уште не се усогласени околу договорот од мај, кога беше договорено намалување на царините. Според Кина, тоа беше обострано замрзнување на нови ограничувања; според САД, договорот се однесувал само на царините, а не и на технолошките контроли.

Пазарите реагираа остро: во петокот, акциите во САД забележаа најлош пад во последните шест месеци, а пад има и кај суровините како пченица, соја, бакар и памук.

„Нема да потклекнеме под притисок“, изјави Џоу Ми од Кинеската академија за меѓународна трговија. „Нашите акции тоа го покажуваат.“

Иако има простор за смирување на тензиите, двете страни стојат на различни позиции. Царините на Трамп треба да стапат на сила на 1 ноември, неколку дена по можната средба со Шји во Јужна Кореја. Кинеските ограничувања стапуваат на сила една недела подоцна, пред истекот на привременото примирје.

Суштината на преговорите се новите американски мерки против извоз на технологии клучни за вештачка интелигенција и воена индустрија.

Откако Трамп воведе царини од 145% во април, Кина возврати со забрана за продажба на ретки метали на САД, што предизвика паника и затворање фабрики. Ако САД одат чекор понатаму, Пекинг најави дека може да ја врати оваа блокада.

И натаму расте глобалната побарувачка за кинески стоки Bloomberg

„Американскиот страв од Кина е повеќе стратегиски отколку економски“, велат аналитичари од ХР (Hutong Research). „Прекин во снабдувањето со ретки метали може да го загрози производството на одбранбена опрема и стабилноста на доларот.“

И покрај тензичната ситуација, обете страни веројатно ќе бидат принудени да се договорат. Кинески претставници наводно понудиле големи инвестиции, но тие би можеле да бидат блокирани од американските безбедносни правила. Се доведува во прашање и судбината на Тикток (TikTok), чија продажба во САД е под закана поради безбедносни грижи.

Според кинескиот тинк-тенк ЦФ40 (CF40), САД имаат повеќе да изгубат од оваа ескалација: „Администрацијата на Трамп го користи Тикток за политички поени, особено пред изборите во 2026. А инфлацијата и недостигот предизвикани од царините нема да се решат преку ноќ.“

Кинескиот извоз пак, бележи рекордни резултати во други пазари, што ѝ дава предност на Кина. Сепак, новото зголемување на царините ќе изврши дополнителен притисок врз кинеската економија која се бори со ниска домашна побарувачка и дефлација.

Преговорите може да продолжат веќе оваа недела, кога кинеска делегација ќе отпатува во Вашингтон на редовни средби со финансиски претставници. Но новите мерки на Кина влијаат не само врз САД, туку и врз европски и азиски компании, што може да предизвика притисок и од други земји.

Што вели Bloomberg Economics:

Зголемувањето на царините од страна на САД на 100% би ја зголемило ефективната царинска стапка за кинеските производи на околу 140% — ниво кое не само што ги зголемува трошоците, туку практично ја гаси трговијата. Иако сегашната стапка од 40% — што е за 25 процентни поени над светскиот просек — веќе претставува предизвик, конкурентната предност на Кина во производството сè уште овозможува континуиран извоз. Но, царини над 100% би ги пресекле речиси сите трговски текови.

— Чанг Шу, главен економист за Азија

„Ставовите се премногу заострени за да се продолжи вака бесконечно“, вели аналитичарот Реј Ванг. „Ќе мора да се најде договор, затоа што цената на конфликтот е преголема за двете страни.“

Шји веќе еднаш успеа да ја ублажи американската позиција преку контрола врз клучните суровини. Сега, неговиот тим би можел повторно да ја искористи истата стратегија.