.webp){kind=icon}
Последниот пад на дигиталните средства беше непријатен за оние инвеститори кои купуваа кога минатата година цените беа до плафон. Дури и крипто фанатиците, кои сè уште се убедени дека светот е на работ на револуција во финансиите предводена од блокчејнот, се потресени од тековните состојби на пазарот. За оние кои сè уште не губат надеж, крипто зимата ќе биде како „дот-ком“ аферата од раните 2000-ти, со отстранување на неуспешните потфати за да се направи простор за ветувачки стартапи. Други, пак, се прашуваат дали некогаш ќе дојде пролет.
1. Што е крипто зима?
Тоа е ситуација слична на мечкиниот пазар кај други средства. Акциите се во мечкин пазар кога индексот кој е репер паѓа за најмалку 20 отсто во период од најмалку два месеца. Крипто зимите често се карактеризираат со драматичен пад, проследен со долги низи на слаби цени и низок обем на тргување. Падот што започна во 2018 година збриша дури 88 отсто од пазарната вредност на сите крипто средства, според тракерот CoinMarketCap. Овој пат тие паднаа за 68 отсто.
Bloomberg
2. Што ги предизвикува крипто зимите?
Во нивниот краток век, крипто пазарите станаа синоним за раскошни бумови и падови предизвикани од паника. Биткоинот изгуби околу две третини од својата вредност во 2014 година, што делумно беше предизвикно од неуспехот на голема крипто берза. Во 2018 година, регулаторна акција врз иницијалните понуди на токени доведе до пропаст на илјадници понови криптовалути, со што вреднувањата повторно паднаа на земја.
3. Како дојде до оваа крипто зима?
Овој пат, сили надвор од светот на криптото беа делумно одговорни. Кога централните банки ја олабавија монетарната политика како одговор на пандемијата на коронавирус, инвеститорите навалија на блокчејн стартапи и дигитални средства. Подоцна, кога централните банки почнаа да го менуваат курсот, крипто средствата паднаа - побивајќи ја идејата дека уживаат сличен статус како златото како прибежиште за инвеститорите во време на економска несигурност. Почетниот пад предизвика колапс на TerraUSD стејблкоинот (дигитален токен дизајниран да одржува врзување со американскиот долар). Тоа пак доведе до неуспех на хеџ фондот Three Arrows Capital, крипто брокерот Voyager Digital и крипто заемодавачот Celsius Network, меѓу другите. Цените дополнително паднаа во следните недели бидејќи инвеститорите се прашуваа до каде може да се прошири заразата. Помеѓу ноемврискиот врв на биткоинот и крајот на јуни, два трилиона долари беа збришани од комбинираната пазарна вредност на крипто средствата.
4. Зошто беше толку брутална?
Дури и според нестабилните стандарди на индустријата, ова беше спектакуларен пад. Криптото требаше да добие на зрелост по деновите кога беше опсесија на јадрото од вистински верници и беше избегнувано од повеќето инвеститори. Имплозијата на TerraUSD, Celsius и другите беше шок за менаџерите на пензиските и државните фондови и милиони мали инвеститори кои го прифатија криптото во последниве години, како и за капиталистите кои вложија десетици милијарди долари во крипто стартапи по астрономски вреднувања. Излегува дека „биковскиот пазар“ во последниве години бил изграден на несигурни основи бидејќи многу инвеститори правеле големи заеми за да се обложуваат на дигиталните токени и проекти, често користејќи други крипто средства како колатерал.
Bloomberg
5. Какво е влијанието?
Критичарите сметаат дека падот е доказ оти овие средства се сè уште премногу ризични за да имаат место во конвенционалните инвестициски портфолија. Дури и крипто поддржувачот Илон Маск направи чекор наназад: неговата компанија за електрични автомобили Tesla Inc. продаде 75 отсто од акциите во биткоини. Повеќе од шест месеци по почетокот на зимата, обемот на размена на крипто беше сè уште низок, а слабата деловна активност им го отежнуваше собирањето капитал на крипто стартапите. Компаниите отпуштаа персонал, вклучително и берзите Gemini Trust и Coinbase Global Inc. и пазарот за незаменливи токени (НФТ), OpenSea. Штетата направена на институционалните и на малите инвеститори ги стави владите под поголем притисок да го внесат криптото во истата сфера како и традиционалните финансии, со подобрен регулаторен надзор за да се избегнат понатамошни катастрофи.
6. Какви се изгледите?
Прерано е да се каже дали превирањата завршија. Во меѓувреме, некои крипто стартапи со остварливи бизнис планови снемуваат готовина. Многу од крипто-рударите кои играат витална улога во нарачките на трансакции преку блокчејн, дигиталните списи што го поткрепуваат криптото, се во неволја бидејќи вредноста на токените што ги заработуваат повеќе не ги покрива нивните оперативни трошоци. Сега е јасно дека крипто средствата се подеднакво ранливи на зголемувањето на каматните стапки како и другите инвестиции како што се технолошките акции (падот на криптото отсликува сличен пад како кај технолошки ориентираниот Nasdaq Composite Index.) Ова им даде муниција на критичарите кои сметаат дека криптото е чисто шпекулативна инвестиција.
7. Ќе излезе ли нешто добро од целата ситуација?
Криптото има историја на враќање назад. Исто како што последниот пад доведе до појава на сега моќни играчи како што е менувачницата FTX, вложувачите што ќе ја преживеат тековната крипто зима ќе имаат помалку конкуренти и повеќе простор да созреат и да ја подобрат својата понуда. Растечката регулаторна акција, иако додава на краткорочната несигурност околу криптото, на крајот може да ги направи попочитувана, стабилна класа на средства.
