.webp){kind=icon}
Постојат неколку клучни фактори кои доведуваат до пад на еврото во однос на доларот. Прво, затоа што економијата на Европската унија забавува, а стравувањата од рецесија се зголемуваат. Едно евро вреди 1,018 долари.
Речиси сите земји во Унијата беа осакатени од тековната енергетска криза предизвикана од војната во Украина и последователните западни санкции против Русија. Ситуацијата е толку страшна во Германија, што министерот за економски прашања и климатски активности, Роберт Хабек, во јуни предупреди дека ако Русија ги прекине испораките на природен гас, тоа може да значи потенцијален „момент на Леман Брадерс“ за Германија, мислејќи на колапсот на инвестициската банка во 2008 година.
Друг клучен двигател на падот на еврото се лабавите монетарни политики на Европската централна банка (ЕЦБ). Додека Федералните резерви на САД веќе ги зголемија каматните стапки три пати оваа година во обид да се заузда инфлацијата, вклучително и најагресивното зголемување на стапката од 1994 година во јуни годинава, ЕЦБ досега се воздржуваше од зголемување на стапките. Иако затегнувањето е планирано за месецов некои официјални лица изразуваат загриженост дека централната банка би можела да ги зголеми стапките во екот на забавување на растот и да предизвика рецесија.
Од друга страна, тоа што САД прилично брзо ги зголемија каматните стапки, приносите на државните обврзници исто така се зголемија. Со прилично разумни приноси на државни обврзници на САД, инвеститорите побрзаа да ги купуваат, зголемувајќи ја побарувачката за долари.
Ова не е случај за државните обврзници на европските земји. Германската 10-годишна обврзница сè уште има многу низок принос. ЕЦБ ја губи контролата врз инфлацијата, и како резултат на тоа, шансите за рецесија се многу поверојатни во Европа отколку во САД. Со стоките што се тргуваат во долари и сè послабото евро, ситуацијата се чини дека станува се полоша и полоша за Европа, имајќи предвид и дека добар дел од инфлацијата доаѓа токму од повисоките цени на енергијата. Меѓутоа, под влијание на силниот долар не е само Европа, туку и земјите во развој. Земја во развој, задолжена во долари, потешко ќе го отплати заемот, а истото важи и за оние компании кои се финансираат преку обврзници во долари.
Bloomberg Chartmaker
Зошто е важно за компаниите?
Важноста на девизниот пазар во светот стануваше сè поактуелна во последните децении откако процесот на интернационализација на една компанија стана норма. Кога една компанија станува прилично етаблирана, често постои тенденција да го прошири своето производство и во странство, со што приходите се диверзифицираат во повеќе валути. Целта не е да се биде зависен од економијата на една земја, меѓутоа, неопходно е да се биде во можност да се управува со девизниот ризик што е можно подобро, во спротивно може да се направат значителни загуби.
За подобро разбирање на овој концепт, еве еден пример. Ако германска компанија продавала автомобили во САД по просечна цена од 10.000 евра секој, во јануари 2021 година курсот евро/долар беше 1,23, така што германската компанија би заработила 12.300 долари од продажба на автомобил, додека по тековниот курс лоциран на 1.018, ќе има само 10.180 долари. Она што следува е дека оние што продаваат во овој случај добиваат помалку долари, додека за оние што ќе го купат ќе испадне поповолно односно поевтино.
Како се однесуваат инвеститорите во ваков случај. Аналитичарите на Генерали инвестментс велат дека тие детално ги следат макроекономските податоци, а во САД моментно има одредено успорување.
„Во Европа податоците се полоши и укажуваат на многу напорна есен. Пред се, енергијата ќе биде на тапет. Европа се соочува со многу тешки одлуки. Централната банка, а исто така и државите можат да помогнат со ваучери, помош, пониски каматни стапки, но тоа не го решава проблемот. На овој начин еврото ја губи силата во однос на доларот, што повторно ја зголемува инфлацијата, бидејќи цените на суровините се врзани за доларот. Се чини дека ситуацијата малку би се смирила доколку заврши војната во Украина, но во моментов нема никаков знак за тоа, велат од Генерали инвестмент во Скопје.
Влијанието во Македонија
Bloomberg Adria веќе пишуваше за ефектите на растот на доларот врз Македонија од аспект на јавниот долг. Македонската валута е врзана за курсот на еврото и не е под значаен ризик од зголемувањето на вредноста на доларот во однос на еврото. Клучно влијание се пресликува во договорите на компаниите кои се склучени во долари, а кои допрва стасуваат за наплата.
Во однос на компаниите доларот може да ја погоди негативно секоја компанија која има должничка нето-позиција во долари, односно ако нејзините обврски во долари се поголеми од нејзините побарувања во долари. Во земјава нема официјална статистика за тоа каква е девизната позиција на компаниите. Сепак општо е познато дека голем дел од транскациите се во евра.
Во однос на банкарскиот систем, според последните податоци, во првиот квартал годинава има намалување на негативниот јаз меѓу позициите во американски долари и денари со клаузула во американски долари и тоа за 1.078 милиони денари или за 30,5 отсто.
Во тој квартал има раст на активата во долари за 10,8 отсто или за 1.664 милиони денари во однос на растот на пасивата кај оваа валута кој е 3,1 отсто или 586 милиони денари.
И Народната банка укажува на можниот ризик.
„ Негативниот јаз меѓу активата и пасивата со доларска компонента го изложува банкарскиот систем на ризик од зголемување на вредноста на американскиот долар во однос на еврото. Во првиот квартал од 2022 година, вредноста на доларот и на останатите валути во однос на еврото и последователно во однос на македонскиот денар, забележа раст, велат од Народната банка.
Инаку кварталниот раст на активата во долари и во денари со клаузула во американски долари е последица на кварталниот раст на орочените депозити во странска валута за 2.343 милиони денари, при квартален пад на позицијата „Парични средства, парични еквиваленти, злато и благородни метали“ од Извештајот за изложеност на валутен ризик по позиции, за 1.023 милиони денари. Позицијата „тековни сметки и други краткорочни обврски“ во долари и во денари со клаузула во американски долари се зголеми за 610 милиони денари.
