.webp){kind=icon}
Државата ги пополнува резeрвите со дизел. Последните договори на Агенцијата за задолжителни нафтени резерви се во вкупна вредност од 5,4 милиони евра. Набавката се случува во моменти кога државната „Електрани на Северна Македонија“ (ЕСМ) набави гас за скопското парно греење само за овој месец, а оттаму сѐ почесто доаѓаат изјави дека ако не се обезбеди гас, топланите ќе работат на дизел-гориво. Екологистите предупредуваат дека греењето на главниот град со ова гориво драстично ќе го зголеми загадувањето во зимските месеци.
Според јавно достапните податоци на веб-страницата на Бирото за јавни набавки, Агенцијата за задолжителни нафтени резерви кон крајот на октомври склучила договори со „Окта“ и со „Супертрејд“ за пополнување на складиштата со еуродизел БС (Д-Е-V) (дизел-гориво EN 590). Договорот со „Окта“ е на сума од над 4,3 милиони евра, а тој со „Супертрејд“ на повеќе од еден милион евра.
Во исто време, ЕСМ купи пумпи за дизел-гориво за топланите „Исток“ и „Запад“. Според податоци на веб-страницата на Бирото за јавни набавки, тие се купени за близу 185 илјади евра од фирмата „ЕМ груп Електрометал“ од Скопје. Договорот е постигнат со преговарање, без претходно објавување оглас, a тоа се оправдува со итност на набавката.
Освен набавките, и вчерашната изјава на директорот на ЕСМ, Васко Ковачевски укажува на тоа дека намерата за греење на скопјани на дизел е многу веројатна. Имено, тој рече дека од 15 ноември ќе се врши тестирање на топланите Исток и Запад за да се види дали се подготвени да работат на дизел гориво.
„Топлинската енергија во период кога функционира приватната гасна централа ТЕ-ТО од која се добива околу 60 отсто од потребната топлинска енергија за системот во Скопје, останува 40 отсто да се обезбеди од топланите „Исток“ и „Запад“. Токму затоа, заради поволните временски услови, планот на техничките кадри во ЕСМ е да направат тест период во промена на енергенсот. Префрлањето ќе биде во рок од 24 часа, но тоа не значи дека граѓаните ќе останат без топлинска енергија. Тоа ќе се прави прво на едната, а потоа на другата топлана, но при тоа најголем дел ќе се добива од ТЕ-ТО и нема да има прекини во добивањето топлинска енергија“, рече вчера Ковачевски.
Власта набавува гас на месечно ниво и покрај поволната цена
Директорот на Агенцијата за задолжителни нафтени резерви, Уљуси Бекири, за „Блумберг Адрија“ вели дека последната набавка на дизел е во согласност со годишниот план на Агенцијата. Тој рече дека не може да открие со колку резерви на дизел во моментов располага Агенцијата, но дека тие се пополнуваат во континуитет, за да послужат во време на евентуална нафтена криза.
„Последната набавка беше пред неколку месеци и оваа сега е редовна набавка, во рамките на годишниот план. Нема ништо невообичаено во набавката и ние немаме сознанија дали скопските топлани ќе работат на дизел“, рече Бекири за „Блумберг Адрија“.
Сепак, прегледот на годишниот план за набавки на Агенцијата покажува дека за 2022 година било планирано трипати да се набавува дизел. Првпат во февруари, па во јуни, и во двата случаја станува збор за деливи набавки во отворени постапки. За трета набавка е наведен ноември, но како набавка на дизел и еуросупер БС 95, како гориво за службените возила на Агенцијата, и е означена како набавка од мала вредност.
Понатаму, податоците покажуваат дека во јуни не бил набавен дизел во согласност со планот, а во февруари набавката била значително помала од сегашнната. Имено, тогаш бил купен дизел од „Окта“ и од „Лукоил“ за 2,5 милиони евра, за разлика од сегашните 5,4 милиони евра.
Во време кога Агенцијата за нафтени резерви купува дизел, власта тактизира со набавката на гас за целата грејна сезона, иако во моментов цените на енергентот се поволни.
Според завчерашната одлука на Владата, ЕСМ е задолжена да склучи договор со „Те-То“ „во рамките на потребните количества, а во согласност со потребите на ’ЕСМ дистрибуција на топлина’ на месечно ниво“, стои во соопштението.
Претходно АД ЕСМ склучи договор со „Макпетрол“ за набавка на природен гас за топланите „Исток“ и „Запад“, за периодот од 1 до 15 ноември, и за „Когел“ во подружницата „Енергетика“, за периодот од 1 до 30 ноември.
Неодамна директорот на ЕСМ, Васко Ковачевски, повика граѓаните на Скопје да не се грижат и дека компанијата е подготвена за секакви сценарија.
„Ако нема можност за испорака на природен гас до државата, алтернатива е работата на дизел. Ги набавивме потребните дизел-пумпи, системот што претходно работеше на мазут го санираме, го чистиме, пумпите ќе бидат поставени и ако до 1 ноември нема испорака на природен гас, ќе бидеме подготвени да се работи на дизел. За количествата на дизел ќе распишеме јавна набавка. Ако и тоа не се случи, постојат државни резерви“, изјави тој.
Недостиг од дизел во Европа, цената ќе расте
Набавките на дизел и на пумпи за топланите за работа на ова гориво се случуваат во време кога на европскиот континент се јавува недостиг од енергентот, а се очекува и раст на цените.
Деновиве „Блумберг“ пишуваше дека се очекува оти резервите во Северозападна Европа месецов ќе се намалат за речиси шест милиони барели, поради зголемувањето на планираното одржување на рафинериите и влијанието од штрајковите во Франција. Понатаму, до февруари количеството на дизелот во складиштата во Северозападна Европа ќе се намали на 210,4 милиони барели, што е најниско ниво од 2011 година
„Има простор за високи цени на дизелот во наредните месеци“, изјави неодамна за „Блумберг“ главниот извршен директор на шпанската рафинерија „Репсол СА“.
За разлика од дизелот, цената на гасот поради топлото време и огромните количества резерви во европските складишта е во пад. Во земјава, „Макпетрол“ неделава соопшти дека цената на природниот гас за ноември ќе се намали за 500 евра за 1.000 нормални кубни метри во однос на цената за октомври оваа година.
„Намалувањето на цената се врши во согласност со договорот помеѓу ’Макпетрол’ АД Скопје и ’Газпром експорт’, како и движењето на цената на природниот гас на светските берзи“, соопшти компанијата.
