Светот е опседнат со нафта и природен гас. Во однос на металите, најмногу се зборува за литиум и кобалт, кои се користат за батерии. Многу помалку внимание му се посветува на бакарот. Металот бил првиот што го користело човештвото, веројатно уште во 8.000 пр. н.е., за да се направат примитивни алатки. Милениуми подоцна, тој останува еден од најдобрите спроводници на електрична енергија, втор, веднаш зад среброто, кое е многу поскапо. Тоа го прави црвениот метал клучен запченик во енергетската транзиција.
Токму затоа Роберт Фридланд, легендарен претставник на индустријата и копретседател на канадската компанија „Ајванхоу мајнс“ (Ivanhoe Mines Ltd.), вели дека по неколку години недоволно инвестирање, сега започнала „одмаздата на рударите“.
Како што светот се оддалечува од фосилните горива и ги прифаќа ветерните и соларните централи и електричните возила, бакарот ќе биде многу баран. Од сите извори на електрична енергија, енергијата на ветерот е убедливо најзависна, а потоа следуваат соларните панели. Според Меѓународната агенција за енергија (ИЕА), турбина на ветер на море бара околу осум метрички тони бакар по мегават. За електроцентрала на гас се потребни помалку од два тона по мегават. Просечен автомобил, со систем за бензин или дизел, користи околу 25 килограми бакар, на електричен автомобил му треба над двојно повеќе од тоа количество.
Прочитај повеќе
Светот ќе биде погоден од голем недостиг на бакар
Цената на бакарот - кој се користи во сè, од чипови до тостери - падна за речиси една третина од март.
28.09.2022
Бакар вреден речиси половина милијарда долари исчезна во Кина
Трговци од повеќе од десетина, претежно државни, фирми се собрале во градот Чинхуангдао неделава откако станале свесни за исчезнатиот материјал.
04.08.2022
Во минатото, цената на бакарот се движеше нагоре и надолу со деловниот циклус, поради што го доби прекарот Д-р Копер, како да има докторат по економија. Повисоките цени значеа силен економски раст, пониските цени укажуваа дека на повидок е рецесија. Веќе не. Желбата да се оддалечи од јаглеродот му даде на металот природна „биковска“ пристрасност. Дури и додека одиме кон рецесија, цените на бакарот се високи.
Металот се продава за повеќе од 8.000 долари за тон, што е значително над 10-годишниот просек од 6.750 долари. Во текот на изминатите два месеца, додека се надвиснаа темни облаци над САД, Европа и Кина, цените на бакарот всушност пораснаа речиси за 10 отсто. Да не беше забавувањето, цените на бакарот ќе беа многу повисоки. Тоа исто така значи дека кога економскиот раст ќе се забрза, можеби кон втората половина на 2023 или почетокот на 2024 година, цените на бакарот би можеле да скокнат, и тоа многу.
Колку? Цените на бакарот претходно годинава достигнаа рекордно високо ниво од 10.845 долари за тон, бидејќи пазарот стравуваше од губење на руската понуда откако Москва ја нападна Украина. Некои веруваат дека цените би можеле да се зголемат до 15.000 долари за тон до 2025 година, што е тројно повеќе од 25-годишната просечна цена од околу 5.000 долари за тон.
Можеби звучи чудно, но секој друг „биковски“ раст на пазарот на бакар покажа дека врвот на пазарот е многу повисок отколку што веруваа многумина. Веројатно така ќе биде и со следниот раст. За разлика од металите за батерии, како што се литиумот, никелот и кобалтот, кои се на милост и немилост на подобрувањата во хемиските технологии, бакарот се соочува со помалку ветрови. Инженерите можеби ќе можат да ја намалат употребата на бакар во турбините на ветер и соларните панели, но улогата на металот во електричните инсталации во голема мера е незаменлива. Поголемо користење електрична енергија значи повеќе бакар.
Оние што веруваат во растот на бакарот - и директорите на рударската индустрија - зборуваа за жежок пазар, но малкумина го поткрепија тоа со пари. Досега „БХП груп“ (BHP Group Ltd.), најголемата рударска компанија во светот, минатата недела ја лансира својата најголема аквизиција во повеќе од една деценија, нудејќи речиси 6,5 милијарди долари за австралискиот рудар за бакар „ОЗ минералс“ (OZ Minerals Ltd.), или околу 49 отсто премија на цената на акциите пред договорот, според изјавите на упатен извор.
„Фрипорт Мекморан“ (Freeport McMoran Inc.), гигантскиот рудар за бакар, тргува со повеќе од 13 пати поголема заработка, во споредба со седум пати за BHP. „Фрст Квантум“ (First Quantum Ltd.), уште еден рудар за бакар, тргува со речиси 12 пати, а конкурентот „Антофгаста“ (Antofagasta Plc) тргува со 18 пати. Повеќето цели за аквизиција наидуваат на дополнителни предизвици, од акции што се под контрола на семејства до операции во компликувани земји, или и двете.
Но во свет без бакар, тие се меѓу ретките можности да се искористат предностите на потенцијалниот долгорочен пазар на раст. Шанса може да се појави во почетокот на 2023 година - ако САД ја следат Европа во рецесија, додека кинеската економија останува во стагнација, цените на бакарот би можеле да паднат доволно за да ги направат атрактивни големите спојувања и аквизиции (M&A). Сепак, трошењето милијарди среде рецесија бара храброст. Пред да може кој било директор во рударската индустрија да профитира од одмаздата за која зборува Фридман, ќе му требаат челични нерви - или бакарни.