Кои се економските ризици од судирот меѓу Хамас и Израел?

Најголемите шокови на цените на нафтата во изминатите педесетина години се резултат на конфликти на Блискиот Исток. Еден таков е во тек во моментов. Додека Израел се подготвува за копнена офанзива во Појасот Газа, вниманието е насочено кон цените на нафтата.

Верувале или не, на почетокот на 1970 година барел нафта чинел 1,80 долари. Првиот ценовен шок се случил во 1973 година, кога египетските сили преку Суецкиот Канал навлегоа во Израел за да ја заземат Голанската Висорамнина. САД му помогнаа на Израел. Арапските земји воведоа ембарго на извоз на нафта. Цената скокна.

Вториот шок е иранската револуција во 1979 година. Следува иранско-ирачката војна во 1980 година. Во овој период, од септември 1978 до октомври 1980 година, производството на нафта е намалено од 9,3 милиони барели на 600.000 барели. Цената веќе надминува 20 долари за барел.

Следниот шок што двојно ја зголемува цената и ја носи до 40 долари за барел е Заливската војна. Највисоката цена нафтата ја достигна летото во 2008 година за време на глобалната финансиска криза. Тогаш барел стигна до 140 долари и таа сума е ненадмината досега.

Движење на цената на нафтата од 1970 година до денес Блумберг терминал

Одрчиќ: Цената на нафтата ќе се движи меѓу 85 и 90 долари за барел

Последниов конфликт веднаш на стартот ја зголеми цената на нафтата за пет отсто. Во понеделникот цената надмина 88 долари за барел од близу 84,5, колку што изнесуваше во петокот, пред нападот на Хамас врз цели во Израел.

Во следните денови цената се намали поради тоа што судирот остана ограничен, а стравувањата дека војната меѓу Израел и Хамас може да го дестабилизира Блискиот Исток и да ја намали глобалната понуда беа неутрализирани со знаци на слаба побарувачка.

Но во петокот цената повторно порасна и надмина 91 долар, најавената израелска копнена офанзива во Појасот Газа ја искомплицира состојбата. Вчера цената остана над 90 долари за барел.

Иван Одрчиќ, шеф на аналитичкиот тим за макроекономија и пазари на капитал на „Блумберг Адрија“, не очекува силни осцилации на светската цена на нафтата од неколку причини. Првата причина е намаленото производство на нафта од страна на ОПЕК во последните две децении, од 50 отсто во 2000 година на 37 отсто денес, со што се намали политичкото и економското влијание на овие земји на глобално ниво.

Иван Одрчиќ, шеф на аналитичкиот тим за макроекономија и пазари на капитал на „Блумберг Адрија“ Блумберг Адрија ТВ

„Второ, и покрај зголемувањето на производството од Русија во истиот период, поголемо е влијанието на производството во САД и во другите земји што се прозападно ориентирани, што значи дека денес има поголем простор за маневрирање кон смирување на глобалните цени на суровата нафта отколку порано“, вели Одрчиќ.

Тој додава дека кинеската побарувачка е значително ослабена, а нејзината среднорочна економска перспектива е еднакво слаба, што исто така ги притиска цените на нафтата да останат пониски.

„Ако се земе предвид сè, веруваме дека глобалната цена на суровата нафта (тип брент) ќе биде релативно стабилна до крајот на 2023 година, односно ќе се движи од 85 до 90 долари за барел“, вели Одрчиќ.

Ширење на конфликтот ќе значи светска рецесија

Поширока војна на Блискиот Исток е ризик што може да ја турне светската економија во рецесија, покажуваат анализите на „Блумберг економикс“.

За да не дојде до тоа, викендов на сцена стапи засилена дипломатија. Особено американската. Државниот секретар Ентони Блинкен викендов беше на Блискиот Исток, неофицијално остварил контакт дури и со иранските власти (поддржувачи на Хамас). Се најавува дека Бајден деновиве ќе го посети Израел, а за денеска е потврдена посетата на германскиот канцелар Шолц. Главната цел на дипломатијата во моментов е конфликтот да остане територијално ограничен, да не се дозволи регионален пожар.

„Би бил изненаден ако дипломатијата функционира“, рече Вивек Дар, директор за истражување на рударството и енергијата во Комонвелт банката на Австралија, за американските дипломатски напори на Блискиот Исток. „Тешко е да се види како Израел на неодредено време ја одложува својата копнена инвазија“.

Најголемиот страв е вмешувањето на Иран во конфликтот, а иранскиот министер за надворешни работи Хосеин Амир Абдолахиан предупреди дека постои опасност од ширење на конфликтот доколку Израел продолжи со офанзивата.

Bloomberg

Тој рече дека и Хезболах, либанската милитантна група, има „дизајнирани“ и „подготвени“ сценарија доколку Израел не ги прекине нападите врз Газа и дека „нивниот прст е на чкрапалото за пукање“.

Предупредувањата доаѓаат откако Израел соопшти дека неговите сили се во целосна подготвеност да извршат копнена инвазија во северниот дел на Газа. Израелските одбранбени сили објавија дека армијата се подготвува да ја „прошири офанзивата“ со „заеднички и координиран воздушен, морски и копнен напад“.

Од друга страна, секоја акција што го вклучува Техеран може да го загрози минувањето на бродовите низ Ормускиот Теснец, витален канал што транспортира голем дел од светската сурова нафта, за кој иранската влада претходно се закани дека ќе го затвори.

Исламската Република стана главен извор на дополнителна сурова нафта годинава, олеснувајќи ги инаку затегнатите пазари, но дополнителните американски санкции кон Техеран може да ги ограничат тие пратки.

На кои други цени треба да се внимава?

И додека САД прават напори да се избегне поширока војна, „Блумберг“ анализира кои акции што се најмногу поврзани со Израел се најизложени на конфликтот.

Акции на компании што произведуваат генерички лекови

Глобалните производители на генерички лекови, како што се индиските „Сан фарма“, „Др. Редис“, „Лупин“ и „Торент“, се поврзани со израелскиот фармацевтски гигант „Таро фармацеутикал“.

Акции на технолошки компании

Акциите на компаниите како „Енвидија“, „Аплаид матиријалс“, ТСМЦ, „Самсунг“ ќе зависат од плановите на „Интел“. Имено, компанијата „Мобилај“ која произведува технологија за автоматски возила, е со седиште во Ерусалим, а мнозинската сопственост е на „Интел“.

Одбрана, сајбер-безбедност, суровини

Треба да се внимава на акциите од компаниите во областа на одбраната, сајбер-безбедноста, вештачките ѓубрива, затоа што израелското пристаниште Ашдод, кое се наоѓа веднаш северно од Газа, е клучен центар за извоз на ѓубриво и сега е ставено под ризик дури три отсто од глобалното снабдување.

Освен на цената на нафтата, потезите на Израел ќе влијаат и на цената на дијамантите и златото.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар