Европската енергетска солидарност е ставена под прашалник поради германската такса за прекугранична трговија со гас. Четири земји членки на Европската Унија се силно погодени од германската давачка, а проблемот може да стане поголем до крајот на годината, кога би требало дотокот на руски гас преку Украина до Централна Европа комплетно да запре.
Германија ја воведе давачката за транспорт на гас во екот на енергетската криза во 2022 година, која е со важност до март 2027 година и досега неколкупати е зголемувана. Во моментов изнесува 1,86 евро за мегават-час. Трошокот на Австрија по овој основ во периодот од октомври 2022 до декември 2023 година изнесувал околу 39 милиони евра.
Австрија е една од најпогодените земји, заедно со Чешка, Словачка и Унгарија. До нив преку Украина стигнуваат 14 милијарди кубни метри руски гас. Тие до крајот на годината треба да бидат заменети од енергент што нема да доаѓа од Русија. Алтернатива е течниот гас што би доаѓал од Германија, но е скап поради таксата. Италија се подготвува да ги следи германските чекори.
Прочитај повеќе
Гасот поевтинува, во земјава се избира фирма да го носи енергентот до општините
Преговорите со понудувачите, две турски компании, траат веќе четири години.
20.02.2024
Цените на гасот се на најниско ниво по јули лани
Засега пазарот останува добро снабден
13.02.2024
Администрацијата на Бајден треба да објасни зошто го стопираше извозот на ЛНГ
Администрацијата на Бајден објави мораториум на извозните дозволи кон крајот на минатиот месец
08.02.2024
Прогноза: Геополитиката ќе ги диктира цените на гасот и нафтата во 2024 година
Случувањата во Украина и на Блискиот Исток, ќе ги диктираат цените на суровините
10.01.2024
„Едностраните национални мерки во форма на извозни ограничувања или давачки ја ставаат под ризик нашата енергетска солидарност и може да ги загрозат напорите да се диверзифицираме од рускиот гас“, вели еврокомесарката за енергетика Кадри Симсон.
Цената на гасот расте
Австрија уште лани ја обжали давачката со образложение дека го прекршува правото на Европската Унија. Според надлежните во земјата, давачките што ги наметнува Германија дејствуваат како извозна давачка меѓу земјите членки на Унијата, што е во спротивност со принципите на внатрешниот пазар и спротивно на правото на ЕУ.
„Таксите за гас доведуваат до намерно поскапување на природниот гас што не доаѓа од Русија и тие исто така не се во согласност со заедничките правила што ги поставивме на внатрешниот енергетски пазар“, рече австриската министерка за енергетика Леоноре Гевеслер на маргините на состанокот на Советот за енергетика во Брисел.
Енергентот поевтинува од почетокот на годинава, а на почетокот на февруари падна на најниските нивоа од 2020 година наваму. Оттогаш цената на гасот е под тоа што економистите го нарекуваат технички минимум, односно под два долара/mmbtu (англ. Metric Million British Thermal Unit). Сепак, последните денови цената почна да се зголемува и се доближува до два долара, односно блиску е моментот кога ќе ја премине границата на техничкиот минимум.
Стравот за цената на гасот расте затоа што ЕУ планира до 2027 година да биде независна од руските испораки. Првиот чекор кон тоа е запирањето на испораките преку Украина до крајот на годината.
„Зголемените транзитни трошоци несразмерно влијаат на регионот на Централна и Источна Европа, што го отежнува пристапот на земјите членки во оваа област до увоз на гас од Западна Европа“, се наведува во документот, кој вчера беше претставен на состанокот на министрите за енергетика.
Германскиот претставник на состанокот Свен Гиголд, државен секретар во германското министерство за економски прашања и климатски активности, рече дека барањето на четирите земји ќе биде разгледано, но посочи дека германската давачка е финансиски придонес за безбедноста на снабдувањето со гас и исто така не е дискриминаторска.
„Би поздравиле европско решение за овој проблем бидејќи ни треба складирање на гас за да бидеме помалку зависни од флуктуациите на увозот“, рече тој.
Останува препораката за намалување на потрошувачката на гас
Советот и овој пат заклучи дека иако безбедноста во снабдувањето на ЕУ со гас е подобрена, сè уште е потребно континуирано намалување на потрошувачката за да се обезбеди доволно складирање на енергентот за следната зима.
Според министрите, подобрувањето на состојбата е резултат на мерките за намалување на потрошувачката што ги презедоа земјите членки, како и на иницијативите преземени како одговор на енергетската криза предизвикана од руската агресија врз Украина и сопирањето на дотокот на руски гас кон Европа преку гасоводот Северен тек.
„Изодевме долг пат од 2022 година преку усвојување координирани мерки во ЕУ и брз одговор на енергетската криза предизвикана од руската агресивна војна против Украина“, рече белгиската министерка за енергија Тине Ван дер Стратен.
Важноста на актуелните мерки за намалување на потрошувачката на гас истекува на крајот на месецов, а со препораката на ЕК се предвидува нивно продолжување до 31 март 2025 година.
Со мерките се предвидува намалување на потрошувачката на гас за најмалку 15 отсто во споредба со просечната потрошувачка во периодот од 1 април 2017 година до 31 март 2022 година.
„Оваа препорака ќе им помогне на земјите членки да преземат соодветни мерки за безбедност на снабдувањето и имплементирање на директивите за енергетска ефикасност и обновливи извори во 2025 година, што ќе донесе структурно намалување на побарувачката во блиска иднина, а истовремено ќе ги постигне целите на ЕУ за декарбонизација“, информира Советот на ЕУ.