Во една од лабораториите на Машинскиот факултет во Скопје група од 20 студенти од Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ (УКИМ) работи на првиот македонски болид. Со овој проект тие ќе учествуваат на „Формула студент“ (Formula Student), глобален натпревар наменет за идни инженери на автомобилската индустрија, кој ќе се одржи во август во Велика Горица. Натпреварот на дисперзиран начин се одржува во 22 земји, а целта е да се поттикнат студентите да дизајнираат, конструираат и да се натпреваруваат со тркачки автомобили.
„Формула студент“ не е само натпреварување туку е и потенцијал за личен развој, па македонските претставници, кои имаат амбиција да се вработат во светски познати тркачки клубови, се надеваат дека настанот во Хрватска ќе ги одведе до конструкторските и механичарските тимови во Формула 1.
Шасија од челик наместо од карбон
Првиот македонски болид ќе изгледа како скалирана формула, со простор за возачот, мазни гуми, погонска единица од мотоцикл, маска од композитни материјали и, доколку студентите постигнат, ќе има аеропакет.
„Шасијата е изработена од структурален челик, бидејќи во Македонија нема компанија што се занимава со карбон. Другите материјали се од она што е достапно на пазарот, но се трудиме што полесно да направиме болид со искористување полесни материјали“, открива Димитар Алжуровски за „Блумберг Адрија“.
Овој студент на Машинскиот факултет при УКИМ и тим лидер на „Формула студент Македонија“ (Formula Student Macedonia) вели дека кога станува збор за перформансите, намерата им е да постават добра основа, која ќе може да се развива во иднина. Максималната брзина би била нешто над 120 километри на час, бидејќи станува збор за тактичка мала трка, на која се многу поважни агилноста и забрзувањето. Целта е возилото да забрзува од 0 до 100 за помалку од пет секунди и да забавува од 100 до 0 за помалку од четири секунди.
Студентите велат дека фокусот го ставиле на шасијата како најважен дел и дека неодамна ја завршиле. Тие имаат веќе голем дел од компонентите и сега работат на склопувањето на возилото, кое треба да биде изложено и на техничкиот кампус при УКИМ, како и на поправање на грешките што се појавиле при производството.
На официјалниот сајт на „Формула студент Македонија“, каде што граѓаните имаат можност и да донираат, пишува дека овој проект промовира диверзитет, инклузивност и одржливост преку вклучување жени во мотоспортот, реискористување делови, минимизирање отпад и користење еколошко гориво.
И до 60.000 евра за изработка
Македонските студенти веќе го положија теоретскиот тест и се квалификуваа за главниот настан, кој е поделен на два дела. Во статичкиот дел тие се натпреваруваат со начинот на дизајнирање на возилото и буџетот што го имале на располагање. Колку возилото е поквалитетно направено со помалку пари толку повеќе бодови се добиваат. Динамичкиот дел, пак, е во форма на трка, во која се оценуваат издржливоста и забрзувањето на возилото.
Нивниот главен адут ќе бидат иновативниот пристап и способноста да приспособат специфични решенија за возилото. Работејќи со мал буџет, тие се фокусираат на искористување делови што не се примарно наменети за тркачки автомобили и ги адаптираат за своите потреби.
„Веруваме дека оваа креативност и иновативност ќе нè издвојат на најдобар начин на натпреварот и ќе ги импресионираат судиите. Постојано работиме на развојот на возилото и наша цел е да го завршиме проектот во рок од две години, што исто така ќе биде наша предност“, вели Алжуровски.
Тој открива дека, според конкуренцијата, цената за изработка на еден таков болид може да достигне до 60 илјади евра, вклучувајќи развој на лаборатории, иновативни решенија, тестови, обуки и отварање тркачки клубови. Нивниот тим располага со многу помалку пари, што, според нив, е нормално за секој почеток. Тие се обидуваат да покажат дека овој проект може да придонесе значително за компаниите и за државата, па преку демонстрирање на нивната работа и потенцијал се надеваат дека буџетот ќе расте во иднина, отворајќи пат за уште поголеми иновации и успеси.
На прашањето што ќе биде наш адут на натпреварот, дизајнот или издржливоста, одговор побаравме и од професорот Даме Димитровски, ментор на „Формула студент Македонија“. Тој нагласува дека студентите на Машинскиот факултет, заедно со колегите од Факултетот за електротехника и информациски технологии (ФЕИТ), го создаваат болидот од нула, од идеја до целосна реализација и до детаљ се одговорни и вклучени во изборот на решенијата, изработката и ставањето во функција на секој сегмент од возилото.
„Нашите студенти во текот на студиите се стекнуваат со големо количество теоретски знаења и начини на нивна примена, така што во себе носат инженерски вештини за да се справат со секој дополнителен предизвик со кој би можеле да се соочат за време на натпреварот“, вели тој.