Македонија, како дел од земјите од Југоисточна и Источна Европа, не спаѓа меѓу привилегираните земји од прво ниво според новиот модел на американски ограничувања за извоз на чипови за вештачка интелигенција (ВИ). Тоа значи дека пристапот до напредната технологија ќе биде ограничен, што би можело да го забави развојот на полето на вештачката интелигенција и дигиталната трансформација. Македонските компании ќе мора да добијат посебни исклучоци или статус на „проверен краен корисник“ (Validated End-User / VEU) за да можат да се вклучат во глобалните технолошки трендови, што ќе бара дополнителни приспособувања на американските стандарди. Кои се причините и кои се ограничувањата?
Спречување на пристапот на Кина и Русија
Администрацијата на претседателот на САД, Џо Бајден, воведе уште еден круг ограничувања за извоз на чипови за вештачка интелигенција (ВИ) од компании како „Енвидија“ (Nvidia), АМД (Advanced Micro Devices / AMD) и други, што претставува еден од последните значајни чекори пред крајот на неговиот мандат. Целта на овој потег е да се задржат напредните технологии надвор од дофатот на земји како Кина и Русија и да се осигури дека американската технологија останува клучен фактор за развој на полето на ВИ, известува „Блумберг“.
Новите правила ќе имаат значително влијание врз светската трговија со полупроводници, бидејќи ќе бидат воведени ограничувања на ниво на земји и компании. Ограничувањата ќе бидат насочени кон спречување на пристапот до ВИ-чипови што се користат во центри за податоци за земји и компании што не се усогласени со американските безбедносни стандарди. Целта на овие мерки е да се концентрира развојот на вештачката интелигенција во пријателски земји и да се воспостават глобални деловни и технолошки стандарди што се во согласност со американските интереси.
Три нивоа на ограничувања
Новите правила воведуваат три нивоа на ограничувања. Првото ниво ги вклучува САД и 18 сојузнички земји, како што се Германија, Холандија, Јапонија, Јужна Кореја и Тајван. Оваа група ќе има речиси неограничен пристап до американските чипови, што ќе им овозможи слободно развивање датацентри и вештачка интелигенција.
Второто ниво ќе воведе ограничувања на компјутерската моќ за повеќето земји, при што горната граница ќе биде околу 50.000 графички процесорски единици (GPU) меѓу 2025 и 2027 година. Дел од второто ниво е и Македонија.
Во третото ниво, кое ќе биде најстрого, ќе бидат вклучени Кина, Макао и земји за кои важи ембарго на оружје, што вклучува околу 20 земји. Овие земји практично ќе бидат исклучени од пристапот до напредни американски чипови, според „Блумберг“.
Исклучоци за некои компании ќе бидат можни, но само ако ги исполнуваат строгите американски безбедносни и стандарди за човекови права. Слично на тоа, компаниите што ќе добијат статус на „проверен краен корисник“ (VEU) ќе можат да имаат повисоки поволности за центрите за податоци. Оваа мерка треба да ги поттикне компаниите да соработуваат со САД и да се приспособат на американските технолошки стандарди. Статусот VEU значи дека чиповите што овие корисници ќе ги увезат нема да се сметаат кон националните квоти.
Тежина на моделите
Покрај контролата на полупроводниците, новите правила го ограничуваат и извозот на затворени модели на ВИ, кои се нумерички параметри што ги користи софтверот за обработка на податоци и предвидување или донесување одлуки.
На компаниите ќе им биде забрането да хостираат центри на податоци со нив во земји од третото ниво, како што се Кина и Русија, и ќе мораат да ги почитуваат безбедносните стандарди за хостирање во земји од второто ниво. Тоа значи дека ова не важи за компаниите што ќе добијат универзален статус VEU, рече еден од изворите за „Блумберг“.
Правилата не влијаат на отворените модели - кои на јавноста ѝ овозможуваат пристап до основниот код - ниту на затворените модели, кои се помалку моќни од веќе достапниот отворен модел.
Спротивставување на производителите и земјите
Полскиот потпретседател на владата Кшиштоф Гавковски ја нарече мерката неразбирлива и повика на решавање на ова прашање на дипломатско ниво, додека израелскиот парламент свика итна седница, бидејќи ограничувањата би можеле да го забават нивниот технолошки развој. Технолошкиот сектор има клучна улога во економијата на Израел, бидејќи претставува околу 20 проценти од БДП, при што многу американски компании, како што се „Енвидија“, „Интел“ и „Епл“ (Apple), таму вработуваат десетици илјади луѓе.
Европската комисија изрази загриженост поради дискриминацијата на одредени земји членки на ЕУ, вклучувајќи ја и Полска, што би можело негативно да влијае на технолошката индустрија и развојот на вештачката интелигенција во тие земји.
Bloomberg
Предложените правила наидоа на силен отпор во индустријата. Компанијата „Енвидија“ во изјава предупреди дека воведувањето ограничувања во последен момент би значело голема промена во политиката, која не би го намалила ризикот од злоупотреба, туку би ги загрозила економскиот раст и технолошкото водство на САД. Слично на тоа, трговската група СИА (Semiconductor Industry Association) предупреди дека пребрзо донесените правила би можеле да имаат негативни последици за целата индустрија на полупроводници, пренесува „Блумберг“.
Кина остро се спротивстави на новите ограничувања и ги обвини САД за прекршување на правилата на меѓународната трговија. Кинеското министерство за трговија во изјава наведе дека САД злоупотребиле средства за ограничување на извозот, што сериозно ги попречува нормалните економски и трговски односи меѓу земјите. Тие исто така предупредија дека Кина ќе преземе потребни мерки за заштита на своите интереси. Слично на тоа, европските функционери изразија загриженост за влијанието на овие правила врз економските односи меѓу САД и ЕУ. Претставниците на Европската комисија нагласија дека ограничувањата не смеат да ја загрозат соработката во технолошкиот сектор.
Разговорите за овие правила траеја неколку месеци, при што во преден план беа напорите на САД да ја задржат технолошката предност на полето на ВИ. Американските чипови моментално значително ги надминуваат способностите на кинеските чипови во задачите на вештачката интелигенција, што им дава на САД уникатна улога на чувар и можност за обликување на глобалниот развој на вештачката интелигенција.
.webp){kind=icon}