Ќе имаме бесплатни дигитални паричници: Владата ја менува регулативата

Владата подготвува измени на Законот за електронски документи, електронска идентификација и доверливи услуги, со што се врши усогласување со европската регулатива од оваа област и се уредуваат условите за издавање дигитален паричник. Во нацрт-законот, кој е објавен на Единствениот национален електронски регистар на прописи (ЕНЕР), се превидува Министерството за дигитална трансформација да го воспоставува и води издавањето на дигиталниот паричник. Во документот се додава дека дигиталниот паричник може да го користат физички и правни лица, но дека тоа не е задолжително.

„Дигиталниот паричник се користи доколку е издаден во рамките на шема за електронска идентификација што одговара на високо ниво на сигурност; има универзален изглед што лесно се распознава од страна на корисникот (интерфејс); бесплатен е за користење од страна на секој граѓанин (физички лица); на корисникот му овозможува да споделува само поединечни атрибути или овластувања со засегнатите страни; ги исполнува највисоките стандарди за безбедност при чување и споделување податоци“, пишува во нацрт-законот.

Во него се посочува дека изворниот код на софтверските компоненти на дигиталниот паричник ќе бидe достапен со отворена лиценца.

„Дигиталниот паричник овозможува корисникот да ги извршува следниве активности: барање, прием, избор, комбинирање, складирање, бришење и споделување лични податоци за идентификација; генерирање и складирање псевдоними; автентикација на други дигитални паричници и разменување податоци по електронски пат на безбеден начин; пристапува до регистрите на сите изворници на податоци и извршени трансакции; потпишува со квалификуван електронски потпис или потврдува со квалификуван електронски печат; презема кориснички податоци и електронски потврди на атрибути и го остварува правото на преносливост на податоци“, се наведува во нацрт-законот.

Формата, содржината и начинот на користење на дигиталниот паричник од страна на корисникот се предвидува да ги пропишува министерот.

„Сите физички лица можат да потпишуваат со квалификуван електронски потпис без надомест, доколку истиот тој се користи за електронски услуга за лични, а не за трговски, деловни, занаетчиски или професионални цели“, пишува во предложената регулатива.

Процедури на секои пет години

Нацрт-законот предвидува техничките и организациските мерки, како и процедурите за воспоставување и издавање дигитален паричник, да ги пропишува министерот во согласност со стандардите за сајбер-безбедност.

„Техничките и организациските мерки, како и процедурите за воспоставување и издавање дигитален паричник, се донесуваат на секои пет години, под услов за редовни проверки на ранливости на секои две години“, се наведува во документот.

Според предвиденото, со воспоставувањето и користењето дигитален паричник ќе се овозможи поедноставен и побрз пристап до јавни и приватни услуги, што ќе ја подобри ефикасноста на бизнисите и државните институции.

„Тоа ќе резултира со повеќе инвестиции во дигитални технологии и услуги, што ќе ги поттикне иновацијата и конкуренцијата во секторите како финансиите, здравството и образованието. За бизнисите и јавните институции, спроведувањето дигитални идентитети ќе резултира со намалени административни трошоци преку автоматизација на процесите и намалување на потребата од физички документи“,се наведува во нацрт-извештајот за процената на регулативата.

Дополнително, како што се наведува таму, ќе се овозможат еднакви услови за сите физички и правни лица, вклучувајќи ги и оние од рурални или економски помалку развиени региони, што ќе доведе до поголема економска инклузија и намалување на дигиталната нееднаквост.

Уште ги чекаме електронските пари

„Блумберг Адрија“ на крајот од минатата година пишуваше дека измина втората година откако на почетокот на 2023-та стапи во сила новиот закон за платежни услуги и платни системи, кој требаше да донесе либерализација односно нови платежни услуги на македонскиот пазар, како и издавање на таканаречените електронски пари. Сепак, од Народната банка тогаш информираа дека од почнувањето на примената на новиот закон не издале ниту една дозвола за издавање електронски пари.

„Народната банка има проактивен пристап и со сите потенцијални апликанти што имаат изразено интерес за добивање дозвола за издавање електронски пари сѐ уште е во фаза на спроведување процес на консултации околу постапката за лиценцирање и потребната документација“, соопштија тогаш од Народната банка.

Инаку, во согласност со новата регулатива, освен банките, во улога на даватели на платежни услуги може да се јават и штедилниците, платежните институции, институциите за електронски пари, како и т.н. финтек-сектор - давателите на услуги за иницирање на плаќањата и давателите на услуги за информации за платежни сметки.