Голема трансформација на телекомуникациската индустрија: Каде е „Македонски Телеком“?

Телекомуникациските компании се во средината на најголемата трансформација на овој век. Ова го потврдува Stoxx 600 Telecom index, кој е во пораст од 12 проценти од почетокот на годината, а соодносот цена/заработка (P/E) е на 20, што е поскапо отколку на крајот на годината (16x). Границата помеѓу операторите, давателите на облак-услуги и компаниите за вештачка интелигенција е речиси избришана, а од друга страна, корисниците очекуваат повеќе од самата конекција кај традиционалните телекомуникациски услуги. Корисничките преференции се фокусирани на платформи кои се брзи, отворени, персонализирани и енергетски ефикасни. Телекомуникациските оператори ги здружуваат силите за да го зголемат спектарот, заедничките инвестиции и да ги намалат трошоците за инфраструктура. Вертикалната интеграција со малопродажните партнери им овозможува да имаат подиректен пристап до крајните корисници со цел дистрибуција на производи. Затоа, телекомуникациските оператори го напуштаат својот традиционален пат и се свртуваат кон интеграција со вештачка интелигенција, флексибилност на мрежата и нови бизнис модели (облак-провајдери, малопродажни технологии).

Каква е улогата на вештачката интелигенција?

Глобалниот тренд на сеприсутност на вештачката интелигенција бара голема потрошувачка на мрежни ресурси. Компаниите за вештачка интелигенција стануваат најголеми корисници на телекомуникациска инфраструктура преку партнерства со даватели на облак-услуги. Телекомуникациските компании се соочуваат со потребата да ги пренаменат своите мрежи, што значи дека мрежата не е наменета само за комуникација меѓу корисниците, туку и за обработка на податоци во реално време. Затоа, телекомуникациите стануваат еден вид сврзно ткиво на дигиталната економија. Оттука, трендот од пред неколку години телекомуникациските компании да ја одделат својата инфраструктурна единица од нивните бизниси ориентирани кон корисниците не е изненадувачки. Ова би значело дека, или како посебна компанија, или доколку инфраструктурата се продаде, купувачот би се фокусирал на модифицирање и приспособување на мрежата на овие трендови. Како ова конкретно влијаеше врз телекомуникациската индустрија, пошироко, и врз компаниите за вештачка интелигенција во пракса? Телекомуникациите активно развиваат мулти-облак стратегии и ја користат моќта на партнерите. „Опен еј-ај“ (OpenAI) и „Оракл“ (Oracle) потпишаа еден од најголемите договори во историјата на облак-услугите, вреден 30 милијарди долари годишно за 4,5 гигавати компјутерска моќ. Според „Блумберг“, трансакцијата ќе биде целосно имплементирана до 2028 година и е дел од проектот „Ѕвездена порта“ (Stargate), во кој учествуваат „Опен еј-ај“ (OpenAI), „Оракл“, „СофтБенк“ (SoftBank) и други. „Оракл“ ќе прошири или ќе изгради повеќе центри за податоци низ САД, а моќноста од 4,5 гигавати претставува околу една четвртина од вкупниот капацитет на сите центри за податоци во САД. Според извештаите, „Оракл“ генерирал 10,3 милијарди долари приходи од облак-услугите, а ова партнерство би го утроило тој приход и би го лансирало како клучен играч во индустријата за вештачка интелигенција. „Опен еј-ај“ја зајакнува диверзификацијата на давателите на услуги во облак со оваа соработка. Пазарниот ефект за „Оракл“е што акциите скокнаа на рекордни нивоа по објавувањето на оваа соработка. Од почетокот на годината, цената на акциите се зголеми за 42,41 проценти, а во споредба со почетокот на мај, за дури 63 проценти.

Телекомите стануваат софтверски компании

Телекомуникациските компании сè повеќе инвестираат во мрежи овозможени од вештачка интелигенција (edge ​​computing, наменски 5Г мрежи) и ја адаптираат мрежната архитектура со преминување од традиционален RAN кон отворен RAN/vRan со интероперабилни компоненти. Ова значи дека операторите станаа отворени екосистеми со повеќе добавувачи каде што ја намалуваат својата зависност од затворени мрежни системи (на пр., како што е „Хуавеј“). Виртуелизираната мрежа (vRAN) овозможува автоматско скалирање, управување со вештачка интелигенција и енергетска ефикасност. Ова дополнително имплицира дека телекомуникациските „стануваат“ софтверски компании, а не само добавувачи на инфраструктура. Ова беше почетниот поттик за „Оринџ Франц“ (Orange France) и „Самсунг“ (Samsung) да ги лансираат првите Open RAN и vRAN 4Г/5Г повици во град во југозападна Франција. Со користење на флексибилните vRAN решенија на „Самсунг“, „Оринџ“ ја подобри својата мрежа, овозможувајќи поголема флексибилност и иновации, спроведувајќи ја заедничката цел на двете компании да се движат кон поотворен, софтверски дефиниран мрежен систем. Воведувањето на напредните решенија на „Самсунг“ е дел од пошироката стратегија на „Оринџ“ за соработка со поширок спектар на добавувачи и изградба на посилен мрежен екосистем. vRAN платформата на „Самсунг“ вклучува паметна автоматизација, функции базирани на вештачка интелигенција и алатки за заштеда на енергија, помагајќи им на операторите да ги подобрат перформансите на мрежата, да ја намалат потрошувачката на енергија и да ја модернизираат инфраструктурата. Компанијата, исто така, објави дека следниот чекор е проширување на проектот на повеќе локации во југозападна и западна Франција до крајот на оваа година. „Самсунг“ соработува со „Дел“ (Dell) во доменот на сервери, со „Интел“ (Intel) за процесори и со „Винд Ривер“ (Wind River) во доменот на облак- платформата на овој пилот-проект.

Овој потег на „Оринџ“ од перспектива на инвеститор им дава на компанијата и на индустријата светла иднина. Цените на акциите на „Оринџ“ се зголемија за 35 проценти од почетокот на годината, а моменталниот коефициент цена/заработка е 17,6 (13 беше на крајот од минатата година). Гледајќи го овој индекс, компаниите вклучени во него сега ја зголемиле својата бруто маржа за околу 15 п.п. во споредба со крајот на 2024 година, но тие сè уште се оптоварени со високи оперативни трошоци, па затоа маржите на профит се намалија за 1 п.п. Фактот дека оперативните трошоци се причина за тоа се потврдува и со фактот дека маржата ЕБИТДА исто така се намали за 1,1 п.п. Поточно, моменталната бруто маржа е 60 проценти, маржата на ЕБИТДА е 12,07 проценти, а  профитната маржа е 6 проценти.

Телекомуникациските компании бараат вертикална интеграција и директна контрола врз корисничкото искуство. На овој начин, тие сакаат да се позиционираат како дигитални оператори од крај до крај. Токму тоа го направија „ВодафонТри“ (VodafoneThree) и „Карис“ (Currys) во Велика Британија. (линк до мојата анализа за спојувањето на Vodafone и Three во Велика Британија) каде „ВодафонТри“ стана ексклузивен мобилен оператор за „Карис“, еден од најголемите трговци на мало со електроника. Како дел од оваа соработка, понудата за домашен интернет ќе биде дополнително проширена за да вклучи мобилен широкопојасен пристап (Fixed Wireless Access) кој ќе комбинира мобилен и домашен интернет.

Каква е состојбата кај телекомите во регионот Адрија?

Горенаведените глобални трендови се релевантни за регионалните телекомуникации. Соработката помеѓу „Опен еј-ај“ и „Оракл“ покажува дека не е сè во големи центри за податоци на поединечни земји. На телекомуникацискиот пазар на регионот Адрија, играчите во Словенија и Хрватска (Телеком Словенија и ХТ) постигнаа најголем напредок во развојот на дополнителни услуги. Не само горенаведените компании, туку и некои други учесници на пазарот имаат свои центри за податоци кои можат да се комерцијализираат за услуги за вештачка интелигенција. Како такви, тие имаат стратешка географска позиција за рабните јазли кон ЕУ и остатокот од регионот Адрија. Од друга страна, Словенија и Хрватска имаат можност за технолошки скок во OpenRAN и vRAN бидејќи имаат доволно зрел пазар. Сепак, она што ги издвојува од одењето по Портокаловата рута е буџетот и тие се многу зависни од решенија „заклучени од добавувачи“ од компании како што се „Ерискон“ и „Хуавеј“, на пример.

Од регионалните телекомуникации, би можеле да издвоиме две групи - првата би ги вклучила ХТ и „Телеком Словенија“, чии цени на акциите покажуваат поагресивен раст, додека втората група ги вклучува „Македонски Телеком“ и „БХ Телеком“, каде што растот на цената на акциите е низок.

ХТ имплементираше промена на цените на тарифните пакети во вториот квартал од оваа година со приспособување на просечната годишна инфлација од претходната година. Стапката на зголемување е три проценти според компанијата, што би значело, од финансиска перспектива, дека компанијата ќе генерира повисоки парични приливи врз основа на ова. Оваа стапка на зголемување е најниска во последните три години, бидејќи во истиот период во 2024 и 2023 година зголемувањето изнесуваше 6,5 проценти и 5 проценти, соодветно. Од перспектива на компанијата, зголемувањето на цените на тарифните пакети би значело неутрализирање на растот на цените на чинење и инвестирање во понатамошна дигитализација. Стратегијата за дигитализација на ХТ беше најмногу поврзана со агресивната имплементација на 5Г, што има значителна промена во цената на акциите. Поточно, ако ја споредиме моменталната вредност на акциите со крајот на 2023 година, цената на акциите имаше позитивна промена од над 53 проценти.

„БХ Телеком“ неодамна потпиша меморандум со АВС (AWS) за поттикнување на облак-услугите во јавниот сектор на БиХ. Со овој потег, компанијата зачекори на патот на глобалните трендови, бидејќи целта на соработката е модернизација на услугите со користење на АВС технологии (складирање податоци, вештачка интелигенција преку Амазон Бедрок, подобрување на платформата за стриминг). Затоа, „БХ Телеком“ се позиционираше во партнерската мрежа на АВС, што му овозможува да соработува со други партнери и дистрибутери на облак-решенија.

„Македонски Телеком“ се соочува со голем предизвик во зголемувањето на бројот на корисници. Компанијата сака максимално да ги искористи своите големи инвестиции во дигитализацијата, па затоа ја користи за стекнување нови кориснички групи. Фокусот е на Генерацијата Зед, каде што „Македонски Телеком“ воведе нова дигитална тарифа за млади луѓе, фокусирајќи се на достапноста на највисока брзина на пренос на податоци и придобивките од понудите на партнерите на компанијата. Од друга страна на овој потег е сајбер безбедноста на овие корисници, за чија имплементација е склучена соработка со УНИЦЕФ. Компанијата се соочи и со промена на врвот на компанијата, каде што извршниот директор е заменет со човек кој треба да го продолжи процесот на дигитална трансформација, но и да ја подготви компанијата за следната фаза на раст и технолошка еволуција во земјата.

По континуираните добри резултати во првиот квартал од оваа година, кога нето резултатот на „Телеком Словенија“ се зголеми за 18 проценти на годишно ниво, компанијата објави исплата на дивиденда од четири евра по акција во август оваа година. Исплатата на дивиденда е еквивалентна на нешто помалку од половина од нето добивката од 2024 година, додека преостанатиот дел ќе биде насочен кон инвестиции. 2024 година беше плодна година за „Телеком Словенија“, бидејќи оствари зголемување на нето добивката од 17 проценти во споредба со 2023 година, додека растот на приходите од три проценти беше поттикнат од зголемувањето на бројот на корисници и поголемата продажба на ИТ стоки и услуги. „Телеком Словенија“ е фокусиран на понатамошен развој и инвестиции, и соодветно на тоа, компанијата потпиша долгорочен договор за рефинансирање на постојниот заем од 92,2 милиони евра. Со овој потег, кој стапи на сила на крајот на јуни, компанијата обезбеди долгорочни извори на финансирање за спроведување на својата стратегија за развој. Не се очекува овој нов заем да ја наруши постојната задолженост на „Телеком Словенија“, која е на стабилно ниво со години. Покрај тоа, коефициентот долг-ЕБИТДА на крајот на 2024 година беше најнизок во последните пет години и изнесуваше 1,55x. Дополнителен охрабрувачки фактор е тоа што компанијата со години го зголемува својот паричен тек од работењето. Според најновите достапни податоци, во споредба со крајот на 2023 година, готовината од оперативни активности е за речиси шест проценти поголема. „Телеком Словенија“ се соочува со големи капитални инвестиции, но и покрај ова, слободниот паричен тек е сè уште на стабилно ниво. Конечно, промената на цената на акциите на од почетокот на годината од 22,88 проценти потврдува дека инвеститорите се оптимисти за понатамошниот развој на бизнисот на компанијата. Како резултат на тоа, „Телеком Словенија“ го зголеми својот коефициент ЕВ/ЕБИТДА на 4,1 од 3,6 на крајот на минатата година. Коефициентот цена/заработка исто така се зголемува во споредба со истите периоди - моментално е 10,65, а изнесуваше 9,01.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар