Како „Македонски телеком“ стана најпрофитабилна телекомуникациска компанија во регионот?

Телекомуникациската индустрија стои рамо до рамо со воздухопловната индустрија кога зборуваме за индустрии со интензивен капитал. Исто така, доколку барате школски пример за примена на економии од обем во практика, телекомуникациите би биле најрепрезентативниот пример за тој поим. Високите капитални инвестиции во формирањето на инфраструктурата имаат смисла, или во финансиска смисла - задоволителен ROI, само доколку операторите опслужуваат голем број корисници, одржуваат високо ниво на квалитет на услугата и континуирано работат на задоволување на променливите потреби на корисниците. Зад завесата на приспособувањето на бизнис-моделот кон корисниците стои силната поддршка од квалитетна инфраструктура, врз чија основа операторите можат да понудат иновативни нетрадиционални телекомуникациски производи.

Новите уреди ја отвораат вратата за пласман на поскапи услуги

На прв поглед дистрибуцијата на приходите од продажба на телекомуникациските оператори ја следи константна распределба по квартали. На подлабоко ниво забележуваме дека за операторите втората половина од годината е поплодна во генерирањето приходи, а причините за тоа се наоѓаат во два фактора: производителите на мобилни телефони лансираат нови модели во тој период и операторите имаат силни маркетинг-кампањи за време на празниците на крајот на годината.

Склоноста на корисниците да трошат на нови модели на мобилни уреди е идеална средина за операторите да им продаваат на корисниците поскапи кориснички пакети. Иако од гледна точка на профитабилноста, продажбата на мобилни уреди нема преголемо, со сигурност можам да кажам дури и никакво значење, за операторите таа е лост за генерирање повисок ARPU (просечен приход по корисник) преку продажба на повеќе скапи пакети на услуги или, поточно, замена на постојните пакети со поскапи за постојните корисници. Значи, ако треба да се најде причина за малите отстапки во третиот квартал во генерирањето приходи од продажба од година на година, би се обложил дека една од главните причини е понудата на најновите модели на мобилни телефони.

Гледајќи од 2022 година, анализираните телекомуникациски компании во просек остваруваат четвртина од своите годишни приходи во последниот квартал. Затоа, очекуваме дека последниот квартал од годинава нема да отстапи од досегашниот тренд. Исклучок од ова е глобалниот индустриски гигант „Дојче телеком“, за кој „Блумберг интелиџенс“ (Bloomberg Intelligence) очекува во последниот квартал да го задржи својот дел од приходите од продажба како во 2022 година, на 26 проценти. Апсолутните вредности прикажани на графиконот погоре во зелените полиња се тековно остварените приходи од продажба за првите три квартали од оваа година и основата за проектирање на вкупните годишни приходи во 2024 година. Не можам да тврдам дека телекомуникациските оператори се под влијание на силна сезона, но имајќи предвид дека кварталните приходи од продажба со години следат одреден тренд, кварталните споредби во тој домен сигнализираат потенцијална опасност со која може да се соочат операторите - неможност да растат на високи стапки доколку не ги иновираат своите услуги.

На квартална основа, „Хрватски телеком“ (ХТ) од анализираната група на компании е единствениот што досега одржува умерен тренд на раст во секој квартал во однос на истиот квартал од претходната година. ХТ работи на зголемување на цените на своите услуги од крајот на 2023 година, така што ценовната компонента го предводеше тој раст, што не го засенува агресивното географско проширување на оптичката мрежа, како и работата на 5Г-мрежата. Таа моќ произлегува од силната инфраструктура и поврзаните инвестиции, кои ХТ ги препозна и ги врати под своја капа, кои дотогаш ги водеше посебна единица за одржување на инфраструктурата. Затоа, ХТ ги држи сите конци - инвестира во инфраструктурата што му овозможува дигитализирање на услугите и проширување на мрежата, ги зголеми цените на своите услуги и работи на атрактивноста на постпејд-пакетите. Резултат на тоа е промената на соодносот меѓу постпејд и припејд-корисниците, кој за споредба беше 1,5 на почетокот на 2023 година и 1,7 на почетокот на 2024 година во корист на постпејд-корисниците. Поточно, за секој припејд-корисник има 1,7 постпејд-корисници. Од гледна точка на ARPU, севкупно, третиот квартал годинава во однос на истиот период лани е повисок за 4 отсто, при што постпејд ARPU е поголем за 6 отсто за истиот период. Како и во четвртиот квартал за 2023 година, ХТ постигна висока стапка на раст на приходите од продажба во споредба со четвртиот квартал 2022 година и во секој следен квартал, прогнозираниот низок едноцифрен раст за четвртиот квартал од 2024 година не треба толку да ги загрижува лидерите на ХТ. Сепак, тоа сигнализира дека забавувањето на стапките на раст бара иновативни производи (дигитализација на производите) и континуирано проширување на оптичките и 5Г-мрежите.

Спротивен пример на ХТ е „Македонски телеком“, кој има најизразена нестабилност на кварталните стапки на раст на приходите од продажба кај анализираните компании. Како што беше наведено на почетокот, телеком-индустријата е школски пример за економии од обем, а зависи од бројот на потенцијални корисници, што е во директна корелација со населението во земјата во која работи компанијата. „Македонски телеком“ во овој поглед не може да се споредува со ХТ. Она што треба да го загрижува „Македонски телеком“ е што пазарот на мобилна телефонија расте, а компанијата не го следи тој тренд, уште повеќе, во третиот квартал од 2024 година пазарниот удел е намален во однос на истиот период лани за 0,5 процентни поени. Мобилната телефонија во „Македонски телеком“ го следи пазарниот тренд на миграција од припејд кон постпејд-пакетите, кои вообичаено се поскапи за корисниците, а тоа доведе до зголемување на просечниот ARPU на мобилната телефонија за 2,6 отсто и е на ниво од 395 денари (околу 6,4 евра). За споредба, просечниот ARPU на ХТ за мобилна телефонија е за околу 80 проценти поголем, но ова треба да се гледа и од гледна точка на платежната моќ на корисниците во овие земји. Имено, поевтините пакети и помалата корисничка база ја прават разликата во приходите во првите три квартали од годинава. „Македонски телеком“ нема цврста основа во мобилната телефонија во растот на приходите од продажба, но инвестициите во инфраструктурата се она што ќе ги поврати приходите од продажба и е единствената анализирана компанија чија линија на квартален раст на приходите од продажба се движи во позитивна насока.

Минатата година „Телеком Словенија“ се соочи со поплави, кои ја уништија неговата инфраструктура во Словенија. Севкупно, годинашните квартални приходи од продажба бележат позитивни стапки на раст во однос на истите периоди лани, но со тенденција на намалување. Иако тие не придонесуваат значително во вкупните приходи, барем не засега, приходите на компанијата ИПКО прават значителна разлика од година на година бидејќи ИПКО расте агресивно, и пазарно и вредносно. На крајот на третиот квартал од годинава не е чудно што на секој нов корисник на мобилната телефонија во Словенија има 2,23 нови корисници во ИПКО бидејќи ИПКО продолжува агресивно да го окупира пазарот. Ако ги монетизираме новите корисници преку приходи, „Телеком Словенија“ остварил за еден отсто повеќе приходи, а ИПКО 7 отсто, споредувајќи го третиот квартал од оваа година и минатата година. „Телеком Словенија“ е единствениот оператор во регионот што постигна значителен напредок во понудата на нетрадиционални телекомуникациски услуги како што се финансиски услуги, е-здравје и осигурителни услуги. Но, поради закрепнувањето на инфраструктурата и поради почетокот на замавот во тој домен, компанијата не остварува значително ниво на приходи од овие услуги, но во перспективите за иднината е во значителна предност. Да заклучиме за кварталниот раст - прогнозираната годишна ниска едноцифрена стапка на раст во последниот квартал ќе биде комбинација од два фактора - растот на бројот на широкопојасни интернет-конекции во Словенија и растот на компанијата ИПКО.

Што се случува на глобално ниво? „Дојче телеком“ се фокусира на клучните стратегии за раст, како што се проширување на 5Г-мрежата, дигитализација, интеграција на нови технологии и проширување на услугите на неговите основни пазари (САД и Европа). Поточно, двете страни на Атлантикот го доведоа „Дојче телеком“ до годишен раст на нето-приходот во првите три квартали од 2024 година од околу 3 отсто, а ако ги погледнеме изолирано вториот и третиот квартал, тие се најуспешните квартали досега од почетокот на 2022 година и се повисоки за по 4 отсто во однос на истите квартали од претходната година. Приходите од услуги растат со повисока годишна стапка - првите три квартали од годинава се повисоки за 4 отсто, а самиот трет квартал пораснал за 3,7 отсто на годишно ниво. Овој тип на услуга е издвоен затоа што дигитализацијата и дополнителните нетрадиционални телекомуникациски услуги треба да бидат водич за регионалните телекомуникациски услуги во иднина, бидејќи пазарот на традиционалните телекомуникациски услуги е заситен со понудите на конкурентите. Регионалните телекоми треба да го диференцираат своето портфолио и да ги искористат предностите на инвестициите во инфраструктурата.

Промената во стратегијата и консолидацијата треба да генерира раст на приходите

Ако се тргнеме неколку чекори подалеку и ги погледнеме приходите од продажба од годишна перспектива, првото нешто што го забележуваме е дека глобалните телекомуникациски оператори минатата година имаа негативни годишни стапки на раст и дека со промена на нивната стратегија, поточно со развивање нови производи, можат годинава постепено да се движат по нагорна патека. „Дојче телеком“ воведува промена кон иновативни услуги, како што беше наведено погоре, а „Водафон“ се бори да заземе поголем удел на клучните пазари. „Водафон“ е лидер во Европа во имплементацијата на 5Г-технологијата и со такво знаење сака да продолжи да нуди IoT решенија, облак-услуги, управување со мрежата и безбедносни услуги со фокус на сектори како паметни градови, логистика и здравствена заштита на таа платформа. Во овој поглед, „Водафон“ може да се смета како постар брат на „Телеком Словенија“.

Бидејќи Велика Британија е еден од клучните пазари на „Водафон“ со силна база на клиенти, одлуката да се спои со конкурентот „Три“ (Three) за 19 милијарди долари изгледа како логичен потег. Двете компании треба да го исполнат обврзувачкиот инвестициски договор за изградба на заедничка 5Г-мрежа низ целата земја во вредност од 11 милијарди долари во следните осум години. Исто така, заедничкиот субјект ќе треба да ограничи одредени тарифи за мобилните услуги и однапред да понуди услови за операторите што користат мрежи на други компании. „Водафон“ ќе поседува 51 отсто од новиот ентитет, додека „ЦК Хачисон“(CK Hutchison), сопственик на „Три“, ќе го задржи малцинскиот удел. Што значи тоа за пазарот во Велика Британија? Се формира нов лидер на пазарот, со над 29 милиони корисници. Загриженоста за оваа трансакција е дека би имало намалување на бројот на оператори на пазарот во Велика Британија од четири на три, што би довело до можност новоформираната компанија да диктира повисоки цени за корисниците. Оваа трансакција секако ќе го наруши телекомуникацискиот пазар во Велика Британија, но ефектите од спојувањето на овие компании ќе се видат само за неколку години. Да заклучиме, оваа трансакција на „Водафон“ е само пример за тоа како глобалните оператори се борат за пазарен удел и корисничка база со цел да не ги користат својата инфраструктура и знаење за да пласираат нови дигитални производи и да ги диверзифицираат своите извори на приход во нетрадиционални телекомуникациски услуги.

Се вжештува борбата за нови корисници во регионот

Ако се вратиме во нашиот регион, македонскиот пазар е најзаситен, речиси нема простор за поагресивен раст гледајќи низ призмата на работењето на „Македонски телеком“. Компанијата се бори за секој нов корисник, но пазарот не дозволува поголем раст од ниско едноцифрен за таа компанија. Од друга страна, „Телеком Словенија“ ги има во ракав компанијата ИПКО и пионерските дигитални производи, а прогнозираниот раст од 2,9 отсто е песимистички од наша страна. Компанијата планира да оствари годишни приходи од продажба за околу 2 милиони евра повеќе од нашите прогнози, но „Телеком Словенија“ е на 74,8 отсто од планот во третиот квартал од оваа година. Нашиот песимистички став се темели на фактот дека лани третиот квартал најмногу придонел за вкупниот годишен приход од продажба (27 отсто), а четвртиот 25 отсто. Би сакал бизнисот на компанијата ИПКО и оптичката и 5Г-мрежата да ме демантираат со своите резултати. Со реализација на планираниот план, годишниот раст на приходите од продажба годинава не би надминал 0,3-0,4 процентни поени во однос на нашата прогноза, но тоа се мали варијации. Како и да е, во „Телеком Словенија“ секако се среќни што досега имаа позитивни ефекти на претходните инвестиции, но јас би бил малку скептичен и би изразил мала загриженост зошто компанијата не успеала да реализира инвестиции со посилна динамика ако веќе имала доволно буџет за тие цели. „Телеком Словенија“ искористи само две третини од планираниот инвестициски буџет за првите три квартали од годинава. Сè на сè, очекувам „Телеком Словенија“ да се гордее со 2024 година и да влезе во 2025 година на крилата на добрите резултати од оваа година и уште посилна инфраструктурна основа.

Регионалните играчи се профитабилни, но високите капитални инвестиции сериозно го притискаат крајниот резултат

Поради императивот за развој на инфраструктурата, регионалните телекоми беа принудени да инвестираат во вработени, поточно во зголемување на бројот на работници на тие работни места. ХТ ја презеде единицата за одржување на инфраструктурата од „Ериксон Никола Тесла“, а „Македонски телеком“ го зголеми бројот на вработени како резултат на одлуката во втората половина на 2023 година да го интегрира одржувањето на телекомуникациската мрежа во својот систем. Ударот врз категоријата заработувачка не ја промени тезата дека регионалните телекомуникациски компании се високопрофитабилни по маржата ЕБИТДА. Од друга страна, некои категории на трошоци, пред сѐ енергетиката, ја олеснија ЕБИТДА, што им даде можност на компаниите да инвестираат во вработени без преголемо влијание врз нестабилноста на маржата ЕБИТДА. Во замавот на зајакнување на комерцијалната политика има и пораст на категориите на трошоци, па предизвик за компаниите е максимално да ги оптимизираат своите деловни процеси за да го неутрализираат зголемувањето на трошоците. ХТ работеше цела година на оптимизација, што во третиот квартал, заедно со силниот продажен момент, донесе и зголемување на маржата ЕБИТДА. „Македонски телеком“ годинава не се соочува со високи трошоци за енергија, па дури и со апсолутно најслаба продажба во однос на регионалните конкуренти ја држи титулата најпрофитабилна регионална телекомуникациска компанија. „Македонски телеком“ е во сопственост на „Дојче телеком“ и годишно генерираната маржа ЕБИТДА, како и остварената квартална маржа во 2024 година, покажува дека е над просекот на матичната компанија.

Анализираните регионални телекоми сè уште ја поседуваат инфраструктурата, но очекуваме дека во иднина ќе тргнат по стапките на „Јетел“ (Yettel), „Јунајтед груп“ и „Телеком Србија“, кои ја продадоа својата инфраструктурна единица. Дека ова е тренд во индустријата покажува и одлуката на „Дојче телеком“ да продаде 51 отсто од акциите во „ГД Тауерс“ (GD Towers) во Германија и Австрија минатата година.

Високите капитални инвестиции на телекомите што ја поседуваат  инфраструктурата ја уништуваат тезата за целосно високопрофитабилен бизнис. За волја на вистината, маржите ЕБИТДА се на ниво со кое може да се пофали менаџментот на компанијата, но високото ниво на амортизација дава пореална слика за тоа. Маржите ЕБИТ се повеќе од преполовени во споредба со маржата ЕБИТДА.

Проширувањето на оптичката мрежа и имплементација на 5Г приоритет за иден раст, пред продажба на инфраструктурата

Ефектот од одлуката за продажба на инфраструктурните единици би имал двоен ефект врз финансискиот успех на компаниите. Од друга страна, во тој случај компаниите би биле принудени да изнајмуваат инфраструктура, зголемувајќи ги трошоците за услугите, што дополнително влијае на жртвувањето на високите стапки на маржата ЕБИТДА. Од друга страна, намалувањето на трошокот за амортизација ќе ја доближи стапката на маржата ЕБИТ до маржата ЕБИТДА, т.е. не би имало таков јаз меѓу тие два показатела за профитабилност.

Регионалните телекоми во моментов работат на развој на инфраструктурата, „Телеком Словенија“ работи и на обновување на оштетената инфраструктура во минатогодишните поплави, а краткорочно нема интерес за продажба на тој дел од бизнисот. Секако, капиталните инвестиции им се враќаат речиси во истиот момент преку повисоки приходи од продажба. Работата на проширување на оптичката мрежа и имплементацијата на 5Г ја става идејата за продажба во втор план бидејќи има простор за подобрување и проширување во тие сегменти.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар