.webp){kind=icon}
Зголемените корпоративни профити се еден од главните двигатели на инфлацијата, а според најновото истражување на „Блумберг“ меѓу професионалците и инвеститорите од малопродажбата, одржувањето на високите каматни стапки е најдобриот начин за борба против нив.
Речиси 90 проценти од 288-те испитаници во истражувањето „Маркетс Лајв Пулс“ (Markets Live Pulse) велат дека компаниите од двете страни на Атлантикот ги зголемиле цените повеќе отколку што се зголемиле нивните трошоци од почетокот на пандемијата во 2020 година. Речиси четири петтини од испитаниците веруваат дека строгата монетарна политика е вистинскиот начин за справување со инфлацијата поттикната од таквото профитерство.
Bloomberg
Еден од најлошите бранови на инфлација во последните децении поттикна барање на објаснувања - нарушените синџири на снабдување, големи трошоци на владите за време на пандемијата и зголемени плати, сносат дел од вината. Но, зголемувањето на корпоративните маржи е уште една потенцијална причина што заслужува внимание и сега го добива.
Маржите скокнаа на почетокот на пандемијата и, спротивно на сите очекувања, оттогаш останаа историски високи. Ова покренува две клучни прашања: Дали повисоките профити придонесуваат за тврдоглавата инфлација, и ако е така, што треба да се направи во врска со тоа? Тоа е дел од една поширока дебата за тоа дали различни видови на ценовни притисоци треба да се решаваат со различни алатки, а не со универзален одговор за зголемување на каматните стапки.
Повеќето учесници во истражувањето веруваат дека монетарното затегнување од страна на централните банки е адекватен одговор на порастот на инфлацијата поттикнат од профитерството. Околу една четвртина од анкетираните не се согласуваат, нудејќи алтернативни решенија како што се користење на корпоративни даночни стапки и построги антимонополски правила.
Според 67 отсто од испитаниците, малопродажниот сектор максимално ја искористил можноста да ги зголеми цените за време на пандемијата. Енергентите го зазедоа второто место, со околу шестина од гласовите. Овие резултати може да го одразуваат фактот дека луѓето веројатно почесто купуваат стоки за широка потрошувачка отколку поскапи стоки.
Уникатните околности на пандемијата - сериозни ограничувања на понудата, проследени со невиден раст на побарувачката поттикнат од стимулациите - стојат зад зголемените профитни маржи кои ги достигнаа своите највисоки нивоа во Соединетите Американски Држави (САД) во последните 70 години.
Bloomberg
Мнозинството учесници во истражувањето (иако ова мнозинство е многу мало – 53 проценти) не очекуваат дека моментално високите маржи ќе се задржат засекогаш, туку предвидуваат дека ќе паднат на нивото пред пандемијата.
Стандардната економска теорија тврди дека профитните маржи се „повратени со средна вредност“ - со други зборови, тие имаат тенденција да се вратат на нормално ниво. Според таа теорија, индустриите со високи профити треба да привлечат нови учесници на пазарот, а зголемената конкуренција треба следствено да ги намали маржите.
Но во реалноста не е така. Маржите веќе беа високи пред пандемијата, а сега се уште повисоки.
Различни теории се обидоа да објаснат зошто тоа се случило. Изабела Вебер, економист од Универзитетот во Масачусетс - Амхерст, тврди дека најголемиот дел од неодамнешната инфлација во САД е т.н. „продавачка инфлација“ што произлегува од способноста на доминантните фирми да ја користат својата монополска позиција за да ги зголемат цените. Вебер истакнува дека „тесните грла можат да создадат привремена монополска моќ што може да овозможи зголемување на цените не само заради заштита, туку и да го зголеми профитот“.
Пол Донован, главен глобален економист во УБС (UBS AG), тоа го нарекува „инфлација водена од профит“ – каде што компаниите, криејќи се зад широко распространетите зголемувања на цените, ги зголемуваат сопствените цени повеќе отколку што треба. Оваа идеја стана позната како „инфлација на алчноста“.
Како и да го наречете, ако компаниите го искористиле монополот за да ги зголемат своите маржи, веројатно нема да бидат подготвени значително да ги намалат. На крајот на краиштата, кој би сакал намалување на платата веднаш по покачувањето?
Маржите почнуваат да паѓаат од рекордното ниво бидејќи компаниите се прилагодуваат, но сепак се значително повисоки отколку во годините пред пандемијата.
Bloomberg
Тоа пак може да биде од корист за некои акции. На прашањето кој тип на акции има најголема корист од инфлацијата водена од профит, речиси три четвртини од испитаниците избрале компании со силна ценовна моќ. Значи, додека не се појави посилен отпор против монополите или олигополите, добро е да се поседуваат акции на компании кои можат максимално да ја искористат инфлацијата.
Мнозинството учесници во истражувањето веруваат дека „лакомоста“ нема да доведе до долгорочна висока инфлација.
Само 10 отсто рекле дека ќе бидат потребни повеќе од пет години за да се стабилизира стапката на потрошувачка инфлација во САД на просечно ниво од околу два отсто. Повеќе од половина веруваат дека инфлацијата ќе се врати на ниво од два проценти во рок од две години - што е во согласност со прогнозите на пазарот.
Што конкретно може да се направи за да се спречи „алчноста“? Оние 24 отсто од учесниците во истражувањето кои не веруваат дека решението е построгата монетарна политика, предложија некои алтернативи.
Меѓу честите предлози беше подобро спроведување на антимонополските закони за спојувања, заедно со други напори за поттикнување на поголема конкуренција. Имаше поддршка и за зголемени корпоративни даноци, вклучително и можни ненадејни даноци во области каде што се препознаваат манипулации со цените. „Оданочете ги до коска“, гласеше еден директен предлог.
Инфлацијата ја влошува нееднаквоста и раѓа незадоволство. Кога заштедите од пандемијата се исцрпени, тоа незадоволство има потенцијал брзо да се зголеми, а профитабилниот меден месец на компаниите може да заврши со поголема регулација во иднина. Во тој случај, позаострената монетарна политика може да биде најмал проблем.
„Маркетс Лајв Пулс“ (Markets Live Pulse) е неделно истражување на читателите на „Блумберг Њус“ на терминалот и на интернет, спроведено од тимот на „Маркетс Лајв“ во „Блумберг“, кој исто така го води блогот на терминалот. Сајмон Вајт е макро стратег кој пишува за блогот и има своја колумна „Макроскоп“ (MacroScope), која дава широк преглед на најважните макроекономски и пазарни теми и ја нагласува големата слика.
