На почетокот од април Џејмс Фикел се качи на воз од Бостон до Њу Хевен во Конектикат за да види како се одвиваат работите со некои мозоци. Поточно, како се одвиваат работите со свинските мозоци што се наоѓаат насекаде во зградите на работ на кампусот на универзитетот „Јејл“. Тие се покриени со мрежа од цевчиња и се приклучени на машини што ги хранат со хранлива течност. Истражувачите долго време сонуваа за тоа да можат да проучуваат мозок што сè уште во голема мера е функционален надвор од телото, а сега овој проект го овозможи токму тоа.
Овој правец во истражувањето на мозокот започна пред неколку години благодарение на работата на хрватските научници Ненад Шестан и Звонимир Врсеља, што го привлече вниманието на медиумите. Спектакуларните наслови ја објавија веста дека успеале да ја вратат клеточната активност во мозокот на свиња дури четири часа откако животното било убиено во кланица. Истражувањето, кое почна како научен проект, доведе до основање на стартапот „Бексорг“ (Bexorg Inc). Компанијата се надева дека технологијата, која исто така се користи и на донирани човечки мозоци, ќе придонесе за подлабинско разбирање на биологијата на мозокот, за откривање лекови, а можеби и техники за подмладување што звучат како научна фантастика. Сето ова треба да им помогне на луѓето што претрпеле трауматски повреди. Фикел, како еден од првите инвеститори, овозможи истражувањето да се реализира.
Ангажманот на Фикел во „Бексорг“ е резултат на неочекуван пресврт во неговата кариера. Откако инвестираше голема сума пари во криптовалути, тој речиси незабележливо стана еден од најголемите светски финансиери на науката за долговечноста и напредното истражување на мозокот. Фикел инвестираше над 200 милиони долари во повеќе стартапи и универзитетски истражувачки лаборатории за да го продолжи животниот век на човекот, а истовремено да ги подготви луѓето за коегзистенција со вештачката интелигенција. Тој често инвестирал во проекти во кои инвестирале и познати, многу богати филантропи, како Бил Гејтс и Ерик Шмит. Ова е првпат јавно да проговори за својата работа на тоа поле.
Прочитај повеќе
Кој сака да живее вечно за цена од два милиона долари
Стареењето и смртта се неизбежни аспекти на животот, барем за повеќето од нас...
11.01.2025
Светот полуде по апликации за здрав живот: Каков е интересот кај нас?
Меѓу најпрофитабилните бизниси во 2024 година се најдоа персонализираните тренинзи и велнес-програми.
24.11.2024
Седум нови производи што ќе ви помогнат да бидете во форма кога ќе биде ладно
Ви ги претставуваме седумте нови иновативни производи за вежбање дома и одржување на формата кога надвор е премногу ладно.
20.11.2024
Допрва ќе нè боли главата, поскапуваат главните состојки за апчињата
Европа е зависна од увоз на суровини од Азија.
06.11.2024
Кинезите почнаа да лекуваат домашни мачки со лекови против ковид за луѓе
Антивирусни лекови кои се користеа за луѓе, сега се хит меѓу сопствениците на мачки
04.01.2025
Невообичаеното патување на Фикел почна во 2016 година, кога, како 25-годишник, инвестираше 400.000 долари што ги заработи од софтверско програмирање и тргување со акции во новата криптовалута етереум или етер. Во тоа време етерот беше малку познат токен, кој вредеше само 80 центи. Сега е една од најпознатите криптовалути, со вредност од над 2.800 долари по токен. Фикел од неа заработи стотици милиони долари.
Милионерите што го стекнале своето богатство преку криптовалути се познати по тоа што работат во даночни оази и се стремат кон ризични финансиски потфати. Фикел досега само еднаш се појави во мејнстрим медиумите, кога во 2018 година „Њујорк тајмс“ (New York Times) објави статија за него со наслов „Сите сe неверојатно богати освен ти“. Тој беше фотографиран со својата мачка по име г. Биглсворт и претставен како апостол на движењето што се залага сите луѓе да имаат корист од дигиталните пари. Во написот како анегдота се споменува и тоа како личниот тренер на Фикел се збогатил благодарение на неговите совети за тргување со крипто.
Фикел има чувство за мода и повремено ужива во забавите, но тој не е типичен претставник на криптобратството. Тој е повеќе фокусиран на интелектуалниот аспект на криптовалутите. Тој финансира научни истражувања за флуктуацијата на цените во трансакциите со етереумот, вклучувајќи го и научниот труд од 2020 година на професорот од универзитетот „Колумбија“, Тимоти Роггарден, водечки истражувач во областа на алгоритмичката теорија на игрите. Работата помогна да се стабилизираат провизиите за трансакции на блокчејнот етереум и ги запре инфлаторните трендови што го оптоваруваат токенот.
„Одлучив некое време да живеам монашки живот и да читам многу книги“, вели Фикел, висок и слаб човек што остава впечаток на ноншалантен визионер. „Долго бев во светот на криптовалутите и ми беше потребно да размислувам за нешто друго“, рече тој.
Во Тексас ги читал делата на Нир Барзилаи и Обри де Греј, реномирани експерти во областа на геријатријата и продолжувањето на човековиот живот, а потоа преминал на постручни научни текстови. Така тој откри компетентни истражувачи што веруваат дека откритијата во областа на продолжувањето на животниот век се на дофат. Тоа изгледаше многу попривлечно од прашањата што ги опседнуваат мноштвото ентузијасти за криптовалути, како што се таканаречените незаменливи токени, кои Фикел ги смета за смешни. Тогаш решил да биде инвеститор и филантроп, па почнал да праќа мејлови до основачите на стартап-компании за да се претстави и да види дали можат да го посоветуваат каде најдобро да ги инвестира парите. Како што може да претпоставите, им беше мило што контактирал со нив.
До 2021 година Фикел реши сериозно да се посвети на инвестирање и филантропски активности. Тој ја основа фондацијата „Амарант“ (Amaranth) и како свој главен инвестициски партнер го ангажира Алекс Колвил, тогаш млад студент што го завршуваше својот докторат по генетика на универзитетот „Стенфорд“. Тие почнаа да разговараат со десетици истражувачи и стартапи и читаа голем број трудови. Иако нема стручно образование, Фикел брзо учи и многу скоро можеше доволно добро да ги разбере научниците за да процени чија работа има најголем потенцијал.
Во првите 18 месеци од работењето на фондацијата „Амарант“, фирмата на Фикел одвои 100 милиони долари, од кои 70 отсто беа наменети за стартапи и амбициозни академски истражувања. Поддржа вкупно околу 30 компании и истражувачки групи. Во првиот круг на инвестиции Фикел ја поддржа „Селулар лонџевити“ (Cellular Longevity Inc), која разви лек што би требало да го продолжи животниот век на кучињата, потоа „Сикларити терапетикс“ (Cyclarity Therapeutics Inc), која развива терапии за отстранување на наслагите во артериите и заштита од срцев удар, како и „Лифт биосајансис“ (LIfT BioSciences), која развива нови типови клетки што можат да уништат канцерогени тумори. Денес тој е главен инвеститор во фондот за ризичен капитал „Ејџ 1“ (Age1), фокусиран на полето на продолжување на човековиот животен век, кој го основаа Колвил и Лаура Деминг, познати инвеститори во оваа област.
Можеби ова изгледа природно за човек што заработил многу пари од криптовалути бидејќи Фикел е навикнат на ризични потфати што другите инвеститори ги избегнуваат. За тоа сведочи неговиот интерес за компанијата „Меџик лајфсајенс“ (Magic Lifescience), со седиште во Маунтин Вју во Калифорнија. Оваа компанија, основана во 2021 година, користи технологија што со години се развиваше во Стенфорд за да создаде машина со големина на тостер за дијагностицирање широк спектар на болести врз основа на мали примероци од урина, плунка и крв. Сличноста со дискредитираниот стартап за дијагностика „Теранос“ (Theranos) беше од помош за „Меџик лајфсајенс“ во собирање средства. Тоа, сепак, не беше проблем за Фикел, кој беше негов главен инвеститор во почетната фаза.
На почетокот фондацијата „Амарант“ им доделуваше грантови на луѓе чија работа ветуваше резултати во борбата против Алцхајмеровата болест и полето на менталното здравје, а потоа се фокусира на проекти од областа на невронауката. Заедно со „Бексорг“, Фикел ги основа „Е11 био“ (E11 Bio), организација што развива нови техники за мапирање на мозокот, и „Форест неуротек“ (Forest Neurotech), која прави мозочни импланти што емитуваат ултразвучни бранови, со цел да ги проучува причините за ментални нарушувања и невролошки состојби. Неодамна беа доделени 30 милиони долари за мистериозниот проект „Енигма“ на „Стенфорд“, кој треба да развие амбициозен модел на структурата на мозокот и детален приказ за тоа како секој неврон праќа импулси во мозокот.
Фикел вели дека е заинтересиран за проектот „Енигма“ затоа што може да развие дигитален модел на мозокот, кој би бил од помош за тренирање на системите за вештачка интелигенција (ВИ). Откако целосно ќе разбереме како функционира мозокот, тоа знаење би можело да се искористи за да се изгради дигитален мозок и со добиените податоци и вештачката интелигенција да се помогне за да се добие подобар увид во тоа како функционира нашиот ум и како нашите вредности се обликуваат на подлабоко, фундаментално ниво.
Со малку среќа ова може да доведе до побезбедно спојување на луѓето и машините во годините што следуваат. „Навистина ние сè уште не знаеме што е безбедно, а што не додека не развиеме капацитети во различни насоки. Треба да откриеме како да направиме вештачката интелигенција да има вредности и идеи слични на луѓето, но тоа треба да го правиме на контролиран начин сѐ додека не бидеме во можност да развиеме помоќни умови на безбеден начин“, вели Фикел.
Во „Бексорг“ научникот Врсеља го студира мозокот во садови. Со него се Фикел и Џоан Пенг, која стана генерален менаџер во „Амарант“ кога Колвил се насочи кон „Ејџ 1“ (Age 1). Пенг (24), уште една млада ѕвезда во светот на биотехнологијата, две години ги паузираше студиите за да ја искористи стипендијата од Тил и сега му помага на Фикел да ги распредели своите милиони додека истовремено ги завршува студиите во Принстон.
Врсеља го истакнува напредокот што го постигна стартапот од претходната посета на Фикел пред една година. „Сè што гледате - кодот, хардверот, софтверот, течноста - сето тоа го направивме ние“, вели тој. Технологијата би требало да овозможи тестирање на супстанциите и нивните ефекти врз мозокот, што би им обезбедило на фармацевтските и биотехнолошките компании нов начин за тестирање на луѓето. Лековите сега може да се тестираат на луѓе само по долгогодишно тестирање на животни, па дури и тогаш таквите тестови се малобројни, комплицирани и скапи. „Тешко е да се направи лек, а развојот на лекови за мозокот е речиси невозможен“, вели Врсеља.
Меѓутоа, со системот на „Бексорг“ излегува дека мозокот погоден од болести како Алцхајмеровата или Паркинсоновата болест сè уште може да биде функционален и дека на него може да се применуваат лекови, а потоа неговата состојба може детално да се следи и да се мери (од компанијата наведуваат дека активноста на клетките во овие мозоци продолжува, но невроните не испраќаат импулси и поради тоа мозокот не е свесен). Ова, секако, не е исто како и клиничко испитување, но постои надеж дека тестирањето на овие мозоци ќе заштеди време и пари со тоа што ќе помогне во рана фаза од развојот на лекот полесно да се идентификува кои молекули се вредни за дополнително истражување.
„Јас не сум ниту физичар ниту невронаучник. Тоа што се обидувам да го направам е заедно со врвни научници да изградиме ментален модел на подлабоко, поапстрактно ниво, а потоа да овозможам промена што би сакал да ја видам во светот“, вели Фикел за својата филозофија на инвестирање.