Кој од Македонија изгуби од банкротот на ФТХ?

Помина речиси месец и половина откако криптоберзата ФТХ (FTX), вредна околу 32 милијарди долари, доживеа колапс. Нејзиното пропаѓање се смета како дел од најголемите неуспеси и пропаѓања во криптосветот. Дали и какви последици остава тоа на инволвираните во криптосветот? Дали инвеститорите од Македонија се загрозени од банкротот на ФТХ и дали надолниот тренд на криптопазарот ги одвраќа луѓето да вложуваат во дигиталните валути? За сите овие прашања побаравме одговори од некои од познавачите на пазарот и сопствениците на менувачници за криптовалути.

„Актуелен е скандалот со берзата ФТХ  и нејзиниот основач Сем Банкмен-Фрид. Тоа веќе личи на една финансиска трилер-сапуница. Но мора да напоменеме дека последниот финансиски криптоскандал е баш тоа, последен (засега), но веќе не е изненадувачки“, вели Душко Гошевски, адвокат и познавач на криптопазарот и регулацијата. Тој, меѓу другото, е и член на Комисијата за хартии од вредност, но за „Блумберг Адрија“ ги сподели своите лични мислења, според кои смета дека станува збор за низа на финансиски крахови, пропаѓања и стечаи, почнувајќи од падот на стејблкоин УСТ на „Луна“, продолжувајќи со „Целзиус“, „Блокфај“ и така натаму.

Душко Гошевски / Приватна архива

„Сите се прашуваат што се случува со криптопазарот и кои се индивидуалните и колективните причини, но мислам дека на крајот на оваа измачувачка и лоша криптоинвестициска година можеме да се согласиме во едно: недоволната регулација е основата на сите криптокризи оваа година“, објаснува Гошевски, посочувајќи дека се случи токму на самитот на Г20, кој се одржа во Бали, сите лидери, на чело со претседателот Џо Бајден, да имаат заедничка изјава за регулацијата на криптовалутите, а основачот на „Бајненс“ среде самит да повикува на регулација.

„Сето тоа говори дека криптопазарот е во значаен фокус на светскиот финансиски пазар и на светската политика, но и дека му претстои позасилена регулација. Кај нас е донесен новиот закон за спречување на перењето пари и финансирањето тероризам и тоа е првата (делумна) крипторегулација, која стапи во сила на 20 јули 2022 година. Со тоа се уредени термините, особено менувачниците, горните граници на размена (до 500 евра во кеш), паричниците и слично“, објаснува адвокатот Гошевски.

Според некои од нашите соговорници, основно нешто што треба да се разбере е дека целиот криптопазар се базира само на понуда и побарувачка, поточно на шпекулации. Искуството покажува дека ако се настапи внимателно, се инвестира умно и се чека доволно долго, големи се шансите за висока заработка.

„Целиот криптосвет зависи од понудата и побарувачката, односно се потпира единствено на шпекулативни вредности и нема своја употребна вредност, како на пример низа берзански суровини“, објаснува Александар Тасевски, еден од основачите на асоцијацијата „2 д Мун“ (2 the Moon).

Падот на криптоберзите и вредностите на дигиталните валути, за Тасевски претставува одлична можност за инвестиции на среден или долг рок, кои би требало да резултираат со заработка.

„Пропаѓањето на ФТХ е момент кога може да се направат големи пари, зборувам за тие што сега ќе влезат и купат, а големи пари не може да се загубат. Тоа е мој личен став. На пример, биткоинот сега е околу 16.800 долари, еве да речеме 17.000 долари. Ако падне на нула, ќе изгубиме токму толку, 17.000 долари, но ако повторно скокне на 50.000-60.000 долари, на пример, ќе заработиме можеби 300 проценти. Мислам дека сега е моментот за похрабрите, за тие што сакаат да ризикуваат“, вели Тасевски.

 

Александар Тасевски / Приватна архива

Сопственик на менувачница за криптовалути во Скопје, кој инсистираше да остане анонимен, за „Блумберг Адрија“ вели дека и покрај неодамнешниот колапс на ФТХ, состојбата на криптопазарот меѓу инвеститорите од земјава е стабилна.

„Немаме информации дека некој наш инвеститор загубил големи пари со пропаѓањето на ФТХ. Тоа е затоа што кај нас не се користеше многу таа крипторазмена. Кај нас и натаму најпопуларна е ‘Бајненс’. Морам да напоменам и дека интересот континуирано се зголемува. Постојано расте бројот и на тие што инвестираат во криптовалути и на тие што бараат само подетални информации за да размислат дали да вложат во овие ризични средства“, вели сопственикот на менувачницата со кого разговаравме.

Како познавач на криптопазарот, Александар Тасевски ги советува сите што сакаат да вложат да се придржуваат до основното криптоправило, а тоа е да инвестираат само толку колку што се подготвени да загубат.

„Јас не велам да продаваат куќи, имот, па тие пари да ги инвестираат во криптовалути и дека тоа неколкукратно ќе им го зголеми богатството. Велам само да се инвестираат тие вишок пари за кои немаме проблем или нема да предизвикаат значајна промена во благосостојбата ако ги загубиме“, вели Александар Тасевски.

Bloomberg Mercury

 

Тој е поддржувач на идејата за регулација на криптопазарот и конкретно, во врска со ФТХ, смета дека имало големи нерегуларности токму од причина што нема регулација во светот на дигиталните валути.

„Со ФТХ имаше големи нерегуларности и самите луѓе во криптосветот бараат регулација за да не се случи тоа. Во моментот не е регулиран криптопазарот и многумина влијателни и невлијателни инвеститори на големи криптоберзи бараат регулација на криптопазарот. На тој начин би се исклучило ова што се случи сега со ФТХ и со некои помали берзи. Вака пазарот е многу подложен на манипулации. Истото тоа се случи и со ’Луна’. Тоа е моето гледање“, вели Тасевски.

Тој не го гледа како трагично пропаѓањето на ФТХ и уште неколку криптоберзи во изминатиот период, бидејќи смета дека на тој начин ќе се направи некаква селекција.

„Не е трагично тоа што се случи, ќе се исчистат куп луѓе, некои со загуба, некои со профит, но мојот став е дека пазарот ќе се врати, само прашање е за колку време, дали ќе биде тоа за три, за шест или за 12 месеци, и прашање е кој ќе издржи, кој е подготвен да чека толку“, објаснува Тасевски.

Што всушност се случи со ФТХ?

Откако претходно пријави загуба, на 11 ноември криптоимперијата на Сем Банкмен-Фрид поднесе барање за банкрот во рамките на поглавјето 11 од Далавер. Дел од барањето беа и ентитетите поврзани со ФТХ, како ФТХ УС (FTX US) и трговската фирма „Аламеда рисрч“ (Alameda Research Ltd).

Стечајот, според поглавјето 11, овозможува компанијата да продолжи со работа додека прави план за отплата на доверителите. Во истиот момент Банкмен-Фрид поднесе и оставка од функцијата главен извршен директор.

Кризата беше последица на остриот пад на вредноста на криптотокените, кои не останаа имуни на целокупната економска состојба во светот и падот на берзите генерално. Тогаш се случи вистинска распродажба. Корисниците на ФТХ буквално се тркаа да ги повлечат своите средства.

Bloomberg

 

Крипторударите очекуваат уште многу банкроти по колапсот на ФТХ. Пропаднатата криптоберза и нејзините поврзани субјекти им должат вкупно 3,1 милијарди долари на најголемите необезбедени доверители, покажуваат судските поднесоци.

Американските регулатори го обвинија коосновачот на ФТХ, Сем Банкмен-Фрид дека во текот на неколку години водел шема за измама на инвеститори, собирајќи повеќе од 1,8 милијарда долари.

„Тврдиме дека Сем Банкмен-Фрид изградил куќа од карти врз основа на измама, додека на инвеститорите им кажувал дека тоа е една од најбезбедните креации во криптосферата“, посочи претседателот на Комисијата за хартии од вредност на САД, Гери Генслер.

Колапсот на ФТХ беше само уште еден удар на индустријата за криптовалути, која доживеа сериозна нестабилност и регистрира низа банкроти на други компании од висок профил, како „Целзиус нетворк“ (Celsius Network Ltd), „Војаџер диџитал“ (Voyager Digital Ltd), „Тера“ (TerraUSD), а тука се и неколку помали, како „Луна“ (Luna crypto network) и „Блокфај“ (BlockFi Inc), која беше последна во низата криптокомпании што пропаднаа по падот на ФТХ.

Криптопазарот долго е во мечкина дупка

Неодамнешната анализа на економскиот тим на „Блумберг Адрија“ покажа дека само 1,3 отсто од македонските граѓани поседуваат криптовалути, што е најмал процент во регионот.

Главниот аналитичар на „Блумберг Адрија“, Андреј Кнез, рече дека довербата на инвеститорите во моментот е разнишана, но не во драстична мера.

Кога се гледа вкупната актива на фондовите, Кнез вели дека се гледа како тие се намалуваат, но главно поради падот на вредноста на самите средства.

Според светските анализи, криптопазарот во моментов е значајно полош отколку пред една година. Ако лани во ноември неговата вредност беше околу три илјади милијарди долари, сега таа вредност е само третина од тоа, или околу една илјада милијарди. Криптопазарот паѓа паралелно со светските трендови.

Светот бара строга регулација на криптопазарот

По една деценија привлекување инвеститори, создавање нови милионери и милијардери и поттикнување инвестиции во дигиталните валути, светот има потреба од регулација на пазарот.

Американската министерка за финансии Џенет Јелен изјави дека колапсот на криптоимперијата ФТХ само го зацврсти нејзиниот став дека пазарот на дигитални средства бара многу детална регулација. Таа во интервју за „Блумберг“ изјави дека таа случка ги покажа слабостите на целиот сектор. Таа го спореди случајот со развиените финансиски пазари, каде што правилата подобро ги штитат инвеститорите. Јелен дури напомена дека дебаклот на ФТХ можеше да биде полош доколку криптовалутата беше веќе вградена во финансискиот систем.

Bloomberg

Лани ФТХ имаше повеќе од пет милиони корисници низ светот и тргуваше со криптовалути вредни повеќе од 700 милијарди долари. Сега богатството на Банкмен-Фрид од 16 милијарди долари е избришано, што е едно од најголемите уништувања на богатство во историјата.

Претседателот на САД, Џо Бајден, уште пред половина година потпиша извршна наредба со која упатува голем број федерални агенции, вклучувајќи го и Министерството за финансии, да посветат поголемо внимание на проучувањето и идното регулирање на дигиталните средства.

Во иста насока размислуваат и европските власти, кои планираат да воведат многу брутални регулативи на криптопазарот.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар